Tràn dịch khớp gối: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng ngừa & điều trị
|
Tràn dịch khớp gối là gì?
Tràn dịch khớp gối là hiện tượng khớp gối chứa nhiều dịch hơn mức bình thường, khiến đầu gối sưng lên, đau nhức và khó vận động. Tình trạng này thường xuất hiện sau khi bị chấn thương hoặc do các bệnh lý mạn tính như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, bệnh gút gây ra.
Khi không được điều trị kịp thời, lượng dịch tích tụ lâu ngày có thể gây tổn thương sụn khớp, làm suy giảm chức năng vận động và thậm chí dẫn tới nguy cơ mất khả năng đi lại.
Dấu hiệu tràn dịch khớp gối
Một trong những biểu hiện dễ nhận thấy của tình trạng tràn dịch khớp gối là vùng đầu gối bị sưng kèm theo cảm giác đau kéo dài. Khi so sánh hai bên chân, bên khớp tổn thương thường có kích thước lớn hơn do tích tụ dịch nhiều bất thường.
Các dấu hiệu thường gặp bao gồm:
- Sưng đầu gối, phù nề rõ rệt
- Đau nhức âm ỉ hoặc đau nhói, đặc biệt khi vận động hoặc đè lực lên đầu gối
- Khó gập, duỗi hoặc di chuyển linh hoạt như bình thường; cảm giác cứng khớp sau khi ngủ dậy
- Vùng da quanh khớp có thể đỏ, nóng khi sờ vào
- Nếu nguyên nhân do chấn thương, có thể xuất hiện vết bầm hoặc máu bên trong ổ khớp
Viêm khớp gối tràn dịch cũng có thể xảy ra ở các vị trí khác như khớp háng, cổ tay, cổ chân hoặc vai – gây ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hằng ngày.
Nguyên nhân tràn dịch khớp gối
Tình trạng tích tụ dịch trong khớp gối có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau, tương tự như các dạng tràn dịch tại những khớp khác trên cơ thể. Một số lý do phổ biến bao gồm:
- Tổn thương sau va chạm hoặc chấn thương: Việc khớp gối phải chịu áp lực lớn trong lúc vận động mạnh, chơi thể thao quá sức, hoặc gặp tai nạn sinh hoạt, lao động có thể gây tổn thương đến các cấu trúc bên trong như rách sụn chêm, gãy xương, đứt dây chằng (bao gồm cả dây chằng chéo trước và sau) hoặc dập nát sụn khớp, từ đó dẫn đến tràn dịch.
- Do các bệnh lý viêm khớp: Một số bệnh mạn tính liên quan đến viêm nhiễm khớp cũng góp phần gây ra hiện tượng tích dịch, chẳng hạn như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh gút.
- Nguyên nhân từ nhiễm trùng: Vi khuẩn xâm nhập vào khớp có thể dẫn đến phản ứng viêm và tiết dịch. Trong đó, các loại vi khuẩn như tụ cầu vàng, liên cầu khuẩn, vi khuẩn lao là những thủ phạm phổ biến. Ngoài ra, một số trường hợp có thể liên quan đến virus hoặc nấm.
Bị tràn dịch khớp gối có nguy hiểm không?
Ở giai đoạn khởi phát, tình trạng viêm khớp gối kèm theo tích tụ dịch thường có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người bệnh lại có tâm lý xem nhẹ, không thăm khám kịp thời, khiến bệnh diễn tiến nặng hơn theo thời gian.
Nếu để kéo dài, hiện tượng sưng đau do viêm có thể khiến khớp mất dần khả năng vận động linh hoạt. Ngoài ra, nguy cơ nhiễm trùng khớp cũng tăng lên đáng kể, đặc biệt khi người bệnh phải chọc hút dịch nhiều lần. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, viêm kéo dài còn có thể làm tổn hại đến cấu trúc khớp, thậm chí gây thoái hóa nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
Biến chứng của bệnh tụ dịch khớp gối
Dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng tình trạng tràn dịch gối nếu không được can thiệp y tế đúng lúc có thể kéo theo nhiều hậu quả nghiêm trọng. Việc tích tụ dịch kéo dài sẽ khiến khớp gối ngày càng sưng to, đau nhức rõ rệt và làm giảm đáng kể khả năng vận động. Điều này ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày, thậm chí khiến người bệnh mất khả năng đi lại bình thường.
Khi không điều trị sớm, tình trạng tràn dịch có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Biến dạng khớp và thoái hóa sớm: Khớp gối phải chịu áp lực viêm kéo dài dễ dẫn đến biến dạng cấu trúc xương, lệch trục chân, thậm chí làm khớp mất khả năng hồi phục.
- Cứng và dính khớp: Khả năng co duỗi khớp bị hạn chế, khiến người bệnh khó thực hiện các động tác cơ bản.
