Viêm họng hạt là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách chữa & phòng ngừa
Viêm họng hạt là một thể quá phát mô lympho của viêm họng mạn tính. Bệnh tái đi tái lại, gây ra tình trạng khó chịu ở cổ họng ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Tìm hiểu về nguyên nhân, các loại, triệu chứng phát bệnh cũng như cách điều trị và ngăn ngừa tái phát bệnh ngay trong bài viết sau.
Viêm họng hạt là gì?
Viêm họng hạt là một dạng viêm nhiễm mạn tính ở niêm mạc họng. Điểm đặc trưng là sự xuất hiện của các hạt lympho có kích thước khác nhau, tập trung nhiều ở thành sau họng.
Tình trạng này xảy ra khi tế bào bạch cầu cố gắng chống lại nhiễm trùng nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn tác nhân gây bệnh. Từ đó, hình thành hạt lympho viêm, khiến bệnh tái phát thường xuyên. Điều này gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Viêm họng hạt có mấy loại? Đó là những loại nào?
Bệnh sẽ phân chia thành 2 loại:
- Cấp tính: Giai đoạn đầu của viêm họng hạt cấp tính là bệnh viêm họng dưới 3 tuần. Các dấu hiệu trong giai đoạn đầu tương đối nhẹ nhàng khiến người bệnh dễ chủ quan và thường tự mua thuốc sử dụng. Tuy nhiên khi có các triệu chứng nghi ngờ, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời.
- Mạn tính: Nếu bệnh viêm họng hạt cấp tính kéo dài trên 3 tuần sẽ dễ tiến triển thành viêm họng hạt mạn tính. Khi đó sẽ khó chữa trị dứt điểm, dễ tái đi tái lại hơn.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm họng hạt
Đâu là nguyên nhân bệnh viêm họng hạt? Cùng điểm qua một vài tác nhân gây bệnh sau đây.
Nhiễm trùng do vi khuẩn và virus
Viêm họng hạt thường xuất phát từ sự xâm nhập của vi khuẩn, phổ biến nhất là vi khuẩn Streptococcus (nhóm A). Streptococcus (nhóm A) chính là tác nhân gây viêm họng cấp và tiến triển thành viêm họng hạt mạn tính. Đồng thời, gây ra những biến chứng nguy hiểm như sốt thấp khớp, viêm cầu thận và các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch.
Virus cũng là nguyên nhân khác gây kích thích niêm mạc họng, bao gồm rhinovirus, adenovirus,v.v. Ngoài ra, vi nấm Candida albicans cũng có thể gây tổn thương họng, làm xuất hiện các hạt lympho.
Ảnh hưởng của môi trường
Yếu tố môi trường là nguyên nhân gây bệnh chủ yếu ở những người thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại và khí thải công nghiệp. Khi các hạt bụi mịn, khí ô nhiễm hoặc chất kích ứng xâm nhập vào đường hô hấp, chúng có thể gây tổn thương niêm mạc họng. Điều này làm suy giảm hàng rào bảo vệ tự nhiên và tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh phát triển mạnh.
Thói quen sinh hoạt không lành mạnh
Lối sống không lành mạnh cũng góp phần gây bệnh. Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên, ăn uống thiếu dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất khiến hệ miễn dịch suy giảm, niêm mạc họng dễ bị kích ứng. Từ đó, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm kéo dài và hình thành hạt lympho tại họng.
Tác động của một số bệnh lý liên quan
Nguyên nhân viêm họng hạt cũng bao gồm một số bệnh lý liên quan, cụ thể:
- Viêm amidan mạn tính: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể lan đến các mô lympho ở niêm mạc họng, gây bệnh.
- Viêm xoang: Dịch mủ từ xoang chảy xuống họng liên tục, làm kích ứng và viêm nhiễm niêm mạc họng.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào lên làm tổn thương niêm mạc họng, tạo điều kiện cho bệnh phát triển.
Hệ miễn dịch suy yếu
Những người có hệ miễn dịch suy giảm, như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người mắc bệnh mạn tính (tiểu đường, HIV/AIDS,…), có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Do sức đề kháng kém nên niêm mạc họng dễ bị viêm nhiễm kéo dài và hình thành hạt lympho.
