Triệu chứng viêm họng hạt là gì? Nguyên nhân, phòng ngừa và điều trị
Viêm họng mạn tính là tình trạng bệnh nhân mắc viêm họng kéo dài, với nhiều triệu chứng gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Trong đó, thể bệnh viêm họng hạt (hay còn gọi là viêm họng mạn tính hình thức quá phát) là thể có nhiều tổn thương khiến cổ họng khó chịu. Vậy nguyên nhân nào gây ra triệu chứng viêm này và cách điều trị viêm họng hạt là gì? Hãy cùng tìm hiểu những thông tin đó qua bài viết sau đây.
Khái niệm viêm họng hạt
Viêm họng hạt là bệnh lý xuất hiện khi vùng niêm mạc tại khoang họng bị viêm nhiễm nguyên nhân chủ yếu từ vi khuẩn có tên là Streptococcus nhóm A (Streptococcus pyogenes) gây ra. Bên trong niêm mạc của chúng ta có chứa lympho với chức năng tiêu diệt các thành phần gây hại như virus, vi khuẩn hay nấm mốc khi chúng tiếp xúc với khoang họng từ đường miệng và đường thở. Và khi cơ thể phải tiếp xúc với môi trường quá độc quá mức, lympho sẽ phải hoạt động với công suất cao hơn dẫn đến tình trạng phát triển thành các hạt trắng to trong cổ họng. Đây chính là lúc viêm họng hạt mạn tính quá phát.
Các trường hợp viêm họng hạt do liên cầu khuẩn xảy ra thường xuyên hơn vào cuối mùa đông đến đầu mùa xuân ở các quốc gia theo mùa do nhiều người hít phải cùng một không khí trong nhà. Tỷ lệ mắc bệnh thấp nhất vào mùa thu.
Viêm họng hạt có mấy loại? Đó là những loại nào?
Các loại viêm họng hạt
Viêm họng hạt có thể được chia thành 2 loại chính sau đây:
- Cấp tính: Các triệu chứng trong thời kỳ đầu tương đối nhẹ nhàng khiến người bệnh dễ chủ quan và thường tự mua thuốc sử dụng. Tuy nhiên khi có các triệu chứng nghi ngờ viêm họng hạt nên đến bệnh viện tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời
- Mạn tính: Để viêm họng hạt cấp tính không được điều trị hợp lý và kéo dài từ 3 sẽ khó điều trị hơn và cũng sẽ dễ tái phát hơn
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm họng hạt
Đã biết được viêm họng hạt có lây không¸ vậy thì đâu là nguyên nhân chính dẫn đến căn bệnh này? Cùng điểm qua một vài tác nhân gây bệnh sau đây:
- Sự tấn công từ các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus hay các loại nấm gây bệnh khi có cơ hội tiếp xúc với khoang miệng gây ra tình trạng viêm nhiễm. Các tế bào lympho tại khu vực này sẽ phải “chiến đấu” với công suất cao khiến chúng quá tải dẫn đến tình trạng sưng to
- Viêm họng hạt cũng có thể là biến chứng của một số căn bệnh như viêm họng thường xuyên tái phát, viêm xoang mũi mạn tính, amidan mạn tính hay các căn bệnh khác về đường tiêu hóa
- Bị ảnh hưởng bởi sự bất thường của cấu trúc mũi xoang như bị lệch vẹo vách ngăn hay polyp mũi
- Sinh sống hay làm việc trong môi trường độc hại và ô nhiễm
- Thời tiết thay đổi thất thường
- Thói quen sống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng đồ uống có chất kích thích, sử dụng thức ăn cay nóng, không vệ sinh răng miệng sạch sẽ,…
- Hệ miễn dịch kém hay các yếu tố về di truyền và cơ địa cũng là tác nhân gây ra căn bệnh này
Triệu chứng của bệnh viêm họng hạt
Những triệu chứng viêm họng hạt đáng chú ý bao gồm:
- Họng dễ bị khô và có cảm giác ngứa, bệnh nhân thường phải tằng hắng hay khạc nhổ ra để bớt ngứa.
- Lớp niêm mạc ở họng có biểu hiện đỏ bầm và dày lên. Xuất hiện các hạt đỏ hoặc hồng không đều màu ở cổ họng, gồ lên cao hơn so với niêm mạc xung quanh.
- Tổ chức bạch huyết gồ lên thành đám xơ hóa ở họng khiến bệnh nhân nuốt khó, nuốt đau, có cảm giác vướng khi nuốt nước bọt và khi ăn.
- Bệnh nhân ho khan hoặc ho có đờm, thường sẽ phải cố ho khạc để long đờm ra.
- Bệnh nhân có thể sốt, có trường hợp sốt cao trên 38 độ.
