Nguyên nhân của hội chứng biếng ăn ở trẻ em và cách khắc phục hiệu quả

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng biếng ăn

Hội chứng biếng ăn ở trẻ em do sinh lý

Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng từ khi là bào thai

• Do người mẹ mang thai bị thiếu các chất như canxi, sắt, kẽm và các loại vitamin quan trọng, có thể dẫn đến thai nhi bị suy dinh dưỡng.
• Hậu quả của việc này là một số trẻ sinh non tháng, có thể có xu hướng lười bú mẹ trong những tháng đầu sau khi sinh. Ngay cả những trẻ sinh đủ tuổi và cân nặng cũng có thể gặp tình trạng lười bú mẹ, bỏ bú hoặc giảm lượng sữa ngoài bình thường đột ngột.

Do thay đổi chức năng sinh lý

• Trong một số giai đoạn phát triển nhất định, như khi trẻ học cách lật, ngồi, bò, đi, mọc răng, học nói,… thì hội chứng biếng ăn ở trẻ em xảy ra là hợp lý. Trẻ trong giai đoạn này thường tập trung vào việc khám phá và phát triển các kỹ năng mới, do đó không dành quá nhiều thời gian để ăn uống.
• Những giai đoạn này thường xảy ra ở trẻ 3-4 tháng, 9-12 tháng, 16-18 tháng,… Sau khi hoàn thành giai đoạn này, trẻ sẽ trở lại chế độ ăn uống bình thường.

Hội chứng biếng ăn ở trẻ em do bệnh lý

• Gặp khó khăn khi nhai và nuốt: Hội chứng biếng ăn ở trẻ em trong trường hợp này  do nhiều nguyên nhân khác nhau. Ví dụ, khi bị viêm amidan, mọc răng, nấm lưỡi, áp xe lợi hoặc viêm tuyến nước bọt, trẻ thường cảm thấy ngại nhai và nuốt thức ăn, dẫn đến tình trạng chán ăn.
• Rối loạn tiêu hóa: Đây cũng là một nguyên nhân khiến trẻ lười ăn và phát triển chậm. Các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, nôn trớ hay táo bón có thể gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến thói quen ăn uống của trẻ. Điều này thường liên quan đến các vấn đề về co bóp, tiết dịch trong dạ dày hoặc sự loạn khuẩn đường ruột.
• Hệ miễn dịch non nớt: Nguyên nhân này khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng hơn so với người lớn. Nhiễm trùng đường hô hấp hoặc tiêu hóa có thể gây ra các triệu chứng như ho, sốt, mệt mỏi, và làm trẻ lười ăn hoặc không muốn ăn. Trong quá trình điều trị nhiễm trùng, việc sử dụng kháng sinh có thể gây ra loạn khuẩn đường ruột, gây chướng bụng, khó tiêu và làm trẻ chán ăn.
• Nhiễm ký sinh trùng: Các tác nhân như giun, sán cũng có thể gây ra hội chứng biếng ăn ở trẻ em.

Hội chứng biếng ăn ở trẻ em do tâm lý

Ngoài hai nhóm nguyên nhân biếng ăn do bệnh lý và tâm lý, chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt thiếu khoa học của gia đình cũng có thể gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ. Bao gồm:

• Cho trẻ ăn dặm quá sớm, trước khi đủ 6 tháng tuổi.
• Khẩu phần ăn không cân đối, chứa quá nhiều tinh bột gây lười ăn.
• Thức ăn không hợp khẩu vị.
• Ham chơi, không ăn uống đúng giờ.
• Thói quen cho trẻ ăn vặt nhiều và uống nước ngọt trước bữa ăn chính.
• Môi trường ăn uống không tốt: Người lớn xung quanh trẻ có thói quen ăn không mẫu mực, không vui vẻ trong bữa ăn, và làm nhiều việc khác nhau trong khi ăn như xem tivi, dùng điện thoại, dẫn đến trẻ bắt chước và cảm thấy không hứng thú với bữa ăn.

