Đau bụng kinh: Nguyên nhân, triệu chứng. 9 cách giảm đau hiệu quả
|
Đau bụng kinh là gì?
Đau bụng kinh, hay còn được gọi trong y học là thống kinh, là tình trạng xuất hiện các cơn đau co thắt hoặc đau quặn vùng bụng dưới – thường xảy ra trước hoặc trong những ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Nguyên nhân chính là do sự co bóp của tử cung để tống lớp niêm mạc ra ngoài khi không có thai kỳ xảy ra.
Đây là một hiện tượng sinh lý khá phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, được xem là một phần tự nhiên của chu kỳ kinh nguyệt.
Theo số liệu từ Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), có đến hơn 50% phụ nữ gặp phải tình trạng đau bụng kinh trong 1–2 ngày mỗi tháng. Trong phần lớn các trường hợp, cơn đau chỉ ở mức nhẹ và có thể tự giảm sau vài giờ hoặc một ngày.
Tuy nhiên, ở một số người, cơn đau có thể trở nên dữ dội đến mức ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, học tập và công việc. Những cơn đau bụng kinh nặng đôi khi kèm theo buồn nôn, mệt mỏi, đau lưng hoặc thậm chí ngất xỉu, đòi hỏi sự can thiệp y tế để kiểm soát.
Phân loại đau bụng kinh
Đau bụng tới kỳ thường được chia làm hai nhóm chính: nguyên phát và thứ phát.
- Đau bụng kinh nguyên phát
Đây là những cơn đau xuất hiện theo chu kỳ kinh nguyệt mà không liên quan đến bất kỳ bệnh lý nào. Các triệu chứng thường bắt đầu từ 1 đến 2 ngày trước khi hành kinh hoặc ngay khi kỳ kinh xuất hiện. Cơn đau này kéo dài khoảng 1 đến 2 ngày rồi giảm dần, thường kèm theo cảm giác đau âm ỉ hoặc dữ dội ở vùng bụng dưới, thắt lưng hoặc đùi.
Ngoài ra, người bị có thể xuất hiện các biểu hiện như buồn nôn, mệt mỏi hoặc tiêu chảy. Đây cũng có thể là một trong những dấu hiệu có kinh, đặc biệt ở những người mới bắt đầu hành kinh và thường giảm bớt theo thời gian, thậm chí có thể biến mất sau khi sinh con.
- Đau bụng kinh thứ phát
Cơn đau liên quan đến các bệnh lý hoặc tổn thương ở cơ quan sinh sản như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, hoặc viêm nhiễm. Những cơn đau này thường xuất hiện sớm hơn trong chu kỳ và kéo dài lâu hơn so với đau nguyên phát.
Đặc điểm nổi bật là các triệu chứng buồn nôn, mệt mỏi hoặc tiêu chảy thường không xảy ra, nhưng mức độ đau có thể nghiêm trọng hơn và cần được thăm khám để điều trị đúng cách.
Đau bụng kinh do đâu?
Đau bụng kinh là hiện tượng sinh lý tự nhiên của cơ thể và thường đi kèm với các dấu hiệu kinh nguyệt khác như tức ngực, mệt mỏi, nổi mụn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cơn đau có thể là dấu hiệu cảnh báo bất thường trong cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến nhất gây đau bụng khi hành kinh.
Thay đổi nội tiết tố
Trong chu kỳ kinh nguyệt, cơ thể sản sinh ra lượng hormone prostaglandin tăng cao, khiến tử cung co bóp mạnh để loại bỏ lớp niêm mạc đã bong tróc ra ngoài dưới dạng máu kinh. Quá trình co bóp này là nguyên nhân chính dẫn đến những cơn đau bụng dưới khó chịu, đôi khi kèm theo triệu chứng như tiêu chảy và buồn nôn.
Khi niêm mạc tử cung đã được loại bỏ hoàn toàn, nồng độ prostaglandin giảm xuống, đồng thời các cơn đau cũng sẽ giảm dần và biến mất theo thời gian. Trước thời điểm này, cơn đau bụng và cảm giác khó chịu thường chính là dấu hiệu sắp tới tháng mà nhiều người dễ gặp.
Khi cơn đau do prostaglandin gây ra trở nên dữ dội, việc sử dụng các loại thuốc giảm đau phù hợp có thể giúp làm giảm mức độ khó chịu và kiểm soát các triệu chứng hiệu quả hơn.
