Bệnh viêm dạ dày có nguy hiểm không? Các dấu hiệu của viêm dạ dày cần lưu ý
Viêm dạ dày là bệnh lý tiêu hóa rất phổ biến ở Việt Nam, bệnh viêm dạ dày gây ra tình trạng đau và nóng rát ở thượng vị kèm theo ợ hơi ợ chua. Hiểu rõ về các dấu hiệu của viêm dạ dày sẽ giúp chúng ta ngăn ngừa và điều trị khỏi bệnh đúng cách. Hãy cùng tìm hiểu viêm dạ dày là gì trong bài viết dưới đây.
Viêm dạ dày là gì?
Viêm dạ dày là tình trạng các niêm mạc dạ dày bị tổn thương, bào mòn do nhiễm khuẩn hoặc một số tác động khác gây nên viêm. Lớp niêm mạc dạ dày có chức năng bảo vệ thành dạ dày, khi niêm mạc bị tác động từ acid của chính dạ dày tiết ra hoặc vi khuẩn, thói quen ăn uống,… sẽ dễ bị tổn thương. Các dấu hiệu của viêm dạ dày lúc này khiến người bệnh rất khó chịu. Lâu dài có khả năng cao gây ra loét dạ dày. Bệnh viêm dạ dày có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào, tuy nhiên rất phổ biến ở độ tuổi trưởng thành và trung niên. Đây là độ tuổi có nhiều yếu tố tác động đến dạ dày nhất.
>>> Các bệnh dạ dày thường gặp hiện nay và cách phòng ngừa bệnh bạn không nên bỏ qua
Phân loại viêm dạ dày
Viêm dạ dày cấp tính
Viêm dạ dày cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc dạ dày với nhiều triệu chứng dễ nhận biết. Điển hình là có cơn đau thượng vị, cảm giác nóng rát. Điều này khiến bệnh nhân khó chịu và bất tiện trong ăn uống cũng như sinh hoạt hàng ngày. Trong trường hợp này, bệnh nhân có thể không cần can thiệp điều trị. Chỉ cần thay đổi thói quen sinh hoạt lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Điều này giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, hỗ trợ dạ dày tự hồi phục các tổn thương. Bệnh viêm dạ dày sẽ khỏi sau thời gian ngắn, khoảng 5-7 ngày.
Viêm dạ dày mạn tính
Bệnh nhân mắc viêm dạ dày mạn tính thường không có những triệu chứng rầm rộ. Diễn biến bệnh khó nắm bắt, không rõ bắt đầu từ khi nào. Chủ yếu phát hiện ra bệnh khi thực hiện nội soi dạ dày. Phần lớn viêm dạ dày mạn tính là do tác động của vi khuẩn helicobacter pylori (HP). Bệnh có thể tiến triển thêm thành viêm teo dạ dày (mất dần chức năng của lớp niêm mạc), dị sản ruột, thậm chí ung thư dạ dày.
Helicobacter pylori là một mầm bệnh phổ biến ở dạ dày gây viêm dạ dày, loét dạ dày, ung thư biểu mô tuyến dạ dày và u lympho ở dạ dày mức độ thấp. Những người bị nhiễm có khả năng bị ung thư dạ dày gấp 3 đến 6 lần, H. pylori là vi khuẩn gây ung thư nhóm 1
Những ai có nguy cơ bị viêm dạ dày?
Viêm dạ dày là bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào. Những nguy cơ sau đây sẽ khiến bệnh nhân dễ gặp các dấu hiệu của viêm dạ dày:
- Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh, tăng khả năng nhiễm vi khuẩn HP.
- Ăn uống không đúng giờ, thức ăn không đảm bảo hoặc thói quen sinh hoạt không đúng giờ giấc. Điều này khiến dạ dày bị rối loạn chức năng.
- Người lớn tuổi có nguy cơ mắc viêm dạ dày do bị nhiễm HP lâu dài.
- Bệnh nhân mắc các bệnh lý phải điều trị bằng thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) trong thời gian dài. Đặc biệt là điều trị các bệnh lý xương khớp.
Nguyên nhân bị viêm dạ dày là gì?