Dấu hiệu nhận biết

Có một số dấu hiệu để nhận biết hội chứng biếng ăn ở trẻ em, bao gồm:

• Trẻ không chịu ăn hết khẩu phần hoặc kéo dài hơn 30 phút cho mỗi bữa ăn.
• Số lượng thức ăn trẻ ăn ít hơn 1/2 khẩu phần dự kiến theo độ tuổi.
• Ngậm thức ăn lâu không nuốt.
• Từ chối ăn, tìm chỗ trốn, khóc lóc hay la lối khi thấy thức ăn.
• Khi nhìn thấy thức ăn, trẻ có phản ứng nôn ọe.
• Cân nặng giậm chân tại chỗ trong suốt 3 tháng liền.

Hội chứng biếng ăn dẫn đến hậu quả gì cho trẻ em

Biếng ăn lâu ngày ở trẻ có tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ, bao gồm các vấn đề sau:

Suy dinh dưỡng

Hiện tượng suy dinh dưỡng dễ dàng nhận thấy qua thể trạng của trẻ, như cân nặng thấp, chiều cao kém, gầy gò và xanh xao so với bạn đồng trang lứa. Thiếu hụt dưỡng chất trong khẩu phần ăn khiến trẻ gặp rối loạn tăng trưởng, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, như khô mắt, tê phù, thiếu máu, còi xương,…

Các dấu hiệu và triệu chứng của thiếu vi chất dinh dưỡng phụ thuộc vào vi chất dinh dưỡng nào bị thiếu. Tuy nhiên, những người thiếu dinh dưỡng thường gầy và lùn, mức năng lượng kém và sưng ở chân và bụng cũng phổ biến. Những người suy dinh dưỡng thường bị nhiễm trùng và thường xuyên cảm lạnh.

Trí não trẻ chậm phát triển

Dinh dưỡng luôn là yếu tố có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển não bộ. Trẻ biếng ăn dễ gặp rủi ro thiếu hụt các chất cần thiết cho hoạt động hiệu quả của bộ não, chẳng hạn như protein, omega 3, omega 6, DHA, sắt, taurin, chất béo,… Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và tâm hồn của trẻ.

Suy giảm hệ miễn dịch

Khẩu phần ăn không đủ dẫn đến giảm sức đề kháng của trẻ, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp, chẳng hạn như viêm họng, viêm đường hô hấp trên, viêm phổi, và các bệnh khác.

Ảnh hưởng đến chỉ số cảm xúc (EQ)

Chỉ số cảm xúc ở trẻ liên quan đến khả năng giao tiếp, thể hiện tình cảm, hòa đồng và thích ứng với môi trường xung quanh. Trẻ biếng ăn thường có xu hướng có chỉ số EQ thấp, dễ tỏ ra thụ động, cáu gắt, khó hòa nhập và có thể dẫn đến tự kỷ, học hành kém, mất tập trung và khó đạt được thành công trong cuộc sống.

