Đau Bụng Bên Phải Là Bệnh Gì? Dấu Hiệu, Triệu Chứng Và Cách Giảm Đau

Đau bụng bên phải là một triệu chứng phổ biến, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Từ các vấn đề tiêu hóa, gan mật đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn, cơn đau bụng làm sẽ gây khó chịu mà còn là tín hiệu cảnh báo cho thể trạng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, cách xử lý hiệu quả và khi nào cần thăm khám bác sĩ.

Đau bụng bên phải là bệnh gì?

Đau bụng bên phải thường liên quan đến các bệnh lý như gan mật hoặc đường ruột. Trong một số trường hợp, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng như:

• Viêm ruột thừa: Cơn đau thường bắt đầu từ vùng quanh rốn, sau đó lan xuống bụng dưới bên phải, kèm theo sốt và buồn nôn.
• Sỏi mật: Gây đau dữ dội vùng bụng trên bên phải hoặc đau lan ra lưng, thường xuất hiện sau khi ăn đồ nhiều dầu mỡ.
• Nhiễm trùng gan hoặc túi mật: Gây đau âm ỉ vùng bụng phải kèm theo sốt và vàng da.

Để hỗ trợ quá trình chẩn đoán chính xác, người bệnh cần ghi chú chi tiết về:

• Thời điểm khởi phát cơn đau: Trước hoặc sau bữa ăn, buổi sáng hay buổi tối.
• Tính chất cơn đau: Đau quặn thành từng cơn, đau âm ỉ hay đau nhói.
• Cường độ cơn đau: Từ nhẹ đến dữ dội, kéo dài hoặc thoáng qua.
• Vị trí lan tỏa: Đau có lan ra sau lưng, vai hoặc xuống bụng dưới không.
• Triệu chứng đi kèm: Sốt, nôn ói, rối loạn tiêu hóa, thay đổi khi đi tiêu hoặc đi tiểu.

Nếu cơn đau kéo dài và kèm các triệu chứng bất thường, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm.

Đau bụng bên phải thường xuất hiện ở vị trí nào?

Đau bụng thường được phân loại thành 9 vùng cơ bản:

• Vùng trên rốn
• Vùng quanh rốn
• Vùng dưới rốn
• Vùng sườn trái trên
• Vùng sườn phải trên
• Vùng sườn trái dưới
• Vùng sườn phải dưới
• Hố chậu trái
• Hố chậu phải

Vùng thắt lưng phía bên phải là khu vực chứa nhiều hệ thống cơ quan quan trọng như túi mật, ruột giá, gan, ruột thừa… Đau bụng sẽ xảy ra trong khoảng từ hông bên dưới mạn sườn lan đến vùng mu bên phải.

Cơn đau có thể biểu hiện ở mức độ âm ỉ hoặc quặn thắt dữ dội, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và công việc. Đau thường tăng lên khi vùng bụng chịu áp lực và giảm khi nghỉ ngơi. Các biểu hiện đi kèm thường bao gồm sốt, không thèm ăn và tình trạng cơ thể mệt mỏi, buồn nôn, ói.

Các nguyên nhân gây ra đau bụng bên phải

1. Viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là tình trạng thường gặp, khởi phát với cơn đau ở vùng bụng phải hoặc quanh rốn. Cơn đau thường tăng dần mức độ, có thể trở nên dữ dội kèm theo hiện tượng co cứng thành bụng. Một vài triệu chứng thường đi kèm như:

• Chán ăn
• Buồn nôn
• Nôn
• Tiêu chảy
• Sốt trên 39 độ

2. Viêm túi mật liên quan đến sỏi mật

Đau bụng phải có thể là tín hiệu cảnh báo sỏi mật, với cơn đau thường xuất hiện đột ngột và kéo dài từ vài phút đến vài giờ.

