Đau dây thần kinh liên sườn: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị
|
Đau dây thần kinh liên sườn là gì?
Đây là hiện tượng đau xuất phát từ sự tổn thương hoặc kích thích các dây thần kinh chạy dọc theo khoang sườn, còn được gọi là hội chứng đau dây thần kinh liên sườn. Người mắc thường cảm nhận cơn đau nhói hoặc đau âm ỉ tại vùng ngực, lan theo hướng từ phía trước ngực sang vùng mạng sườn và có thể kéo dài ra sau lưng, gần cột sống.
Tình trạng này thường xuất hiện ở người lớn, đặc biệt là những người hay làm việc nặng, vận động quá sức hoặc chơi thể thao với cường độ cao. Dù không phải là bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, cơn đau có thể gây cản trở sinh hoạt hằng ngày, khiến người bệnh cảm thấy khó chịu khi hít thở sâu hoặc khi di chuyển, xoay người.
Nguyên nhân đau dây thần kinh liên sườn
Tình trạng đau dây thần kinh liên sườn có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:
- Thoái hóa ở cột sống: Đây là nguyên nhân phổ biến ở người cao tuổi. Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài và không bùng phát đột ngột. Người bệnh có thể cảm nhận được cảm giác khó chịu ở vùng ngực kể cả khi nghỉ ngơi, đặc biệt rõ rệt khi vận động hoặc khi ấn vào vị trí gần cột sống.
- Tổn thương liên quan đến tủy sống: Các khối u tại rễ thần kinh hoặc vùng ngoài màng cứng có thể khởi phát triệu chứng đau dây thần kinh liên sườn từ rất sớm. Đặc điểm của cơn đau là chỉ xảy ra ở một bên cơ thể, mang tính chất khu trú và tạo cảm giác như bị siết chặt ở vùng mạng sườn.
- Nhiễm vi khuẩn hoặc virus: Bệnh zona là một ví dụ điển hình, gây ảnh hưởng đến các dây thần kinh liên sườn. Ban đầu, người bệnh thường cảm thấy nóng rát hoặc đau nhức cục bộ ở một bên sườn, sau đó vài ngày sẽ xuất hiện các mụn nước nhỏ li ti lan rộng kèm cảm giác ngứa ngáy, đau rát rõ rệt khi tiếp xúc.
- Các yếu tố khác: Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân ít gặp hơn như: sang chấn vùng cột sống, nhiễm độc thần kinh, ảnh hưởng do tiểu đường, vi khuẩn lao tấn công cột sống, di căn ung thư hoặc các bệnh lý viêm đa dây thần kinh trong đó có thể liên quan đến dây thần kinh liên sườn.
- Đau thần kinh liên sườn không rõ nguyên nhân: Trường hợp này được gọi là thể nguyên phát. Người bệnh thường mô tả cơn đau xuất hiện ở một hoặc cả hai bên vùng lưng gần cột sống hoặc khu vực giữa xương bả vai và cột sống, lan theo đường liên sườn ra phía trước ngực. Cơn đau thường âm ỉ, tăng lên khi ho, hắt hơi, thở sâu hoặc thay đổi tư thế. Những biểu hiện này dễ bị nhầm lẫn với bệnh lý đường hô hấp.
Triệu chứng đau thần kinh liên sườn
Bên cạnh cảm giác đau lan từ vùng ngực sang mạn sườn và kéo dài đến khu vực lưng như đã nêu trước đó, các biểu hiện đau dây thần kinh liên sườn còn thay đổi tùy theo nguyên nhân cụ thể. Việc nhận diện các dấu hiệu này là rất cần thiết để xác định hướng điều trị phù hợp.
- Thoái hóa vùng cột sống ngực: Khi cột sống ngực bị thoái hóa, người bệnh có thể cảm thấy cơn đau âm ỉ kéo dài ở phần lưng, đặc biệt rõ khi xoay người, vận động mạnh hoặc dùng tay nhấn vào giữa lưng. Dạng tổn thương này thường xảy ra ở người cao tuổi do quá trình lão hóa tự nhiên làm suy giảm chức năng cột sống.
- Lao hoặc ung thư cột sống ngực: Những trường hợp nghiêm trọng như lao cột sống hoặc ung thư vùng ngực thường gây đau rõ rệt ở lưng và lan sang hai bên sườn. Cơn đau đi kèm với biểu hiện toàn thân như mệt mỏi kéo dài, sốt vào chiều tối và sụt cân nhanh chóng nếu không được can thiệp y tế kịp thời.