Cách cải thiện và phòng ngừa hội chứng biếng ăn ở trẻ em

• Đối với trẻ sinh thiếu tháng hoặc thiếu cân, cần thiết lập một chế độ dinh dưỡng và sử dụng thuốc riêng biệt cho trẻ.
• Hỗ trợ phòng chống bệnh còi xương và thiếu máu do thiếu sắt từ khi trẻ chỉ mới 2 tháng tuổi và duy trì cho đến ít nhất khi trẻ đủ 5 tuổi.
• Trong quá trình điều trị các bệnh nhiễm khuẩn, cần bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất cho trẻ như vitamin A, vitamin C, vitamin nhóm B và các chất khoáng như magie, kẽm,… Cần tránh lạm dụng kháng sinh một cách hợp lý và có chỉ định của bác sĩ.
• Để giảm đau trong quá trình trẻ mọc răng hoặc gặp viêm loét vùng miệng, cần chú ý đến sự khó chịu của trẻ và hỗ trợ trẻ qua giai đoạn này một cách êm ái. Đừng coi thường cảm giác đau của trẻ, vì đau răng có thể khiến trẻ từ chối ăn và gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
• Khuyến khích trẻ ăn đa dạng và luôn thay đổi món ăn, cách chế biến để tạo sự hứng thú ăn uống. Tuyệt đối không nên cho trẻ ăn bổ sung quá sớm, nên chờ đến khi trẻ đạt 6 tháng tuổi để bắt đầu bổ sung thực phẩm bổ sung. Tránh ép trẻ ăn quá nhiều chỉ vì mong muốn trẻ tăng cân nhanh chóng.
• Hãy luôn đảm bảo trẻ ăn đúng giờ và tham gia cùng gia đình vào bữa ăn, vì không gian vui vẻ, gắn kết khi cùng nhau nói chuyện sẽ giúp bé thúc đẩy khẩu vị và ăn ngon miệng hơn.
• Phân chia nhỏ khẩu phần ăn cho trẻ thành các bữa nhỏ, và có thể cho trẻ ăn những thức ăn nhẹ nhàng vào các bữa phụ như sữa chua, trái cây, bánh ít ngọt… Nhưng hạn chế trẻ ăn gần với bữa chính để tránh ảnh hưởng tới khẩu vị và sự hứng thú ăn của trẻ.
• Không nên cho trẻ uống quá nhiều nước trước và trong khi ăn, bao gồm cả sữa và nước ép trái cây, vì điều này có thể làm trẻ cảm thấy no và không hứng thú để ăn. Hơn nữa, nên hạn chế cho trẻ uống sữa vào giữa đêm để đảm bảo bữa ăn sáng hôm sau được tốt hơn.
• Hãy đảm bảo cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho trẻ thông qua chế độ ăn uống hàng ngày.
• Trong quá trình ăn, không nên để trẻ dùng điện thoại, đồ chơi, đọc sách, truyện tranh hay xem tivi hoặc sử dụng các thiết bị công nghệ khác. Điều này giúp trẻ tập trung vào bữa ăn và hỗ trợ quá trình ăn uống.

Nếu trẻ có triệu chứng biếng ăn do bệnh lý, hãy đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được tư vấn chế độ ăn uống và dinh dưỡng phù hợp với từng trẻ. Trong bữa ăn, hãy tạo môi trường vui vẻ, thoải mái giúp trẻ ăn ngon miệng. Tránh ép trẻ ăn bằng cách mắng mỏ hoặc dọa dẫm, mà hãy tìm hiểu nguyên nhân gây hội chứng biếng ăn ở trẻ em để giúp khắc phục tình trạng này một cách tốt nhất.

Xây dựng thực đơn dinh dưỡng khi trẻ biếng ăn

Đối diện với hội chứng biếng ăn ở trẻ em, điều quan trọng mà bậc cha mẹ cần chú trọng đó là xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý cho bé. Dưới đây là những gợi ý và lưu ý về thực đơn cho trẻ biếng ăn:

Cân nhắc lượng chất bột đường

Bổ sung các loại thực phẩm chứa tinh bột như đậu, khoai, ngô, củ cải, bánh mì nguyên cám và ngũ cốc vào bữa ăn của trẻ.

Đảm bảo đủ lượng chất đạm

• Sữa: Nếu bé đã trên 6 tháng tuổi, hãy cho bé ăn dặm với các thành phần dinh dưỡng đa dạng, kết hợp với các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai…
• Nếu sữa mẹ không đủ chất lượng hoặc bé không được bú sữa mẹ, hãy cân nhắc bổ sung thức ăn giàu năng lượng để đáp ứng nhu cầu cơ thể của bé.
• Trứng, thịt và thủy hải sản cũng là những nguồn chất đạm tốt cho bé, đảm bảo cung cấp đủ canxi và phốt pho cho sự phát triển xương và chống còi xương.

Đảm bảo đủ lượng chất béo

• Chất béo là nguồn năng lượng quan trọng và giúp hấp thu các vitamin tan trong dầu mỡ.
• Dầu thực vật như dầu oliu, dầu cá hồi và mỡ động vật như mỡ gà, mỡ lợn đều cung cấp các chất béo thiết yếu cho bé.

Giới thiệu dịch vụ khám dinh dưỡng cho trẻ em tại Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn

Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn nhận thức rõ nhu cầu ngày càng cao về việc chăm sóc toàn diện về dinh dưỡng cho trẻ. Vì vậy, chúng tôi đã phát triển các gói khám dinh dưỡng đặc biệt dành riêng cho trẻ nhằm cung cấp sự chăm sóc tốt nhất cho bé.