Triệu chứng thường gặp:

• Giảm cảm giác ngon miệng, chán ăn rõ rệt.
• Buồn nôn liên tiếp.
• Sốt cao, có thể đi kèm rét run.

3. Viêm gan cấp

Đau vùng bụng bên phải có thể là biểu hiện liên quan đến viêm gan cấp, một tình trạng viêm nhiễm và hư hại tại mô gan. Đây là bệnh lý thường diễn biến âm thầm, không biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn khởi phát. Chỉ khi tổn thương gan trở nên nghiêm trọng, các triệu chứng mới dần lộ rõ. Nguyên nhân viêm gan đột ngột có thể là do bị vi trùng xâm nhập, virus, sử dụng thức uống kích thích.

Triệu chứng thường gặp:

• Ói mửa, nôn tháo
• Không còn thèm ăn
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
• Nước tiểu chuyển sang màu đậm
• Vàng da hoặc mắt

Khi nghi ngờ do viêm gan, người bệnh nên nghỉ ngơi, uống đủ nước và ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, súp, tránh đồ nhiều dầu mỡ. Việc thăm khám sớm là cần thiết. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc đặc trị virus cho viêm gan siêu vi hoặc điều trị theo phác đồ nếu viêm gan do rối loạn miễn dịch, đồng thời theo dõi biến chứng như suy gan cấp, rối loạn đông máu để kịp thời xử lý.

4. Sỏi thận

Sỏi thận hình thành trong đường tiết niệu, cản trở dòng chảy nước tiểu, gây ra các cơn đau buốt ở vùng bụng phải. Thời gian đau thường từ 20 đến 60 phút, giảm tạm thời nhưng dễ tái phát với cường độ tăng dần từ nhẹ đến nặng.

Biểu hiện kèm theo:

• Buồn nôn hoặc nôn, nhiễm trùng tiêu hóa
• Cảm giác đau buốt khi đi tiểu
• Đi vệ sinh có máu, nước tiểu đục màu
• Bí tiểu, khó tiểu hoặc đi tiểu nhiều bất thường
• Sốt cao

5. Thai ngoài tử cung

Thai ngoài tử cung xảy ra khi phôi thai làm tổ ngoài buồng tử cung, phần lớn ở vòi trứng (chiếm 95%). Thai ngoài tử cung gây ra các cơn đau dữ dội ở vùng bụng phải kèm theo những triệu chứng nhận biết:

• Trễ kinh
• Đau vùng hạ vị kèm đau quặn
• Chảy máu âm đạo
• Tiết dịch màu nâu như máu

Triệu chứng nghiêm trọng khi thai ngoài tử cung vỡ:

• Hoa mắt, đau đầu
• Đổ mồ hôi lạnh
• Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt
• Đau bụng triền miên
• Ngất xỉu

Thai ngoài tử cung bị vỡ, sản phụ cần được nhập viện để bác sĩ chẩn đoán, chữa trị bằng việc phẫu thuật lấy khối thai vỡ.

6. Viêm nhiễm vùng chậu

Viêm vùng chậu (PID) là bệnh nhiễm trùng bộ phận sinh dục nữ, thường do bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục (STIs). Thủ phạm chính thường là các loại vi trùng lậu hay là chlamydia. Bệnh thường khởi phát với cơn đau âm ỉ ở bụng dưới, đặc biệt bên phải, kèm theo các triệu chứng đặc trưng:

• Tiết dịch bất thường ở âm đạo, có mùi khó chịu
• Sốt nhẹ hoặc cao
• Mắc ói
• Bị rát khi QHTD
• Tiểu buốt, tiểu rát

Đây là bệnh có thể điều trị khỏi nhưng vết sẹo do viêm nhiễm có thể không thể hồi phục. Bệnh càng kéo dài nguy cơ nguy hiểm càng cao, có thể dẫn đến vô sinh.