- Tiếng có thể khàn nhẹ hoặc bình thường, cổ đau rát rõ nhất khi thức dậy vào buổi sáng.
- Sờ cổ thấy nổi hạch, cứng và ấn vào đau
- Cơ thể bệnh nhân mệt mỏi, chán ăn, ăn không có cảm giác ngon, mất vị thức ăn.
- Các triệu chứng tăng lên rõ rệt khi bệnh nhân nói nhiều hay uống rượu và hút thuốc lá.
>>> Bị viêm họng nổi hạch ở cổ, dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý khi mắc bệnh.
Biến chứng của bệnh viêm họng hạt
Viêm họng hạt khi để bệnh tiến triển lâu ngày và không điều trị đúng cách sẽ gây ra các biến chứng. Tuy không nguy hiểm đe dọa đến tính mạng nhưng bệnh rất dễ tái phát khi bị lạnh, cảm mạo, cúm. Điều này gây ra nhiều khó chịu, mệt mỏi và ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc của người mắc viêm họng hạt. Có thể điểm qua các biến chứng do viêm họng hạt gây ra như sau:
- Có tình trạng viêm nhiễm tại hầu họng, tiến triển thành áp xe, viêm họng hạt viêm amidan.
- Xuất hiện các bệnh lý liên quan đến hệ thống tai mũi họng như: viêm xoang, viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm mũi dị ứng…
- Viêm họng hạt tái đi tái lại nhiều lần, tần suất liên tục khiến triệu chứng ho nhiều, ho ra máu, rất nguy hiểm và mệt mỏi gây stress cho bệnh nhân.
- Tình trạng viêm họng hạt kéo dài có thể hình thành các bệnh như viêm khớp, viêm cầu thận…
Làm thế nào để chẩn đoán viêm họng hạt?
Để chẩn đoán viêm họng hạt, bác sĩ nhận diện các triệu chứng thông qua việc hỏi thăm tiền sử, các triệu chứng đang mắc phải và cách tự xử trí của bệnh nhân. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành khám tổng quát tai mũi họng. Các biểu hiện thực thể của viêm họng hạt biểu hiện tương đối rõ ràng khi quan sát họng. Do đó, bác sĩ có thể dễ dàng xác định được tình trạng bệnh mà bệnh nhân đang mắc phải.
Trong trường hợp cần quan sát sâu hơn, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện nội soi thanh quản để thấy được niêm mạc họng chi tiết hơn, từ đó đưa ra phương án điều trị chính xác.
Trường hợp bác sĩ thăm khám lâm sàng xong và nghi ngờ viêm họng hạt đã xuất hiện thêm các viêm nhiễm thuộc đường hô hấp dưới hoặc có ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh thực hiện chụp X – quang phổi, CT scan, MRI… để xác định chẩn đoán.
Chẩn đoán chính xác tình trạng viêm họng hạt giúp quá trình chữa viêm họng hạt được dễ dàng và hiệu quả tối ưu cho bệnh nhân. Người bệnh nên chọn những cơ sở uy tín và có chuyên môn trong lĩnh vực này để yên tâm khám và chữa bệnh.
>>> Xem tài liệu sau để hiểu rõ hơn về viêm họng hạt do liên cầu nhóm A
Nguồn: Nghiên cứu tổng quan về xét nghiệm kháng nguyên nhanh trong chẩn đoán viêm họng do liên cầu nhóm A – Tạp chí Y học Việt Nam Tập 525 Số 1B (2023)
Cách điều trị viêm họng hạt hiệu quả
Biết được viêm họng hạt có lây không thì có những biện pháp nào để cải thiện hay điều trị căn bệnh này không? Dưới đây là 4 biện pháp điều trị phổ biến nhất:
Điều trị bằng thuốc
Cũng như các căn bệnh viêm họng hay cảm khác, viêm họng hạt cũng có thể được điều trị bằng các loại thuốc kháng viêm, kháng sinh, thuốc long đờm và thuốc phù nề.
Điều trị bằng tiểu phẫu đốt hạt
Trong tình trạng các hạt viêm đã quá to, bệnh nhân cần phải thực hiện tiểu phẫu đốt hạt bằng tia laser hoặc đốt lạnh để điều trị. Bên cạnh đốt hạt thì bệnh nhân phải giữ gìn vệ sinh răng miệng thật kỹ cũng như hạn chế các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia, uống nước lạnh,…
Điều trị dựa vào nguyên nhân
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, nếu như tình trạng viêm họng hạt được gây ra bởi biến chứng của các căn bệnh khác thì điều trị dứt điểm các bệnh lý này trước sẽ giúp loại bỏ được tình trạng viêm họng hạt.