Do vi khuẩn Helicobacter pylori (HP)
Helicobacter pylori là vi khuẩn có gram âm có khả năng:
- Tiết ra enzyme urease tạo ra chất NH3 gây độc và ít nhiều gây ảnh hưởng xấu đến tế bào. H.p. là vi khuẩn duy nhất tiết được urease trong môi trường acid dạ dày nên ứng dụng được trong chẩn đoán sự có mặt của chúng.
- Tiết enzyme mucinase phá huỷ chất nhầy ở niêm mạc dạ dày, khiến dễ tổn thương niêm mạc. Và kích thích tăng sản xuất gastrin, tăng tiết acid dạ dày.
- Sinh ra nhiều độc tố LPS, CagA, VagA ảnh hưởng tới cầu nối giữa các tế bào.
Do phải sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs và corticoid trong thời gian dài
Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) và kháng viêm steroid (corticoid) được cho là gây nên viêm dạ dày khi sử dụng trong thời gian dài và thường xuyên. NSAIDs có tác dụng phụ là ức chế COX 1 gây ra giảm sinh tổng hợp các PG sinh lý (vai trò tăng tiết nhày, tăng tiết HCO3–, tăng mạch máu đến, tăng khả năng tái sinh tế bào niêm mạc). Ngoài ra, bản thân thuốc cũng có tính acid tấn công vào niêm mạc. Corticoid có cơ chế ức chế phospholipase A2 nên cũng làm giảm tổng hợp PG.
Do thường xuyên sử dụng đồ uống có cồn, thuốc lá
Đồ uống như rượu, bia và thuốc lá gây ra kích ứng và thay đổi cấu trúc lớp nhầy niêm mạc dạ dày biểu hiện ra các dấu hiệu của viêm dạ dày.
>>> Tìm hiểu thêm bệnh đau dạ dày, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Do căng thẳng
Khi stress làm tăng tiết cortisol kích thích tế bào viền tại dạ dày tiết acid kéo dài, gây tổn thương niêm mạc và viêm.
Trào ngược dịch mật
Dịch mật khi trào ngược từ tá tràng lên dạ dày, kích thích niêm mạc gây nguy cơ bào mòn và gây tổn thương lớp niêm mạc dạ dày.
>>> Bệnh trào ngược dạ dày, nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị
Mắc bệnh tự miễn
Bệnh tự miễn là do kháng thể của cơ thể sản xuất ra tự tấn công chính tế bào niêm mạc dạ dày gây ra viêm dạ dày tự miễn.
Chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học
Ăn uống không đúng giờ hoặc ăn quá nhanh, không nhai kỹ, hoạt động ngay sau khi ăn no khiến rối loạn chức năng của dạ dày. Thêm vào đó, thường xuyên ăn những thực phẩm có vị chua, cay và nóng dễ gây kích ứng niêm mạc và lâu ngày gây ra viêm.
Điều trị ung thư bằng xạ trị hoặc hóa trị
Xạ trị hoặc hóa trị trong quá trình điều trị ung thư có thể gây tổn thương lớp niêm mạc, rối loạn chức năng các tuyến tiết dịch vị và lớp nhầy bảo vệ dạ dày.
Dấu hiệu của viêm dạ dày
Một số trường hợp bệnh nhân mắc bệnh viêm dạ dày có diễn biến thầm lặng, không biểu hiện rõ rệt trên lâm sàng. Tuy nhiên khi xuất hiện triệu chứng sau đây, bạn nên đến thăm khám để phát hiện bệnh viêm dạ dày sớm:
- Thượng vị có cảm giác đau, đặc biệt là khi no do sự nhào trộn thức ăn chạm vào lớp niêm mạc đang viêm.
- Nóng rát ở lồng ngực: do acid tác động vào các tế bào đang viêm gây bỏng niêm mạc.
- Thường ợ hơi, ợ chua: do acid H+ tăng tiết trong dạ dày kéo theo tăng yếu tố bảo vệ HCO3-, trung hòa tạo nên CO2 ợ hơi lên miệng.