- Các bệnh lý liên quan đến tủy sống: U tủy, u rễ thần kinh và các rối loạn ở tủy sống có thể gây ra cảm giác đau theo dải vòng quanh ngực, dù ban đầu biểu hiện không quá rõ ràng. Việc chẩn đoán chính xác trong các trường hợp này đòi hỏi sự hỗ trợ của các phương pháp cận lâm sàng như MRI hoặc CT.
- Tổn thương do va chạm hoặc vận động sai tư thế: Những người thường xuyên làm việc nặng nhọc hoặc chơi thể thao quá mức dễ bị đau do chấn thương vùng cột sống hoặc dây thần kinh liên sườn. Các cơn đau có thể xuất hiện dọc khung sườn hoặc tập trung tại khu vực chịu lực lớn trong lúc vận động sai cách.
- Do virus hoặc vi khuẩn tấn công: Tình trạng nhiễm khuẩn cũng có thể gây đau tại vùng dây thần kinh liên sườn. Đặc điểm nhận biết là xuất hiện các nốt mụn nước nhỏ theo đường đi của dây thần kinh, kèm theo cảm giác đau, sốt nhẹ và mệt mỏi. Khi các tổn thương da khô và bong tróc, cơn đau thường giảm dần.
- Do các bệnh lý toàn thân: Một số người mắc bệnh tiểu đường, rối loạn chuyển hóa hoặc viêm đa dây thần kinh cũng có thể gặp tình trạng đau dọc theo vùng sườn. Đây là biểu hiện thứ phát từ các rối loạn bên trong cơ thể, thường xuất hiện sau các triệu chứng chính của bệnh nền.
Không ít trường hợp bệnh nhân cảm thấy đau ở vùng liên sườn nhưng không xác định được nguyên nhân y học rõ ràng. Cơn đau có thể xuất hiện sau khi bị lạnh, vận động mạnh đột ngột hoặc do va chạm nhẹ. Những trường hợp như vậy được xếp vào nhóm đau dây thần kinh liên sườn nguyên phát (hay tiên phát), thường không nguy hiểm và có thể tự cải thiện.
Đối tượng nào có nguy cơ bị đau dây thần kinh liên sườn
- Những đối tượng dễ mắc phải đau dây thần kinh liên sườn
Tình trạng đau dây thần kinh liên sườn thường xảy ra ở những người từng gặp chấn thương vùng ngực, trải qua phẫu thuật ở khu vực lồng ngực hoặc từng mắc bệnh zona thần kinh. Tại Hoa Kỳ, thống kê cho thấy mỗi năm có trên 40.000 ca phẫu thuật lồng ngực, và gần một nửa số bệnh nhân sau phẫu thuật có thể phát triển các triệu chứng đau dây thần kinh tại vùng liên sườn. Riêng với bệnh zona – đặc biệt khi vùng tổn thương nằm ở ngực – có khoảng 10–20% người bệnh sẽ gặp biến chứng đau dây thần kinh sau đó.
- Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh
Tuổi tác là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến nguy đau liên sườn gia tăng. Những người lớn tuổi thường là đối tượng chủ yếu thực hiện phẫu thuật lồng ngực hoặc mắc zona – hai yếu tố có liên hệ mật thiết đến sự xuất hiện của đau thần kinh liên sườn.
Bên cạnh đó, trong trường hợp bị zona, một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ bị đau sau zona, chẳng hạn như cơn đau dữ dội trong giai đoạn cấp hoặc vùng tổn thương da lan rộng, lâu lành. Những yếu tố này khiến dây thần kinh bị ảnh hưởng nặng nề hơn, từ đó kéo dài triệu chứng đau dai dẳng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Tình trạng nào cần gặp bác sĩ
Bệnh thần kinh liên sườn có thể dễ bị nhầm lẫn với nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Một số bệnh lý có biểu hiện tương tự bao gồm:
- Gãy hoặc nứt xương sườn
- Sự lún hoặc xẹp của thân đốt sống
- Các tổn thương liên quan đến tim hoặc phổi
- Viêm màng phổi gây đau tức vùng ngực
- Hội chứng Tietze – tình trạng viêm đột ngột ở sụn nối xương sườn với xương ức
- Sự xuất hiện của khối u hoặc bệnh lý ung thư ở vùng ngực
- Tắc mạch phổi gây cản trở lưu thông máu
Do có khả năng liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm, việc đến cơ sở y tế để thăm khám và được chẩn đoán đúng nguyên nhân là điều cần thiết, đặc biệt nếu cơn đau kéo dài, có xu hướng lan rộng hoặc trở nên dữ dội hơn. Ngoài ra, nếu người bệnh có các biểu hiện nghi ngờ liên quan đến bệnh zona thần kinh – như đau rát vùng da, xuất hiện mụn nước – thì cũng nên đi khám sớm để được can thiệp kịp thời.