- Teo cơ và suy yếu chức năng cơ: Sự hiện diện của dịch thừa trong khớp ảnh hưởng đến hoạt động cơ quanh gối, làm giảm sức mạnh cơ đùi và có thể dẫn đến teo cơ nếu không được phục hồi chức năng kịp thời.
- Loãng xương quanh khớp và nhiễm trùng khớp: Tình trạng viêm kéo dài dễ gây thoái hóa xương, trong khi các thủ thuật xâm lấn như hút dịch nếu không đảm bảo vô khuẩn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Hình thành u nang Baker: Một khối dịch tích tụ phía sau đầu gối, gây cảm giác căng tức và đau đớn, đặc biệt khi gập chân.
- Giới hạn vận động nghiêm trọng: Bao hoạt dịch bị căng phồng khiến bệnh nhân đau khi di chuyển, thậm chí mất khả năng vận động linh hoạt.
- Nguy cơ nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp bị nhiễm khuẩn nặng, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng toàn thân – một biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị kịp thời.
Khi nào nên đi gặp bác sĩ
Tràn dịch ở khớp gối không phải lúc nào cũng là tình trạng khẩn cấp, nhưng có một số dấu hiệu cảnh báo cho thấy bạn cần được can thiệp y tế càng sớm càng tốt. Đặc biệt, nếu người bệnh gặp phải các biểu hiện như: sốt cao, vùng khớp bị sưng tấy, đỏ, nóng rát, đau dữ dội, mất khả năng vận động hoặc không thể đứng vững, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng khớp hoặc chấn thương nghiêm trọng.
Ngay cả khi không xuất hiện các triệu chứng cấp tính kể trên, việc khớp gối bị sưng hoặc đau kéo dài không rõ nguyên nhân cũng là lý do chính đáng để đi khám. Việc xác định đúng nguyên nhân và điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế nguy cơ biến chứng, đồng thời rút ngắn thời gian phục hồi.
Phương pháp chẩn đoán bệnh dịch tràn khớp gối
Để chẩn đoán chính xác tình trạng tràn dịch tại khớp gối, bác sĩ không chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng mà còn cần thực hiện thêm một số xét nghiệm và phương pháp cận lâm sàng nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ tổn thương.
- Xét nghiệm máu: Qua việc phân tích mẫu máu, bác sĩ có thể phát hiện các dấu hiệu viêm, nhiễm khuẩn, hoặc các bệnh lý liên quan như viêm khớp dạng thấp, gút…
- Chẩn đoán hình ảnh:
- Chụp X-quang giúp đánh giá tình trạng xương khớp, từ đó phát hiện các tổn thương như gãy xương, lệch khớp, u xương hoặc dấu hiệu thoái hóa.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI) cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về mô mềm quanh khớp như dây chằng, gân, sụn chêm hay sụn khớp – những cấu trúc thường khó thấy bằng X-quang.
- Chọc hút dịch khớp (chọc dịch khớp): Đây là một thủ thuật thường được thực hiện khi cần xác định bản chất của dịch khớp. Mẫu dịch sau khi được lấy ra sẽ được phân tích để tìm dấu hiệu viêm, nhiễm khuẩn hoặc các tinh thể bất thường như tinh thể urat trong bệnh gút.
Cách điều trị tràn dịch khớp gối
Việc chữa tràn dịch khớp gối phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Bác sĩ sẽ lựa chọn hướng điều trị phù hợp dựa trên kết quả thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng.
Điều trị bằng thuốc
Trong các trường hợp nhẹ, chưa xuất hiện tổn thương nghiêm trọng, người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc để kiểm soát tình trạng viêm và đau.
- Thuốc giảm đau và chống viêm không steroid (NSAIDs)
- Thuốc chống phù nề nếu có chấn thương đi kèm
- Thuốc đặc trị theo nguyên nhân: thuốc điều trị gút, thuốc chống thoái hóa khớp, hoặc thuốc ức chế miễn dịch trong trường hợp viêm khớp dạng thấp.
Điều trị bằng thuốc thường được áp dụng trong giai đoạn đầu hoặc sau khi loại trừ nguyên nhân cần can thiệp chuyên sâu hơn.
Can thiệp bằng kỹ thuật hút dịch khớp
Khi khớp chứa quá nhiều dịch, gây sưng to và đau nhiều, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật chọc hút dịch. Dịch hút ra không chỉ giúp giảm áp lực trong khớp mà còn được mang đi xét nghiệm nhằm xác định yếu tố gây viêm như vi khuẩn, tinh thể urat, hoặc dấu hiệu bệnh lý tự miễn. Trong một số trường hợp, thuốc kháng viêm có thể được tiêm trực tiếp vào khớp ngay sau khi hút dịch.