- Đôi khi xuất hiện cảm giác buồn nôn. Có thể nôn ra thức ăn kèm theo dịch dạ dày hoặc chỉ nôn khan.
- Người bệnh viêm dạ dày cảm thấy trong người mệt mỏi, chán ăn, ăn không có cảm giác ngon và thường bị ợ hơi.
Viêm dạ dày để lại biến chứng gì cho cơ thể
Các biến chứng của viêm dạ dày là gì khi không được kiểm soát và điều trị kịp thời: Thiếu máu khiên bệnh nhân thường gặp tình trạng đau đầu chóng mặt, người mệt mỏi, da xanh và nhợt nhạt. Trong đó có hai loại:
- Thiếu máu thiếu sắt: đây là là biến chứng hay gặp do bệnh nhân viêm dạ dày sẽ có biểu hiện giảm hấp thu. Do vậy rất dễ bị thiếu máu, do giảm hấp thu sắt, nguyên liệu để tạo nên hồng cầu của tế bào máu.
- Thiếu máu ác tính: thường gặp ở bệnh nhân viêm dạ dày tự miễn do bệnh kích thích sinh ra kháng thể chống lại tế bào tiết gastrin ở hang vị, gây hấp thu kém vitamin B12 để tạo ra hồng cầu.
- Xuất huyết tiêu hóa do viêm lâu ngày gây ra các vết loét và xảy ra tình trạng xuất huyết. Bệnh nhân có thể bị nôn hoặc đi ngoài có lẫn máu. Bệnh nặng có thể khiến bệnh nhân đi ngoài phân đen, nát và mùi rất khắm. Trường hợp này bệnh nhân có thể bị mất máu nặng.
- Viêm phúc mạc do viêm gây ra loét tại dạ dày, lúc này bệnh tiến triển vào đến lớp cơ và thành dạ dày. Xuất hiện lỗ thủng dạ dày khiến dịch tràn vào ổ bụng gây ra biến chứng viêm phúc mạc. Dịch dạ dày tràn vào mang theo vi khuẩn và các thành phần khác có thể đi qua hệ thống mạch mạc treo ruột vào máu. Bệnh nhân có nguy cơ cao bị nhiễm trùng huyết rất nguy hiểm.
- Ung thư dạ dày: bệnh viêm dạ dày do HP hay tự miễn có thể sinh ra những tế bào lạ trong dạ dày. Những tế bào này có thể phát triển nhanh chóng thành ung thư, có thể là ác tính.
>>> Trào ngược dạ dày gây viêm họng cũng là một bệnh về dạ dày bạn không nên xem nhẹ, xem ngay qua bài viết bệnh trào ngược dạ dày gây viêm họng – Cách điều trị bệnh hiệu quả
Phương pháp chẩn đoán viêm dạ dày
Ngoài việc thăm khám các triệu chứng lâm sàng của viêm dạ dày là gì thì các xét nghiệm sau đây sẽ được bác sĩ chỉ định trong chẩn đoán bệnh:
- Nội soi đường tiêu hóa trên: sử dụng ống dài có gắn camera đưa vào theo đường miệng hoặc mũi để quan sát trực tiếp niêm mạc trong dạ dày.
- Xét nghiệm máu: giúp tìm kháng thể kháng vi khuẩn HP chứng minh sự có mặt của vi khuẩn này.
- Xét nghiệm phân của bệnh nhân: Xét nghiệm này cũng giúp tìm kháng thể kháng vi khuẩn HP và đặc hiệu cao, nhưng giá thành thường cao nên ít được sử dụng thường quy hơn xét nghiệm máu.
- Xét nghiệm hơi thở ure: đây là xét nghiệm được dùng phổ biến, xác định sự có/không có mặt urease trong lòng dạ dày bằng cách theo dõi nồng độ CO2 trong hơi thở bệnh nhân có dấu hiệu của viêm dạ dày trước và sau khi uống một lượng ure, nếu có urease thì nồng độ CO2 tăng. Từ đó kết luận có/không có vi khuẩn HP.