- Biến chứng của viêm xoang: Điều trị viêm xoang giúp phần dịch không chảy xuống khu vực họng, từ đó viêm họng mãn tính thuyên giảm và loại bỏ tình trạng viêm họng hạt
- Biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản: Khi tình trạng trào ngược được cải thiện, axit sẽ không tác động đến niêm mạc họng nữa và từ đó giúp cải thiện tình trạng tổn thương của niêm mạc
- Biến chứng của viêm amidan, vẹo vách ngăn mũi, polyp mũi và các tình trạng có liên quan khác: Giải quyết triệt để các bệnh trạng này sẽ giúp loại bỏ khu vực viêm nhiễm cũng như đảm bảo cho quá trình lưu thông được diễn ra đúng cách
Các biện pháp điều trị tại nhà
Bên cạnh các biện pháp điều trị bằng thuốc và các phẫu thuật cần thiết, bệnh nhân cũng có thể áp dụng thêm một số biện pháp sau để hỗ trợ cho việc điều trị:
- Dùng nước muối để súc miệng không chỉ giúp kháng khuẩn mà còn giúp cải thiện cơn đơn
- Uống đủ nước và ưu tiên dùng nước ấm để cổ họng không bị khô và làm loãng đờm
- Mật ong có khả năng kháng viêm, diệt khuẩn, làm dịu các cơn đau cổ họng hiệu quả. Bệnh nhân có thể pha nước ấm cùng mật ong nguyên chất hoặc sử dụng chanh đào ngâm mật ong để cải thiện tình trạng viêm họng
- Tỏi không chỉ được biết đến là một loại thực phẩm có khả năng khám sinh hiệu quả mà còn cung cấp nhiều khoáng chất, vitamin cần thiết cho cơ thể. Bệnh nhân có thể dùng tỏi sống hoặc ngâm cùng mật ong để hỗ trợ điều trị căn bệnh
- Nghỉ ngơi đầy đủ và loại bỏ các thói quen xấu để cơ thể có điều kiện hồi phục.
>>> Xem chi tiết hơn cách trị viêm họng tại nhà qua bài viết: Cách điều trị viêm họng tại nhà không cần thuốc
Bên cạnh đó, đã biết viêm họng hạt có lây không và dễ dàng lây qua giọt bắn hoặc các đồ dùng cá nhân, vậy nên người bệnh nên lưu ý giữ gìn không gian chung và hạn chế tiếp xúc cùng người khác trong phạm vi gần để tránh tình trạng lây nhiễm.
Chế độ ăn cho người bệnh viêm họng hạt
Nên kiêng ăn gì khi bị viêm họng hạt
Bên cạnh các thông tin về viêm họng hạt có lây không thì cũng có nhiều người thắc mắc liệu bệnh này thì nên sử dụng thức ăn ra sao, nên kiêng dùng các loại thức ăn nào. Hãy để bệnh viện tai mũi họng Tâm Anh mách bạn một vài lưu ý khi sử dụng thực phẩm nhé. Để cải thiện bệnh tình, người bệnh nên hạn chế sử dụng các loại thức ăn sau:
- Thức ăn khô cứng như các loại hạt, bánh mì, lương khô,… có thể phát lại các cơn ho và gây khó chịu cho cổ họng
- Thức ăn nóng, có vị cay hay chua quá nặng không chỉ ảnh hưởng đến niêm mạc họng mà còn có hại cho đường tiêu hóa
- Thức ăn có nhiều dầu mỡ sẽ khiến tình trạng viêm họng trở nên nghiêm trọng hơn
- Thức ăn sống hay tái sẽ chứa nhiều vi khuẩn hơn thức ăn đã được nấu chín, tăng nguy cơ nhiễm trùng của người bệnh
- Các loại thực phẩm có chứa arginine như hạnh nhân, lúa mì, socola, bơ đậu phộng,.. sẽ khiến cho quá trình phát triển của virus và vi khuẩn diễn ra mạnh mẽ hơn
- Các loại nước uống có cồn, chứa chất kích thích không chỉ gây tăng thân nhiệt, mất nước mà còn kích thích khu vực niêm mạc cổ họng khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi
Nên ăn gì khi bị viêm họng hạt
Bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc điều trị thì tình trạng bệnh cũng sẽ được cải thiện ít nhiều khi người bệnh biết cách sử dụng các loại thực phẩm phù hợp để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Bệnh nhân viêm họng nên sử dụng các loại thức ăn mềm, ấm, dễ nuốt như các món súp, hầm, canh,… Dưới đây là một số loại thực phẩm mà bạn tham khảo:
- Các nhóm thực phẩm chứa Vitamin C, A và E: Nếu như vitamin A và E có khả năng làm lành các tế bào tổn thương và tái tạo thì vitamin C sẽ giúp tăng sức đề kháng cho cơ thể
- Các nhóm thực phẩm chứa Protein: Các thực phẩm như sữa, trứng, cá hồi,… đều có nguồn năng lượng dồi dào giúp cải thiện hệ miễn dịch cho người bệnh và đánh bại những tác nhân gây hại cho cơ thể
- Các nhóm thức ăn giàu kẽm: Các loại thực phẩm như củ cải trắng, ngao, sò, nấm, súp lơ, rau chân vịt,… sẽ góp phần quan trọng trong việc sinh trưởng của tế bào miễn dịch
- Các nhóm thức ăn có khả năng kháng viêm: Tỏi, Bạc hà, mật ong, gừng, hành, hẹ,… với khả năng kháng viêm cao không chỉ giúp cải thiện tình trạng viêm họng mà còn có khả năng ức chế sự “hoành hành” của vi khuẩn.