Phương pháp chuyên sâu được áp dụng trong các gói khám này giúp bác sĩ và cả ba mẹ hiểu rõ và chính xác hơn về tình trạng dinh dưỡng hiện tại của bé. Dựa vào những thông tin này, chúng tôi sẽ đưa ra những lời khuyên và hướng dẫn phù hợp nhất về chế độ dinh dưỡng của bé, giúp bé phát triển toàn diện và khỏe mạnh. Các phương pháp đánh giá hội chứng biếng ăn ở trẻ em trong gói tầm soát suy dinh dưỡng và thiếu vi chất tại Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn bao gồm:

• Khai thác tiền sử phát triển và chế độ dinh dưỡng trước đó của trẻ.
• Đánh giá hiện trạng dinh dưỡng thực tế của trẻ.

Xét nghiệm các chỉ số sau:

• Công thức máu: Đánh giá tình trạng thiếu máu, sắt hoặc các rối loạn khác trong cơ thể của bé.
• Xét nghiệm CRP (C-reactive protein): Đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của trẻ.
• Xét nghiệm Pre-albumin và Albumin: Hỗ trợ chẩn đoán suy dinh dưỡng protein-năng lượng và theo dõi tình trạng sức khỏe của bé.
• Xét nghiệm 25-hydroxtvitamin D: Theo dõi tăng trưởng và phát triển xương, răng của trẻ.
• Xét nghiệm Ferritin: Hiểu lượng sắt cơ thể đang được lưu trữ, có đủ hay thiếu.
• Xét nghiệm các vi chất (Kẽm, Canxi và Magie): Đánh giá việc hấp thu và cân bằng các vi chất quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.

Bên cạnh đó, đội ngũ bác sĩ của chúng tôi là những chuyên gia y khoa đầy nhiệt huyết và tận tâm với sứ mệnh chăm sóc sức khỏe cho mọi gia đình. Họ được đào tạo chuyên sâu, có kinh nghiệm và áp dụng các công nghệ y tế tiên tiến nhất. Chất lượng y bác sĩ tại Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn đảm bảo mang đến những phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho sức khỏe của mọi người bệnh.

>>> Tìm thêm về chế độ ăn dinh dưỡng cho trẻ qua video sau:

Một số thắc mắc về hội chứng biếng ăn ở trẻ em

Biếng ăn có thể là triệu chứng của những vấn đề gì khác?

Biếng ăn có thể là triệu chứng của những vấn đề khác như bệnh lý tiêu hóa, vấn đề tâm lý, rối loạn dinh dưỡng, bệnh lý đường tiết niệu, nhiễm trùng, hoặc các vấn đề về sức khỏe tổng quát.

Có những cách nào để khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ em?

Để khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ em, ba mẹ nên tạo môi trường ăn uống thoải mái và vui vẻ, đảm bảo đủ giấc ngủ và lựa chọn thực đơn đa dạng, hấp dẫn với nhiều loại thực phẩm. Thúc đẩy việc tham gia vào hoạt động vui chơi và tập luyện cũng có thể giúp tăng cường hứng thú ăn uống.

Khi nào nên đưa trẻ đến bác sĩ để khám và điều trị biếng ăn?

Khi trẻ biếng ăn kéo dài hoặc gặp những triệu chứng bất thường như giảm cân, mệt mỏi, hay bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác, nên đưa con em đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. 

Hội chứng biếng ăn ở trẻ em là một hiện tượng phổ biến và có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan và nên xem xét đưa bé đến gặp bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn tốt nhất. Bác sĩ dinh dưỡng sẽ giúp đánh giá tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của trẻ, đưa ra những phương pháp điều trị và chế độ dinh dưỡng phù hợp nhằm giúp bé có một chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng và khỏe mạnh. Để đặt lịch tư vấn và thăm khám cho bé, hãy liên hệ ngay với Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn, chúng tôi luôn có mặt để hỗ trợ bạn.