Biến chứng đau dây thần kinh liên sườn
Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng đau dây thần kinh liên sườn có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Ở giai đoạn cấp tính, cơn đau có thể làm người bệnh hạn chế hít thở sâu, gây ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với người cao tuổi, những người đang hồi phục sau phẫu thuật hoặc có hệ miễn dịch suy yếu, vì có thể làm tăng nguy cơ biến chứng đường hô hấp và thậm chí dẫn đến tử vong.
Khi bệnh kéo dài và chuyển sang giai đoạn mạn tính, cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội kéo dài có thể gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh thường giảm khả năng vận động, gặp khó khăn khi làm việc hay thực hiện các hoạt động thể chất. Bên cạnh đó, cảm giác đau liên tục còn làm rối loạn giấc ngủ, khiến người bệnh mệt mỏi, suy giảm sức khỏe thể chất và tinh thần.
Chẩn đoán đau dây thần kinh liên sườn
Đau dây thần kinh liên sườn đôi khi dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý liên quan đến tim hoặc phổi do vị trí và tính chất cơn đau tương tự. Vì vậy, việc thăm khám lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc phân biệt với các vấn đề nội khoa khác. Bác sĩ sẽ tiến hành khai thác triệu chứng, kiểm tra vùng ngực, lưng và kết hợp chỉ định thêm một số kỹ thuật cận lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.
Các phương pháp thường được sử dụng bao gồm:
- X-quang ngực – cột sống: Giúp quan sát cấu trúc xương, phát hiện các vấn đề như thoái hóa cột sống, tổn thương thân đốt sống, hoặc nghi ngờ lao cột sống.
- Chụp MRI (cộng hưởng từ): Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh có độ chính xác cao, hỗ trợ đánh giá tổn thương ở đĩa đệm, tủy sống hoặc các khối u vùng cột sống, cũng như các tình trạng viêm nhiễm như viêm đốt sống hay đĩa đệm do vi khuẩn hoặc lao.
- Xét nghiệm máu và nước tiểu cơ bản: Bao gồm kiểm tra công thức máu, tốc độ lắng hồng cầu và phân tích nước tiểu, giúp phát hiện các dấu hiệu viêm hoặc nhiễm trùng trong cơ thể.
- Xét nghiệm sinh hóa: Đánh giá các chỉ số chức năng gan, thận như ure, creatinine, AST, ALT để loại trừ các bệnh lý chuyển hóa có thể liên quan hoặc ảnh hưởng đến tình trạng đau.
Cách điều trị đau dây thần kinh liên sườn
Vì tình trạng đau thần kinh liên sườn có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, nên việc xác định chính xác nguyên nhân đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị. Mỗi trường hợp sẽ có hướng xử lý riêng, tùy thuộc vào nguyên nhân nền gây ra cơn đau.
Ví dụ, nếu cơn đau xuất hiện sau một cuộc phẫu thuật ở vùng ngực, các bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp kiểm soát đau như sử dụng thuốc giảm đau toàn thân, thuốc bôi ngoài da, thuốc hỗ trợ điều chỉnh hoạt động thần kinh hoặc các liệu pháp kích thích điện tại chỗ. Những loại thuốc này cũng được dùng phổ biến trong điều trị các trường hợp đau liên sườn do nguyên nhân không rõ ràng hoặc sau nhiễm virus.
Trong trường hợp nguyên nhân là do zona thần kinh (giời leo), người bệnh sẽ được kê đơn các thuốc nhằm kiểm soát virus, giảm viêm và kiểm soát đau hiệu quả.