Cách phòng ngừa bệnh viêm họng hạt
Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa các nguyên nhân gây ra bệnh lý viêm họng hạt bằng những biện pháp đơn giản sau:
- Điều trị dứt điểm viêm họng và các bệnh lý tai mũi họng khác, bệnh lý đường tiêu hóa trên như trào ngược acid, tránh để bệnh kéo dài dai dẳng tiến triển thành viêm họng hạt.
- Thực hiện tiêm chủng đầy đủ cho đối tượng trẻ em. Những người có hệ miễn dịch suy giảm, suy dinh dưỡng nên cân nhắc tiêm phòng vắc xin đầy đủ để giảm nguy cơ mắc và lây nhiễm bệnh đường hô hấp.
- Thực hiện vệ sinh răng miệng đều đặn, sạch sẽ và đúng cách. Nên thường xuyên súc miệng với nước muối sinh lý hoặc nước súc miệng chuyên dụng để loại bỏ vi khuẩn.
- Xây dựng cho mình chế độ ăn uống và sinh hoạt một cách khoa học, hợp lý. Đặc biệt nên hạn chế ăn các loại thức ăn quá cay, chế biến có nhiều dầu mỡ.
- Nên tham gia tập thể dục thể thao vừa sức để tăng cường sức khỏe như gym, yoga, chạy bộ, đạp xe,…
- Bỏ hút thuốc lá hoặc tránh nơi có khói thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu bia và lạm dụng chất kích thích
- Giữ ấm cổ và cơ thể bằng cách quàng khăn, uống nước ấm, đặc biệt vào mùa đông khi trời chuyển lạnh.
- Phòng hộ lao động bằng cách đeo khẩu trang, mặc đồ bảo hộ nếu như thường xuyên làm việc trong môi trường độc hại để hạn chế tối đa việc tiếp xúc với hóa chất và khói bụi trong môi trường.
>>> Xem video để hiểu hơn về viêm họng hạt
Một số thắc mắc về bệnh viêm họng hạt
Viêm họng hạt có thể để tự khỏi được không?
Viêm họng hạt hay còn gọi là viêm họng mạn tính quá phát là bệnh cần được điều trị do lúc này niêm mạc họng đã có tổn thương không thể tự hồi phục. Điều trị viêm họng hạt dứt điểm bằng can thiệp của bác sĩ sẽ là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất.
Ho do viêm họng hạt có được uống trà thảo dược không?
Có rất nhiều loại trà thảo dược hỗ trợ tốt cho giảm triệu chứng ho do viêm họng hạt gây ra. Bạn có thể sử dụng trà hoa cúc, trà gừng mật ong,… pha ấm uống giúp dịu cổ họng, giảm đau rát và ho.
Viêm họng hạt viêm amidan có thể điều trị dứt điểm được không?
Viêm họng hạt kèm theo viêm amidan là tình trạng bệnh khiến bệnh nhân cực kỳ khó chịu và mệt mỏi do triệu chứng thể hiện khá rầm rộ. Khi bị như vậy, chứng tỏ vi khuẩn trong họng đang hoạt động mạnh mẽ và cần điều trị kháng sinh. Bệnh có thể điều trị dứt điểm khi được khám bởi bác sĩ có chuyên môn và kê thuốc kháng sinh đúng cách.
Nhìn chung, bệnh viêm họng hạt có những dấu hiệu dễ nhận biết và có thể điều trị dứt điểm bệnh. Tuy nhiên, chúng ta cần thăm khám bác sĩ để xác định được chính xác nguyên nhân và điều trị đúng cách. Đặc biệt, người bệnh cần tránh tự mua và dùng thuốc điều trị tại nhà vì có thể khiến lu mờ triệu chứng và khó chữa dứt điểm.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