Phương pháp điều trị bệnh viêm dạ dày
Điều trị bệnh viêm dạ dày chủ yếu điều trị nội khoa bằng cách sử dụng thuốc đường uống. Sau khi xác định dấu hiệu của viêm dạ dày thì bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc cụ thể điều trị từng trường hợp bệnh. Một số loại thuốc thường được sử dụng cho bệnh nhân điều trị viêm dạ dày gồm:
- Thuốc kháng sinh diệt vi khuẩn HP: có thể cần phối hợp kháng sinh chứa nhóm Imidazol và kháng sinh nhóm khác nữa để tiêu diệt được vi khuẩn gram âm.
- Thuốc kháng acid dịch vị: giúp trung hòa acid có trong dạ dày để hạn chế tác động của acid vào niêm mạc và thành dạ dày. Giúp làm dịu nhanh các dấu hiệu của viêm dạ dày như đau khó chịu ở thượng vị. Tuy nhiên không dùng kéo dài do có khả năng làm loét tái phát/loét mới ở vị trí khác do có tính kiềm gây bào mòn niêm mạc dạ dày.
- Thuốc ức chế bơm proton PPI: vai trò quan trọng trong ức chế tiết acid giúp kiểm soát đau, tác dụng nhanh và ít tác dụng phụ, thường sử dụng nhất là Omeprazol.
Các thuốc kháng acid và PPI được chỉ định cho những ca viêm dạ dày do tác dụng nhanh cho bệnh nhân. Còn bệnh viêm dạ dày mạn thường không biểu hiện triệu chứng, nếu xác định do HP mới kê đơn thuốc kháng sinh.
>>> Tìm hiều thêm về viêm dạ dày qua tài liệu sau:
Nguồn: MSD Manunal
Chế độ dinh dưỡng cho người bị viêm dạ dày là gì?
Chế độ ăn uống đúng cách cho người mắc viêm dạ dày
Những đồ ăn giúp bảo vệ dạ dày và giảm tiết hoặc giúp trung hòa acid mà bệnh nhân viêm dạ dày nên bổ sung bao gồm:
- Chuối có hàm lượng pectin cao, là một dạng chất xơ hòa tan tốt cho đường tiêu hóa.
- Ngũ cốc nguyên hạt như gạo, ngô, các loại đậu chứa nhiều chất xơ, khoáng chất, vitamin nhóm B. Không chỉ giúp chuyển hóa các chất và tiêu hóa thức ăn mà còn giúp chống oxy hóa.
- Táo chứa hàm lượng pectin rất cao, giúp thúc đẩy hoạt động của dạ dày.
- Bánh mì giúp thấm hút tốt dịch vị, giảm cơn đau nhanh chóng.
- Sữa chua cung cấp các lợi khuẩn cho đường ruột và tiêu diệt các vi khuẩn có hại. Đồng thời giúp tiết enzyme lactase để cải thiện hoạt động tiêu hóa thức ăn của hệ tiêu hóa.
- Đậu bắp là thực phẩm giàu vitamin như B, C, E, carotene, pectin rất tốt cho tiêu hóa. Trong quả đậu bắp chứa chất nhầy chính là protein kết dính, nó sẽ kết hợp cùng pectin và các dưỡng chất khác giúp chữa lành các tổn thương ở dạ dày.
Viêm dạ dày nên kiêng ăn gì?
Các đồ ăn sau đây cần phải kiêng để tránh tình trạng bệnh viêm dạ dày trở nên trầm trọng hơn.
- Sữa hoặc các chế phẩm chế biến từ sữa như phô mai, pho mát do gây đầy bụng khó tiêu và tăng triệu chứng của viêm dạ dày.
- Đồ chiên xào chứa nhiều dầu mỡ khiến dạ dày khó tiêu hóa, co bóp gây đau hơn.
- Thức ăn có tính nóng và cay, chua khiến dạ dày dễ kích ứng hơn, co thắt mạnh hơn.
- Đồ ăn sống hoặc tái do có thể còn chứa các vi sinh vật gây hại cho tiêu hóa.
- Đường, đồ ngọt do kích thích tiết acid dịch vị.
- Bia, rượu là khắc tinh của dạ dày, những đồ uống này khiến cơn đau trở nên dữ dội hơn.