Ngoài dùng thuốc, nhiều biện pháp hỗ trợ khác cũng có thể được đưa vào phác đồ điều trị, chẳng hạn như:
- Tập vật lý trị liệu để tăng cường vận động và giảm đau;
- Các liệu pháp thư giãn, châm cứu hoặc thiền định nhằm kiểm soát stress – yếu tố có thể khiến cơn đau trầm trọng hơn;
- Trị liệu tâm lý nhận thức hành vi giúp người bệnh thích nghi với tình trạng đau kéo dài.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, các phương pháp điều trị thông thường có thể không mang lại hiệu quả như mong đợi, đặc biệt nếu nguyên nhân gốc rễ khó kiểm soát. Khi đó, các thủ thuật can thiệp chuyên sâu hơn như đốt dây thần kinh bằng sóng cao tần hoặc phẫu thuật sẽ được xem xét để làm giảm triệu chứng kéo dài và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.
Chế độ sinh và phòng ngừa
Một số thay đổi trong lối sống và thói quen sinh hoạt có thể góp phần làm giảm nguy cơ tái phát hoặc làm nặng thêm tình trạng đau dây thần kinh liên sườn.
Hướng dẫn về sinh hoạt và điều trị hỗ trợ
- Ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường như đau tức vùng ngực lan ra sườn, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xác định nguyên nhân chính xác.
- Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị do bác sĩ chỉ định là rất quan trọng, bao gồm cả sử dụng thuốc giảm đau, kết hợp với các phương pháp hỗ trợ như vật lý trị liệu, xoa bóp, châm cứu hoặc trị liệu tâm lý nếu cần thiết.
- Đối với người từng bị zona thần kinh, việc điều trị sớm bằng thuốc kháng virus sẽ giúp kiểm soát triệu chứng và hạn chế nguy cơ xuất hiện biến chứng đau dây thần kinh kéo dài sau zona.
Dinh dưỡng hỗ trợ phục hồi
- Một chế độ ăn uống cân bằng và giàu dưỡng chất sẽ giúp tăng cường sức đề kháng, đặc biệt quan trọng với người đang trong giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật hoặc nhiễm trùng.
- Nên bổ sung đầy đủ protein, chất béo lành mạnh, vitamin, khoáng chất và chất xơ để cơ thể nhanh hồi phục và vết thương mau lành.
Biện pháp phòng ngừa cụ thể theo từng nguyên nhân
- Sau phẫu thuật lồng ngực: Cần chú ý đến chăm sóc hậu phẫu thật kỹ lưỡng, đặc biệt là phòng tránh nhiễm trùng tại vết mổ. Việc lựa chọn phương pháp gây mê và kỹ thuật mổ an toàn cũng giúp giảm thiểu nguy cơ tổn thương dây thần kinh.
- Trường hợp do bệnh zona: Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa là tiêm vaccine ngừa zona, đặc biệt với người lớn tuổi. Vaccine này đã được chứng minh có khả năng làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh zona và cả nguy cơ đau thần kinh sau zona.
Những câu hỏi thường gặp
Đau dây thần kinh liên sườn có khiến người bệnh mất ngủ không?
Có, đau liên sườn có thể gây mất ngủ do cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội kéo dài, đặc biệt là khi thay đổi tư thế nằm, ho, hoặc thở sâu. Tình trạng này khiến người bệnh khó tìm được tư thế thoải mái để nghỉ ngơi, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn hoặc ngủ không sâu.
Có phương pháp dân gian nào giúp hỗ trợ giảm đau dây thần kinh liên sườn không?
Có, một số phương pháp dân gian như chườm nóng bằng ngải cứu rang muối, xoa bóp với rượu gừng hoặc dầu thảo dược, và uống nước sắc từ lá lốt, cây chìa vôi… được nhiều người áp dụng để hỗ trợ giảm đau cơ liên sườn. Tuy nhiên, các biện pháp này chỉ mang tính chất hỗ trợ tạm thời và không thay thế cho điều trị y tế khi đau kéo dài hoặc nghiêm trọng.
Có nên tắm nước lạnh khi đang bị đau dây thần kinh liên sườn không?
Không nên tắm nước lạnh khi đang bị bệnh dây thần kinh liên sườn vì nhiệt độ thấp có thể làm co cơ, khiến cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn. Thay vào đó, nên tắm bằng nước ấm để giúp thư giãn cơ bắp, cải thiện tuần hoàn máu và hỗ trợ giảm đau hiệu quả hơn.
Đau dây thần kinh liên sườn là tình trạng không nên xem nhẹ, bởi ngoài cảm giác đau nhức kéo dài, nó còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến hô hấp và sức khỏe toàn thân. Chủ động điều trị đúng cách, kết hợp nghỉ ngơi, chăm sóc tại nhà và theo dõi y tế sẽ giúp người bệnh cải thiện triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