Phẫu thuật nội soi khớp
Nếu người bệnh bị tổn thương nặng như rách sụn chêm, đứt dây chằng hoặc viêm mạn tính không đáp ứng điều trị nội khoa, phẫu thuật nội soi sẽ được cân nhắc. Đây là thủ thuật cho phép bác sĩ quan sát bên trong khớp và thực hiện các xử lý cần thiết như cắt lọc mô viêm, sửa chữa tổn thương sụn, khâu dây chằng hoặc lấy mẫu sinh thiết để xét nghiệm trong các trường hợp chẩn đoán khó.
Phương pháp phòng ngừa
Để hạn chế nguy cơ mắc phải tràn dịch khớp cũng như bảo vệ chức năng vận động lâu dài, bạn nên chú ý thực hiện các biện pháp phòng ngừa dưới đây:
- Giữ an toàn khi vận động: Trong các hoạt động có nguy cơ chấn thương cao như chơi thể thao, tập gym hay lao động nặng, hãy đảm bảo sử dụng đầy đủ các thiết bị bảo hộ cho khớp gối và thực hiện động tác đúng kỹ thuật để giảm thiểu tác động lên khớp.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Trọng lượng cơ thể quá lớn sẽ gây áp lực đáng kể lên khớp gối, khiến khớp dễ bị tổn thương hoặc thoái hóa. Vì vậy, nên duy trì chế độ ăn lành mạnh, ít chất béo xấu và tránh ăn uống quá mức vào buổi tối.
- Tăng cường vận động nhẹ nhàng: Tập thể dục đều đặn với cường độ phù hợp không chỉ giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp quanh đầu gối mà còn hỗ trợ ổn định khớp, giảm nguy cơ viêm sưng và thoái hóa.
- Chủ động kiểm tra sức khỏe khớp: Khi có các dấu hiệu bất thường như sưng, đau hoặc cứng khớp gối kéo dài, đừng trì hoãn việc thăm khám. Phát hiện sớm sẽ giúp điều trị hiệu quả và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.
Ăn gì để phòng ngừa tràn dịch khớp gối
Một chế độ ăn lành mạnh có thể giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe khớp gối:
- Cá béo như cá hồi, cá thu, cá ngừ chứa omega-3, hỗ trợ giảm viêm ở khớp.
- Rau xanh, trái cây tươi giàu chất chống oxy hóa, vitamin A, C, K và khoáng chất cần thiết để bảo vệ sụn và mô khớp.
- Ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm nhiều chất xơ giúp kiểm soát cân nặng, giảm áp lực lên khớp.
- Bơ, dầu ô-liu, nghệ chứa chất kháng viêm tự nhiên có lợi cho người hay bị đau khớp.
- Sữa ít béo, sữa chua là nguồn cung cấp canxi và vitamin D, giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ cải thiện vận động khớp.
Một số câu hỏi thường gặp
Làm thế nào để phân biệt tràn dịch khớp gối với sưng đau thông thường?
Tràn dịch khớp gối có thể phân biệt với sưng đau thông thường thông qua một số đặc điểm cụ thể. Thông thường, tràn dịch khiến khớp gối sưng to rõ rệt, cảm giác căng tức, nặng nề và đau nhiều khi vận động, trong khi sưng đau nhẹ thường khu trú và dễ cải thiện khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, vùng khớp bị tràn dịch có thể nóng đỏ, khó gập duỗi, thậm chí có cảm giác lỏng lẻo khi sờ vào.
Tràn dịch có liên quan đến bệnh gout không?
Có, tràn dịch khớp gối có thể liên quan đến bệnh gout. Gout là một dạng viêm khớp do sự lắng đọng tinh thể axit uric trong khớp, gây ra phản ứng viêm cấp tính. Khi xảy ra ở khớp gối, cơn gout có thể dẫn đến hiện tượng sưng, nóng, đỏ và tràn dịch trong khớp. Trong những trường hợp này, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm dịch khớp để tìm tinh thể urat, giúp chẩn đoán gout và phân biệt với các nguyên nhân tràn dịch khác như nhiễm trùng hoặc thoái hóa khớp.
Sau khi tiêm thuốc vào khớp gối, bao lâu thì khỏi tràn dịch?
Thời gian hồi phục sau khi tiêm thuốc vào khớp gối để điều trị tràn dịch phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và đáp ứng của cơ thể với điều trị. Thông thường, nếu tình trạng không quá nặng và người bệnh tuân thủ đúng hướng dẫn, các triệu chứng có thể cải thiện rõ rệt sau vài ngày đến một tuần. Tuy nhiên, trong những trường hợp viêm khớp mạn tính hoặc gout, việc kiểm soát tràn dịch có thể mất nhiều thời gian hơn và cần kết hợp điều trị nguyên nhân nền. Việc tái phát cũng có thể xảy ra nếu yếu tố gây bệnh chưa được loại bỏ triệt để.
Tràn dịch khớp gối là vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đúng mức, đặc biệt khi các dấu hiệu sưng đau và hạn chế vận động bắt đầu xuất hiện. Người bệnh không nên chủ quan, mà cần chủ động đi khám để được chẩn đoán chính xác và can thiệp đúng cách.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