Dùng thuốc dài ngày
Sử dụng thuốc kéo dài, đặc biệt là kháng sinh và corticosteroid, có thể làm suy giảm hệ miễn dịch. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho viêm họng hạt phát triển và kéo dài.
Triệu chứng thường gặp của bệnh viêm họng hạt
Triệu chứng đáng chú ý của bệnh bao gồm:
- Đau rát cổ họng: Triệu chứng điển hình, khiến người bệnh cảm thấy đau rát khi nuốt, đặc biệt khi ăn uống.
- Khô, ngứa họng: Người bệnh thường có cảm giác khô, ngứa, rát ở họng. Đặc biệt vào buổi sáng khi thức dậy do niêm mạc họng bị khô suốt đêm.
- Ho khan:Bệnh có thể gây ho khan hoặc ho có đờm kéo dài, làm người bệnh luôn cảm thấy ngứa rát cổ họng. Tình trạng ho liên tục cũng có thể dẫn đến mất giọng, khàn tiếng.
- Nổi hạt ở họng: Đặc trưng của bệnh là sự xuất hiện của các hạt lympho đỏ hoặc trắng, sưng to trên niêm mạc họng. Người bệnh sẽ thấy cộm và khó chịu khi ăn uống. Có thể dễ dàng nhận thấy các hạt này khi soi gương.
- Nuốt khó: Các hạt lympho sưng to gây nghẹn, vướng khi nuốt thức ăn hoặc uống nước. Tình trạng viêm cũng ảnh hưởng đến dây thanh quản, khiến người bệnh nói chuyện khó khăn hơn.
- Khàn tiếng: Do niêm mạc họng bị kích thích và viêm nhiễm, người bệnh có thể bị khàn giọng, mất tiếng trong thời gian dài.
- Sốt: Người bệnh có thể bị sốt nhẹ đến sốt cao, kèm theo mệt mỏi, đau đầu do cơ thể phản ứng với vi khuẩn hoặc virus gây bệnh.
- Dịch nhầy gây khó chịu: Người bệnh thường xuyên cảm thấy có dịch nhầy vướng trong họng, đặc biệt vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, gây cảm giác khó chịu và muốn khạc nhổ.
- Hơi thở có mùi: Dịch nhầy và vi khuẩn tích tụ trong họng có thể khiến hơi thở có mùi hôi, gây mất tự tin khi giao tiếp.
- Đau tai: Cấu trúc liên kết giữa họng và tai qua ống hầu họng có thể khiến cơn đau từ họng lan sang tai, đặc biệt khi nuốt hoặc nói chuyện.
- Triệu chứng khác: Ngoài các triệu chứng chính, bệnh còn gây đau đầu, chán ăn, ngủ không ngon giấc,…
Các triệu chứng tăng lên rõ rệt khi bệnh nhân nói nhiều hay uống rượu, hút thuốc lá.
>>> Bị viêm họng nổi hạch ở cổ, dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý khi mắc bệnh.
Khi nào cần đi khám viêm họng hạt?
Hãy thăm khám tại các cơ sở nếu bạn bị đau họng kéo dài, không thuyên giảm, kèm theo các triệu chứng của bệnh viêm họng hạt. Chẩn đoán sớm giúp việc điều trị hiệu quả hơn, nhanh chóng phục hồi sức khỏe và giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
>>> Xem tài liệu sau để hiểu rõ hơn về viêm họng hạt do liên cầu nhóm A
Nguồn: “Nghiên cứu tổng quan về xét nghiệm kháng nguyên nhanh trong chẩn đoán viêm họng”. Do liên cầu nhóm A – Tạp chí Y học Việt Nam Tập 525 Số 1B (2023)
Cách điều trị viêm họng hạt tối ưu hiệu quả
Dưới đây là 4 cách chữa viêm họng hạt phổ biến nhất:
Điều trị bằng thuốc
Bệnh này cũng có thể được chữa trị hoặc giảm các dấu hiệu bằng các loại thuốc:
- Thuốc có chứa thành phần hạ sốt, kháng viêm: Các biểu hiện như sưng đỏ, đau rát, nóng cổ họng có thể giảm khi sử dụng thuốc chứa Ibuprofen, Acetaminophen, Naproxen, Paracetamol,…
- Thuốc có chứa thành phần giảm ho, long đờm: Ho khan hoặc có đờm là dấu hiệu thường gặp nhất. Người bệnh có thể sử dụng thuốc có các hoạt chất Pholcodine, Codein, Dextromethorphan, Noscapine, Diphenhydramin hay Alimemazin,…
- Thuốc xịt họng và ngậm giúp giảm đau: Các hoạt chất Benzydamine, 2,4-dichlorobenzyl alcohol, Dequalinium chloride, Amylmetacresol, Benzocaine, Anasthetics, Hexylresorcinol… có thể làm với bớt cơn đau do bệnh gây nên.