7. Nhiễm khuẩn đường tiêu hóa

Bệnh nhiễm khuẩn đường ruột là bụng đau quặn, tiêu chảy kéo dài, thường xuất hiện trong vài ngày. Bệnh phát sinh do sự xâm nhập của các loại vi sinh vật như vi khuẩn, nấm men, hay ký sinh trùng.

Biểu hiện nhiễm trùng tiêu hóa thường gặp:

• Tiêu chảy, phân sền sệt, có máu
• Sốt, ớn lạnh
• Nôn mửa, chán ăn

Đa số bệnh nhân bị nhiễm trùng đường tiêu hóa có thể tự hồi phục nếu đảm bảo uống đủ nước. Nếu tiêu chảy không ngừng, nôn hoặc sốt cao, cần đến thăm khám tại bệnh viện để được bù nước và truyền dịch kịp thời. Trong trường hợp nhiễm khuẩn nặng, bác sĩ có thể yêu cầu nhập viện để truyền dịch, dùng kháng sinh theo kết quả xét nghiệm mẫu phân nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh. Thời gian phục hồi thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần tùy mức độ bệnh.

8. Hội chứng ruột kích thích

Đau bụng bên phải do hội chứng ruột kích thích có thể giảm sau khi đi ngoài, kèm theo các triệu chứng:

• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài
• Đầy hơi, khó chịu
• Đau bụng bên phải trên kèm đau quặn

IBS thường xảy ra ở người mắc các rối loạn tâm lý như lo âu hoặc trầm cảm. Nguyên nhân bệnh chưa rõ, nhưng triệu chứng kéo dài trên 3 tháng có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

9. Đau bụng kinh nguyệt

Trong chu kỳ kinh nguyệt, nữ giới có thể đau nhẹ ở bụng dưới bên phải hoặc trái, thường vào giữa chu kỳ khi rụng trứng. Cơn đau này thường không nguy hiểm nhưng có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày. Sự rụng trứng diễn ra luân phiên giữa hai buồng trứng, nên cảm giác đau sẽ xuất hiện tương ứng với bên buồng trứng đang hoạt động trong chu kỳ đó. Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng này bao gồm:

• Lạc nội mạc vùng tử cung, đau bụng trên
• U nang buồng trứng
• Thai ngoài bụng mẹ

Nếu cơn đau ảnh hưởng đến sinh hoạt, bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ để được chỉ định dùng thuốc giảm đau hoặc chống viêm. Ngoài ra có thể chườm ấm bụng dưới giúp giảm co thắt và làm dịu cơn đau nhanh chóng. Hoặc uống trà thảo dược (Trà gừng, trà hoa cúc) có đặc tính kháng viêm, giúp cơ thể thư giãn và giảm đau hiệu quả.

Các biện pháp điều trị đau vùng bụng bên phải

Bên dưới là một số biện pháp biện pháp điều trị phù hợp với từng nguyên nhân:

• Viêm ruột thừa: Hãy đi khám để bác sĩ kiểm tra, chẩn đoán và điều trị kịp thời phẫu thuật, tránh tình trạng nguy hiểm gây biến chứng.
• Viêm túi mật do sỏi: Nếu nghi ngờ sỏi mật, cần đi đến bệnh viện để chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bệnh nhân có thể uống thuốc kháng sinh trước khi phẫu thuật.
• Viêm gan cấp: Cần nghỉ ngơi, ăn dễ tiêu và bổ sung đủ nước. Bắt bệnh sớm, chẩn đoán nguyên nhân rồi điều trị, can thiệp ngay để không để bệnh nặng thêm.
• Sỏi thận: Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc giảm đau, kháng viêm và kháng sinh nếu có nhiễm trùng. Trường hợp nghiêm trọng có thể phải thực hiện tán sỏi hay phẫu thuật, mổ để xử lý.
• Nhiễm trùng thận và nhiễm trùng đường mật: Nhiễm khuẩn tiêu hóa có thể tự phục hồi với đủ nước, nhưng nếu mất nước nghiêm trọng, cần nhập viện truyền dịch và dùng kháng sinh khi cần.
• Hội chứng ruột kích thích: Điều trị bằng cách điều chỉnh chế độ ăn, dùng thuốc giảm triệu chứng (scopolamine) và kiểm soát tâm lý.
• Đau bụng do rụng trứng: Dùng thuốc giảm đau (Acetaminophen, Ibuprofen) theo chỉ định bác sĩ, kết hợp chườm ấm hoặc trà thảo dược. Nếu nghi ngờ nguyên nhân nghiêm trọng, cần thăm khám.

