SIÊU ÂM QUA NGÃ NỘI SOI

( ENDOSCOPIC ULTRASOUND  EUS )

BS. Nguyễn Văn Long

PHÒNG KHÁM ĐA KHOA QUỐC TẾ SÀI GÒN

I. Định nghĩa:

Siêu âm qua ngã nội soi là một kỹ thuật cho phép thầy thuốc ghi nhận hình ảnh và thông tin về sang thương trên ống tiêu hóa và khảo sát chung quanh mô và cơ quan bao gồm cả phổi. Khảo sát bằng sóng siêu âm  cho phép phát hiện hình ảnh sang thương phát triển trong thành và các nội tạng.

Trong kỹ thuật này, một đầu dò ( probe) siêu âm nhỏ được chế tạo gắn vào đĩnh đầu ống nội soi. Ống nội soi được chế tạo thành một ống nhỏ, mỏng, mềm dẽo với đầu dò siêu âm được gắn vào đỉnh ống nội soi. Khi ấn nội soi và đầu dò siêu âm vào trong ống tiêu hóa trên và dưới, người thầy thuốc có thể ghi nhận hình ảnh siêu âm có chất lượng cao của các tạng trong ổ bụng. Bởi vì EUS có thể đặt gần tạng cần khảo sát, hình ảnh được ghi nhận thường chính xác và nhiều chi tiết hơn hình ảnh của siêu âm cổ điển khảo sát ngoài cơ thể.

Đầu ống nội soi

II. Phân loại: Có hai loại đầu dò siêu âm:

1. Đầu dò tròn ( Probe ) siêu âm phóng âm thanh vòng tròn:

Hình ảnh sẽ ghi nhận các tổ chức chung ống tiêu hóa chi hình ảnh tổng quan tổ chức chung quanh.

2. Đầu dò dẹt ( Probe ) siêu âm khu trú một hướng :

Chỉ định tập trung về một tạng muốn khảo sát, ví dụ như khảo sát đầu tụy. Trong đầu dò này có kim sinh thiết.

III. Chỉ định siêu âm qua ngã nội soi :

• Đánh giá  các giai đoạn xâm lấn của ung thư.
• Đánh giá  viêm tụy mản và các rối loạn của tụy.
• Khảo sát những tổn thương bất thường hoặc bướu ở các cơ quan, bao gồm túi mật và gan.
• Khảo sát các bó cơ thắt của trực tràng – ống hậu môn , chẩn đoán nguyên nhân bệnh ứ động phân(fecal incontinence).
• Khảo sát các hạch trong thành ruột.

IV. Các hình ảnh của siêu âm qua ngã nội soi:

1. Khảo sát trực tràng ( 6cm từ rìa hậu môn ) :

Ung thư trực tràng 1/3 dưới T3N0M0

2. Khảo sát thực quản:

Có thể khảo sát các giai đoạn của ung thư thực quản, phát hiện các giai đoạn T ( tumor ) và hạch quanh thực quản, đồng thời có thể sinh thiết mô và hạch.

Đầu dò tròn phát hiện giai đoạn ung thư thực quản

Đầu dò dẹt phát hiện hạch và sinh thiết hạch

Kim sinh thiết

3. Khảo sát ung thư phổi

Khối ung thư trong phổi

4. Khảo sát dạ dày – tá tràng – tụy:

Phát hiện tính xâm lấn ở thành dạ dày.

Bướu thành dạ dày

5. Có thể khảo sát tạng chung quanh dạ dày và các hạch.

Có thể sinh thiết hạch:

Nội soi đến khung tá tràng có thể khảo sát vùng đầu tụy chính xác

Ống nội soi có thể đưa đến tá tràng D4

Nang gan

Siêu âm qua nội soi dạ dày có phát hiên khối ung thư gan

Bướu thứ phát ở gan

Ung thư tụy di căn gan

V. Kỹ thuật

• Bệnh nhân được tiền mê,
• Thầy thuốc ấn ống nội soi vào miệng hoặc hậu môn.
• Thầy thuốc quan sát bên trong ống tiêu hóa trên màn hình TV và màn hình siêu âm.
• Ngoài khảo sát sóng siêu âm , có thể thực hiện sinh thiết.
• Thời gian thực hiện thường 30 – 90 phút và sau đó bệnh nhân có thể về nhà.

VI. Những kỹ thuật nội soi hiện đại – CAPSULE ENDOSCOPY

Capsule endoscopy là kỹ thuật nội khoa cho phép thầy thuốc nhìn thấy các phần ống tiêu hóa bao gồm từ miệng đấn hậu môn.