- Kháng sinh: Nhóm hoạt chất kháng sinh như Amoxicillin, Azithromycin, Cephalexin, Cefixime, Penicillin… thường được sử dụng để chữa.
Lưu ý: Tất cả các loại thuốc không được tự ý mua và sử dụng khi chưa có chỉ định trực tiếp từ các bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng. Người bệnh nên đến thăm khám chuyên khoa để nhận được chỉ định chính xác nhất cho tình trạng bệnh của mình.
Điều trị bằng tiểu phẫu đốt hạt
Trong tình trạng các hạt viêm đã quá to, bệnh nhân cần phải thực hiện tiểu phẫu đốt hạt bằng tia laser hoặc đốt lạnh. Bên cạnh đốt hạt thì bệnh nhân phải giữ gìn vệ sinh răng miệng thật kỹ. Cũng như hạn chế các thói quen xấu như hút thuốc lá, uống rượu bia, uống nước lạnh,…
Điều trị dựa vào nguyên nhân
Tùy vào lý do gây bệnh mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp phù hợp. Nếu như tình trạng bệnh được gây ra bởi biến chứng của các căn bệnh khác thì trị dứt điểm các bệnh lý này trước.
- Viêm xoang: Chữa tình trạng này giúp phần dịch không chảy xuống khu vực họng, từ đó viêm họng mãn tính thuyên giảm và loại bỏ tình trạng này.
- Trào ngược dạ dày thực quản: Khi tình trạng trào ngược được cải thiện, axit sẽ không tác động đến niêm mạc họng nữa. Từ đó giúp cải thiện tình trạng tổn thương của niêm mạc
- Viêm amidan, vẹo vách ngăn mũi, polyp mũi và các tình trạng có liên quan khác: Giải quyết triệt để các bệnh trạng này sẽ giúp loại bỏ khu vực viêm nhiễm cũng như đảm bảo cho quá trình lưu thông được diễn ra đúng cách
Các phương pháp hỗ trợ tự điều trị tại nhà
Bên cạnh thuốc và các phẫu thuật cần thiết, bệnh nhân cũng có thể áp dụng thêm một số cách điều trị viêm họng hạt sau:
- Dùng nước muối để súc miệng không chỉ giúp kháng khuẩn mà còn giúp cải thiện cơn đau.
- Uống đủ nước, ưu tiên dùng nước ấm để cổ họng không bị khô và làm loãng đờm
- Mật ong có thể giúp người bệnh làm dịu các cơn đau họng. Đồng thời kháng viêm, diệt khuẩn hiệu quả. Bệnh nhân có thể pha nước ấm cùng mật ong nguyên chất hoặc sử dụng chanh đào ngâm mật ong để cải thiện tình trạng viêm họng.
- Tỏi không chỉ là một loại thực phẩm kháng sinh mà còn cung cấp nhiều khoáng chất, vitamin cần thiết. Bệnh nhân có thể dùng tỏi sống hoặc ngâm cùng mật ong để hỗ trợ.
- Nghỉ ngơi đầy đủ và loại bỏ các thói quen xấu, bổ sung vitamin, dưỡng chất để cơ thể có điều kiện hồi phục.
>>> Xem chi tiết hơn cách trị viêm họng tại nhà qua bài viết: Cách điều trị viêm họng tại nhà không cần thuốc
Bệnh dễ dàng lây qua giọt bắn hoặc các đồ dùng cá nhân. Vậy nên cần lưu ý giữ gìn không gian chung, hạn chế tiếp xúc cùng người khác trong phạm vi gần để tránh tình trạng lây nhiễm.