Khi nào bệnh nhân đau bụng bên phải nên đến bệnh viện?

Khi cơn đau bụng bên phải xảy ra đột ngột, dữ dội hoặc kèm theo các triệu chứng dưới đây. Bệnh nhân cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Đau ngực
• Khó thở
• Chóng mặt hoặc ngất
• Khó nuốt hoặc cảm giác đau khi nuốt
• Sốt cao
• Huyết áp giảm
• Tiêu chảy nhiều lần
• Vàng da hoặc mắt
• Bụng phình bự không bình thường
• Xuất huyết âm đạo không bình thường
• Đau buốt khi tiểu, tiểu đục hoặc có máu

Một số cách phòng ngừa đau bụng bên phải

Để giảm thiểu tình trạng đau bụng dưới bên phải, việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng là rất quan trọng.

• Uống đủ nước để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, tránh tình trạng táo bón.
• Đừng quên đi “giải quyết nỗi buồn” đều đặn hàng ngày.
• Dựng lên một thực đơn ăn uống hợp lý, nạp đủ chất xơ từ rau củ quả, lúa mạch nguyên hạt để giúp “cỗ máy” tiêu hóa vận hành trơn tru.
• Ăn từng chặp trong ngày để tránh quá tải dạ dày.
• Ăn chậm và nhai kỹ để giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn.
• Siêng năng vận động để đẩy lùi tắc ruột, bị stress và giúp cơ bụng phát triển.
• Vận động nhẹ nhàng và an toàn để bảo vệ vùng bụng khỏi chấn thương.

Những câu hỏi thường gặp

Bên dưới đây là những câu hỏi mà bác sĩ thường được bệnh nhân hỏi khi gặp tình trạng này.

Những thực phẩm nào giúp ngăn ngừa đau bụng bên phải?

Các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và nước giúp cải thiện tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm nguy cơ đau bụng dưới bên phải.

Tập thể dục có giảm đau bụng bên phải không?

Tập thể dục đều đặn giúp cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe cơ bụng, có thể giảm tần suất và mức độ cơn đau bụng phải.

Làm sao phân biệt đau bụng bên phải do tiêu hóa hay bệnh lý khác?

Đau bụng dưới bên phải do tiêu hóa thường liên quan đến các triệu chứng như đầy hơi, buồn nôn và cải thiện sau khi đi đại tiện. Nếu có triệu chứng như sốt cao, đau dữ dội, cần thăm khám để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như viêm ruột thừa hay sỏi túi mật.

Nếu bạn bị đau bụng bên phải hoặc triệu chứng lo ngại, hãy đến Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn (SIGC) để được thăm khám, điều trị kịp thời. Đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp sẽ tư vấn và điều trị hiệu quả các vấn đề tiêu hóa và bệnh lý liên quan. Hệ thống Đa khoa Quốc tế Sài Gòn (SIGC) sử dụng trang thiết bị y tế hiện đại và phương pháp điều trị tiên tiến để chẩn đoán chính xác. Các vấn đề liên quan đến đau bụng, tiêu hóa và nhiều bệnh lý khác sẽ được chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Giúp bạn nhanh chóng hồi phục sức khỏe.

Hotline: (028) 38 213 456

Website: https://taimuihongsg.com

Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/