Liên quan đến việc sử dụng vòng tránh thai
Vòng tránh thai khi đặt vào trong tử cung có tác dụng ngăn trứng đã thụ tinh làm tổ và phát triển trong niêm mạc tử cung. Tuy nhiên, dụng cụ này có thể gây ra tình trạng đau bụng kinh quằn quại và kéo dài hơn mức bình thường, đặc biệt là trong vài tháng đầu tiên sau khi đặt vòng.
Nếu bạn gặp phải hiện tượng đau bụng sau khi sử dụng vòng tránh thai, đồng thời có các biểu hiện như chu kỳ kinh không đều, xuất huyết bất thường, khí hư có mùi khó chịu hoặc đau khi quan hệ tình dục, bạn nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử lý kịp thời.
Nguyên nhân do các bệnh lý
Một số căn bệnh có thể làm tăng mức độ và kéo dài cảm giác đau bụng trong những ngày hành kinh, bao gồm:
- Lạc nội mạc tử cung
- U xơ tử cung
- Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)
- Hẹp cổ tử cung
- Viêm vùng chậu
Phần lớn các trường hợp đau bụng tới tháng do chế độ ăn hoặc biến đổi hormone sinh lý đều có thể được cải thiện và không gây ra nguy hiểm. Ngược lại, nếu nguyên nhân xuất phát từ các bệnh lý hay dụng cụ tránh thai, bạn cần đi khám để phòng tránh các biến chứng không mong muốn.
Các triệu chứng đau bụng hành kinh
Triệu chứng phổ biến nhất khi tới tháng là cảm giác đau nhức hoặc đau quặn ở vùng bụng dưới. Cơn đau thường bắt đầu khoảng 1-2 ngày trước khi hành kinh hoặc ngay trong những ngày đầu của kỳ kinh. Đây cũng có thể là một trong những dấu hiệu có kinh trước 1 ngày mà nhiều chị em dễ dàng nhận biết để chuẩn bị tâm lý trước kỳ “đèn đỏ”. Mức độ đau thường đạt đỉnh trong vòng 24 giờ đầu và dần giảm đi sau 2-3 ngày tiếp theo. Cơn đau có liên quan trực tiếp đến sự co bóp của tử cung và đôi khi còn lan ra vùng lưng dưới hoặc đùi.
Bên cạnh đó, nhiều chị em còn có thể xuất hiện thêm các dấu hiệu đến tháng khác như:
- Cảm giác buồn nôn;
- Đau đầu hoặc chóng mặt;
- Mệt mỏi toàn thân;
- Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón, tùy thuộc vào từng cơ địa.
Khi nào đau bụng kinh trở nên nguy hiểm?
Nếu cảm giác đau bụng trước kỳ kinh xuất hiện sớm hơn bình thường hoặc kéo dài hơn so với các cơn đau kinh thông thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Đau bụng kinh kéo dài bao lâu là điều nhiều chị em quan tâm, bởi nếu tình trạng kéo dài quá mức hoặc lặp lại liên tục, rất có thể liên quan đến các bệnh lý phụ khoa cần được chẩn đoán kịp thời.
- U xơ tử cung: Những khối u lành tính phát triển trong tử cung có thể tạo áp lực, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và làm tăng cường độ đau bụng. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau vùng bụng dưới, đau vùng chậu, khó tiểu, táo bón, rong kinh hoặc lượng máu kinh nhiều bất thường.
- Lạc nội mạc tử cung: Tình trạng các mô niêm mạc tử cung xuất hiện ở những vị trí bất thường như buồng trứng, ống dẫn trứng, thậm chí cả bàng quang hay ruột, gây viêm, sưng và chảy máu tại những khu vực này, dẫn tới các cơn đau dữ dội trong kỳ kinh.
- Hẹp cổ tử cung: Khi cổ tử cung nhỏ hơn bình thường, máu kinh khó lưu thông, làm tăng áp lực và gây ra cảm giác đau nhiều hơn khi hành kinh.
- Viêm vòi trứng: Viêm nhiễm ở vòi trứng ảnh hưởng tới khu vực khung chậu, khiến chị em bị đau bụng trước và trong kỳ kinh, thậm chí đau ngoài kỳ kinh. Bệnh còn đi kèm với các biểu hiện như rối loạn kinh nguyệt, khí hư bất thường, chóng mặt và buồn nôn.