Viêm họng hạt chữa khỏi trong bao lâu?
Thời gian điều trị viêm họng hạt là vấn đề khiến nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
-
Tình trạng bệnh ở giai đoạn nào
-
Thời điểm phát bệnh
-
Phác đồ điều trị được áp dụng
-
Cơ địa của từng người
-
Chế độ chăm sóc sức khỏe trong quá trình hồi phục.
Do đó, thời gian chữa bệnh sẽ không giống nhau ở mỗi người. Thời gian này dài hoặc ngắn dựa trên khả năng đáp ứng của cơ thể và sự kiên trì trong việc tuân thủ liệu trình điều trị.
Ngoài ra, người bệnh cần tránh chủ quan trước bệnh lý này. Khám chữa sớm tại bệnh viện Tai Mũi Họng giúp bệnh nhanh khỏi, tránh biến chứng nặng.
Đặc biệt, nếu không chữa trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều ảnh hưởng nguy hiểm như:
- Áp xe khu vực thành sau họng
- Viêm nhiễm hoặc áp xe xung quanh amidan
- Các bệnh lý liên quan khác như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm thanh quản, hoặc viêm mũi dị ứng.
- Tái phát bệnh nhiều lần, tần suất thường xuyên và dễ gây stress cho bệnh nhân. Nguy hiểm hơn là ho nhiều, ho ra máu.
- Về lâu dài có thể hình thành các bệnh ở những bộ phận khác như viêm khớp hay viêm cầu thận.
Cách phòng ngừa viêm họng hạt
Các biện pháp đơn giản phòng ngừa bạn có thể tham khảo:
- Giữ vệ sinh sạch sẽ: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn, tránh tiếp xúc gần với người bị viêm họng. Đồng thời, không dùng chung vật dụng cá nhân để hạn chế nguy cơ lây nhiễm nguồn bệnh.
- Bảo vệ cổ họng: Đeo khẩu trang khi ra ngoài, giữ ấm vùng cổ vào mùa lạnh, tránh khói bụi, thuốc lá và các tác nhân kích thích gây viêm niêm mạc họng.
- Xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tăng cường vitamin A, C, E, uống đủ nước. Hạn chế rượu bia, không sử dụng đồ uống lạnh, thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức đề kháng.
- Điều trị dứt điểm các bệnh lý liên quan: Kiểm soát và chữa trị dứt điểm các bệnh lý liên quan nhằm giảm nguy cơ phát triển viêm họng hạt.
- Vệ sinh họng: Súc miệng bằng nước muối sinh lý hàng ngày để làm sạch khoang miệng, loại bỏ vi khuẩn và hạn chế viêm nhiễm vùng họng.
>>> Xem video để hiểu hơn về viêm họng hạt
Một số thắc mắc về bệnh viêm họng hạt
Viêm họng hạt có thể để tự khỏi được không?
Đây là bệnh không thể tự hồi phục, cần trị dứt điểm bằng can thiệp của bác sĩ sẽ là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất.
Ho do viêm họng hạt có được uống trà thảo dược không?
Có rất nhiều loại trà thảo dược hỗ trợ tốt cho giảm triệu chứng ho. Bạn có thể sử dụng trà hoa cúc, trà gừng mật ong,… pha ấm uống giúp dịu cổ họng, bớt đau rát và ho.
Viêm họng hạt viêm amidan có thể điều trị dứt điểm được không?
Bệnh này kèm theo amidan bị viêm là tình trạng bệnh khiến bệnh nhân cực kỳ khó chịu và mệt mỏi. Khi bị như vậy, chứng tỏ vi khuẩn trong họng đang hoạt động mạnh mẽ và cần dùng kháng sinh. Bệnh có thể chữa dứt điểm khi được khám bởi bác sĩ có chuyên môn và kê thuốc kháng sinh đúng cách.
Nhìn chung, bệnh viêm họng hạt có những dấu hiệu dễ nhận biết và có thể điều trị dứt điểm. Đặc biệt, người bệnh cần tránh tự mua và dùng thuốc vì có thể khiến bệnh nặng hơn. Trên đây là toàn bộ thông tin bệnh viện Tai Mũi Họng mang đến. Nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào có thể liên hệ qua mail hoặc hotline để được hỗ trợ.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