Phòng ngừa viêm dạ dày tá tràng bằng cách nào?
Tất cả chúng ta ai cũng có thể có khả năng mắc phải bệnh viêm dạ dày, do vậy cần chủ động phòng ngừa bệnh bằng các phương pháp sau:
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích khác và không lạm dụng chúng.
- Tuân thủ đơn kê có thuốc giảm đau NSAIDs theo hướng dẫn của bác sĩ. Không được tự ý thay đổi liều dùng, thời gian dùng các loại thuốc này.
- Hạn chế ăn đồ ăn quá cay nóng hoặc đồ chua trong bữa ăn hàng ngày.
- Chú ý vấn đề vệ sinh trong ăn uống, ăn chín uống sôi, chọn những thực phẩm có nguồn gốc đảm bảo vệ sinh.
Khi nào cần tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ
Các dấu hiệu của viêm dạ dày mà bạn không nên chủ quan và cần đi đến các cơ sở y tế để thăm khám như sau:
- Cơn đau thượng vị xuất hiện nhiều, ảnh hưởng tới ăn uống và sinh hoạt, người gầy sút cân.
- Cơn đau có tính chất dữ dội, đau đột ngột và tăng lên.
- Đau kèm theo rối loạn tiêu hóa, luôn cảm thấy buồn nôn, nôn.
- Nôn ra máu hoặc đi đại tiện có xuất hiện máu.
- Có biểu hiện đau dạ dày kèm đau đầu, chóng mặt và da xanh xao, nhợt nhạt.
- Người nhà có người đã chẩn đoán xác định viêm hoặc loét dạ dày.
>>> Xem thêm về giải thích viêm dạ dày là gì qua video sau:
Bệnh viện điều trị viêm dạ dày uy tín tại Thành phố Hồ Chí Minh
Tại Hồ Chí Minh, nếu bạn cần khám các vấn đề về tiêu hóa đặc biệt là bệnh viêm dạ dày, bạn có thể tham khảo những bệnh viện lớn và uy tín như là Hệ Thống Đa Khoa Quốc tế Sài Gòn.
Một số câu hỏi thường gặp về viêm dạ dày là gì?
Tại sao người có nhóm máu O thường dễ nhiễm vi khuẩn HP hơn các nhóm máu khác?
Ở người, do kháng nguyên quyết định nhóm máu O là kháng nguyên Lewis b. Kháng nguyên này có ái tính đặc biệt với vi khuẩn H.p nên dễ nhiễm loại vi khuẩn gây viêm dạ dày này.
Tiền sử gia đình có phải là yếu tố gây nên bệnh viêm dạ dày không?
Nếu một người trong gia đình bị nhiễm HP thì khả năng lây nhiễm chéo sang các thành viên khác do ở cùng không gian và sinh hoạt gần nhau. Do vậy, khi có người nhà có dấu hiệu của viêm dạ dày thì cần kiểm tra các thành viên khác nữa.
Tại sao triệu chứng của viêm dạ dày thường xuất hiện nhiều trong thời điểm giao mùa?
Có hai lý do chính khiến bệnh viêm dạ dày thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa, đặc biệt là thu – đông như sau: Thứ nhất, giao mùa là thời điểm thời tiết khá khó chịu, sức đề kháng của cơ thể suy yếu. Thứ hai, đây là mùa vi khuẩn có điều kiện sinh sôi phát triển mạnh nhất, trong đó có vi khuẩn HP. Như vậy, yếu tố bảo vệ suy giảm tạo điều kiện cho vi khuẩn tăng tấn công gây ra bệnh.
Tóm lại, khi có bất kỳ các dấu hiệu bất thường về tiêu hóa, bạn không nên chủ quan mà cần thăm khám sớm để kiểm soát các triệu chứng. Bệnh viêm dạ dày có nhiều triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân nhưng dễ điều trị khi phát hiện kịp thời. Hy vọng bài viết đem đến cho bạn những thông tin bổ ích về thắc mắc viêm dạ dày là gì. Nếu cần làm rõ thêm các thông tin, vui lòng liên hệ đến Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn theo thông tin dưới đây để được giải đáp nhé.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