- Ung thư cổ tử cung: Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi các tế bào ung thư phát triển, người bệnh có thể gặp phải các biểu hiện như đau bụng kinh nguyệt dữ dội, đau vùng chậu, đau khi quan hệ tình dục, và tiết dịch âm đạo bất thường. Vì vậy, chị em cần cảnh giác và đi khám sớm nếu có các dấu hiệu bất thường.
Nhiều nghiên cứu cho rằng, mức độ đau bụng kinh tương đương gãy xương sườn có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng như trên. Vì vậy, khi cơn đau vượt quá mức chịu đựng bình thường, chị em nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Mặc dù đau bụng kinh là hiện tượng phổ biến ở nhiều chị em trong chu kỳ kinh nguyệt, nhưng trong một số trường hợp, bạn cần phải đi khám ngay để xác định nguyên nhân và được xử lý kịp thời, đặc biệt khi:
- Cơn đau bụng trở nên rất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày và công việc.
- Các triệu chứng đau bụng kinh ngày càng nặng hơn theo thời gian.
- Đau dữ dội, không thể chịu đựng hoặc không thuyên giảm sau khi áp dụng các biện pháp giảm đau thông thường.
Cách chẩn đoán cơn đau bụng kinh
Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc khám tổng quát và thăm khám vùng phụ khoa, đồng thời thu thập thông tin về tiền sử bệnh cá nhân và gia đình để xác định các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Qua khám phụ khoa, bác sĩ có thể phát hiện các dấu hiệu bất thường liên quan đến cơ quan sinh sản nếu có.
Nếu nghi ngờ cơn đau bụng khi đến tháng là do các bệnh lý thứ phát, người bệnh sẽ được chỉ định làm một số xét nghiệm bổ sung như:
- Siêu âm để đánh giá cấu trúc tử cung, cổ tử cung, buồng trứng và ống dẫn trứng.
- Chụp CT, MRI hoặc các phương pháp hình ảnh kết hợp tùy theo từng trường hợp.
- Nội soi ổ bụng nhằm kiểm tra các vấn đề như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, u nang buồng trứng hoặc thai ngoài tử cung.
Biện pháp giúp giảm cơn đau bụng kinh
Các mức độ đau bụng kinh có thể khác nhau ở mỗi người do sự khác biệt về cơ địa và tình trạng sức khỏe. Vì vậy, để lựa chọn được phương pháp điều trị hiệu quả, cần phải xác định rõ nguyên nhân gây ra cơn đau và mức độ ảnh hưởng cụ thể ở từng trường hợp.
Chườm, tắm nước nóng
Áp nhiệt lên vùng bụng dưới bằng túi chườm, khăn ấm hoặc chai nước nóng có thể giúp làm dịu các cơn co thắt tử cung – nguyên nhân chính gây đau. Nhiệt độ vừa phải còn giúp máu lưu thông tốt hơn, giảm cảm giác căng tức và khó chịu.
Ngoài ra, việc tắm nước ấm cũng có thể mang lại hiệu quả tương tự. Nó giúp cơ thể thư giãn, cải thiện lưu thông máu và góp phần giảm cơn đau trong những ngày “đèn đỏ”.
Massage
Xoa bóp nhẹ nhàng quanh khu vực bụng dưới theo chuyển động tròn sẽ giúp giảm co cứng cơ và xoa dịu cơn đau. Bạn có thể dùng thêm tinh dầu (như tinh dầu oải hương hoặc bạc hà) để tăng hiệu quả thư giãn.
Uống trà gừng nóng
Gừng có tính ấm và khả năng chống viêm tự nhiên. Giã nát vài lát gừng tươi rồi đắp trực tiếp lên bụng hoặc pha nước gừng ấm để uống trong kỳ kinh cũng có thể giúp làm giảm cơn đau hiệu quả.
Chế độ ăn uống khoa học
Trong những ngày nhạy cảm, bạn nên ưu tiên các món ăn dễ tiêu, ít chất béo và giàu chất xơ. Đặc biệt, nên tăng cường thực phẩm chứa các dưỡng chất như vitamin nhóm B, vitamin E, magie, kẽm và omega-3 – vốn có khả năng làm giảm viêm, giảm co thắt tử cung và điều hòa hormone gây đau.
