Rối loạn chuyển hóa Lipid máu (tăng mỡ máu)

MỠ TRONG CƠ THỂ CHỦ YẾU LÀ CHOLESTEROL, TRIGLYCERID.

Nguồn gốc – mỡ Cholesterol

Một phần Cholesterol trong cơ thể là do thức ăn mang lại – Tuy nhiên gan là cơ quan chủ yếu tổng hợp nên cholesterol.

Sau khi ăn thức ăn có nhiều mỡ, thịt mỡ, óc heo,lòng đỏ trứng, da động vật, phủ tạng…) mỡ sẽ được hấp thu tại ruột… rồi đưa đến gan. Có thể ở gan, giống như một nhà máy chế biến mỡ. Cholesterol được hấp thu qua thức ăn, gan chuyển hóa thành rất nhiều dạng mỡ khác nhau để đưa vào máu- từ đó chuyên chở khắp nơi trong cơ thể.

Có 3 loại cholesterol: VLDL, LDL-c và HDL-c

• VLDL (very low density – lipoprotein): Mang mỡ từ gan đi các nơi khác trong cơ thể, sau khi nhường mỡ cho các tế bào thì VLDL sẽ chuyển thành LDL-c
• LDL-c (low density – lipoprotein – cholesterol): Đây là thủ phạm chính gây xơ vỡ mạch máu, nên còn gọi là cholesterol xấu.
• HDL-c (High density – lipoprotein – cholesterol): Còn gọi là cholesterol tốt do HDL có khả năng lấy bớt cholesterol đọng ở các thành mạch máu mang về lại cho gan, giúp ngăn ngừa quá trình tạo mảng xơ vữa.

Nguồn gốc mỡ Triglycerid.

90% mỡ Triglycerid trong máu đều do thức ăn mang lại. Sau một bữa ăn có nhiều chất béo, nồng độ Triglycerid cao.

Tuy nhiên với một cơ thể khỏe mạnh bình thường, 12 giờ sau hầu như tất cả các triglycerid này sẽ được cơ thể chuyển hóa hết. Triglycerid được tổng hợp và chuyển hóa qua lại ở tại gan và mô mỡ.

NẾU TRONG MÁU CÓ NHIỀU MỠ

Tăng LDL cholesterol (mỡ xấu) hoặc giảm HDL cholesterol (thiếu mỡ bảo vệ): sẽ tạo điều kiện hình thành các mảng xơ vữa ở thành mạch máu, gây hẹp lòng mạch, tăng huyết áp, thiếu máu cơ tim, thiếu máu não… nặng nề hơn nữa là vỡ các mảng xơ vữa làm lấp mạch não (đột qụy) hoặc nhồi máu cơ tim có thể dẫn đến tàn phế hay tử vong.

Tăng Triglycerid sẽ làm gan nhiễm mỡ, đề kháng insulin dễ dẫn đến bệnh đái tháo đường, ngoài ra nếu Triglycerid quá cao (>1000mg/dl) có thể gây ra viêm tụy cấp.
Để chuẩn đoán rối loạn chuyển hóa mỡ: Cơ bản chỉ cần xét nghiệm máu.

Cholesterol toàn phần, Triglycerid, HDL.c và LDL.c lúc đói sáng đủ để chẩn đoán rối loạn chuyển hóa mỡ.

Về điều trị cần:

• Chế độ ăn
• Tăng vận động thể lực thích hợp
• Dùng thuốc (nếu quá tăng)

Chế độ ăn: Nên ăn

• Ăn nhiều rau, 500g mỗi ngày, trái cây ít ngọt, nên ăn nguyên cả xơ không nên ép nước uống.
• Ăn nhiều tỏi càng tốt
• Ăn nhiều cá, đậu, nấm.
• Hạn chế: thịt các loại, phủ tạng động vật…
• Trứng 1 tuần 2, 3 quả.
• Nếu ăn tôm cua, bỏ phần gạch
• Thay mỡ bằng dầu (dầu đậu nành, dầu mè, hướng dương, dầu bắp, oliu)

Không nên:

• Thường xuyên ăn các món chiên xào
• Các thực phẩm có hàm lượng cholesterol như óc động vật, mỡ, da, phủ tạng, lòng đỏ trứng, chân giò, bò gân, xí quách.
• Thức ăn ngọt, như chè, mứt kẹo, bánh kem, kem, nước ngọt, nước tăng lực, nước trái cây đóng hộp….

• Uống nhiều bia (đều độ mỗi ngày 1 ly nhỏ rượu vang (20ml) là tốt cho mạch máu)
• Hút thuốc lá

Nguyên nhân của rối loạn chuyển hóa lipid

• Ít hoạt động thể lực: có thể làm giảm nồng độ HDL cholesterol
• Thừa cân béo phì: làm tăng cholesterol xấu LDL và giảm cholesterol tốt HDL
• Chế độ dinh dưỡng: ăn nhiều chất béo bão hòa và cholesterol góp phần làm tăng cholesterol và Triglycerid trong máu.
• Hút thuốc lá: làm tổn thương thành mạch, có thể gây xơ vữa động mạch, làm giảm nồng độ HDL.

• Sử dụng nhiều rượu bia: làm tăng cao Triglycerid.

(Một số hình ảnh được thu thập từ internet)

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Sốt xuất huyết kiêng ăn gì? Kiêng làm gì? 13 thứ cần tránh để mau khỏe

Điều trị sốt xuất huyết tại nhà: 7 cách hiệu quả và các lưu ý cần tránh

Sốt xuất huyết có được tắm không? Lưu ý cách tắm đúng cho người bệnh

Sốt xuất huyết nên làm gì cho nhanh khỏi? 10 cách chăm sóc cần biết