Ngoài ra, cần hạn chế sử dụng thực phẩm mặn, đồ uống có cồn và chứa caffeine như cà phê, nước ngọt có ga. Các chất kích thích này có thể khiến cơ thể mất nước, tăng cảm giác căng thẳng và làm trầm trọng thêm cơn đau bụng kinh. Thay vào đó, nên bổ sung nước ấm, nước ép từ rau củ quả hoặc sinh tố để vừa giữ nước, vừa hỗ trợ làm dịu cơ thể từ bên trong.
Tập thể dục mỗi ngày
Tập luyện thường xuyên không chỉ giúp thư giãn cơ bắp mà còn thúc đẩy cơ thể sản sinh endorphin – một loại hormone giúp cải thiện tâm trạng và làm dịu cơn đau. Nhức chân ngày đèn đỏ là triệu chứng nhiều người gặp phải khi không vận động hoặc ngồi quá lâu, do tuần hoàn máu kém và cơ thể mệt mỏi. Nhờ đó, việc vận động nhẹ nhàng trong những ngày hành kinh có thể hỗ trợ giảm cơn đau một cách tự nhiên và hiệu quả.
Những bài tập nhẹ như yoga, đi bộ chậm rãi hoặc đạp xe với cường độ vừa phải được xem là lựa chọn lý tưởng trong thời kỳ này. Chúng không chỉ hỗ trợ giảm đau mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể.
Vệ sinh vùng kín sạch sẽ
Trong chu kỳ kinh nguyệt, việc vệ sinh khu vực nhạy cảm là điều rất cần thiết. Việc này không chỉ giúp cơ thể cảm thấy dễ chịu hơn mà còn hạn chế nguy cơ vi khuẩn phát triển, từ đó phòng tránh được các bệnh lý phụ khoa do viêm nhiễm.
Ngủ đủ giấc
Sự thay đổi nội tiết tố kết hợp với cảm giác đau nhức khiến nhiều người khó có được một giấc ngủ trọn vẹn khi đến kỳ. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn có thể chọn nằm nghiêng và co nhẹ người – tư thế này có thể giúp giảm áp lực lên vùng bụng, hỗ trợ làm dịu cơn đau và đưa cơ thể vào trạng thái nghỉ ngơi tốt hơn.
Sử dụng thuốc giảm đau
Khi các cơn đau trong kỳ kinh gây ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày, bạn có thể cân nhắc sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn để cải thiện tình trạng. Tuy nhiên, uống thuốc đau bụng kinh có sao không là thắc mắc phổ biến, việc dùng thuốc cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhân viên y tế nhằm đảm bảo hiệu quả và hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn. Tuyệt đối không tự ý tăng liều hoặc lạm dụng thuốc kéo dài mà không có chỉ định chuyên môn.
Bổ sung sắt
Trong chu kỳ kinh nguyệt, việc mất máu kéo dài có thể khiến cơ thể rơi vào trạng thái thiếu hụt sắt, dẫn đến cảm giác uể oải, hoa mắt và dễ mệt mỏi hơn bình thường. Khi thiếu máu, các cơn đau bụng khi rụng trứng cũng có xu hướng trở nên nghiêm trọng hơn do cơ thể không đủ năng lượng để thích nghi.
Để cải thiện tình trạng này, việc bổ sung sắt từ chế độ ăn uống hoặc sản phẩm hỗ trợ là điều cần thiết. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại viên uống bổ sung nào, bạn nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn phù hợp với thể trạng, tránh sử dụng sai cách gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Phòng ngừa đau bụng kinh
Mặc dù cơn đau bụng trong kỳ “đèn đỏ” là hiện tượng sinh lý bình thường do tử cung co bóp nhằm đẩy máu kinh ra ngoài, nhưng vẫn có thể hạn chế mức độ đau bằng cách chăm sóc cơ thể đúng cách. Duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng và thói quen vận động nhẹ nhàng sẽ giúp giảm đáng kể những ngày đau bụng dữ dội.
Ngoài ra, những cơn đau bất thường đôi khi là biểu hiện của các bệnh lý liên quan đến hệ sinh sản. Để giảm thiểu nguy cơ này, chị em nên lưu ý một số biện pháp sau:
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ và đúng cách trong suốt kỳ kinh, sử dụng băng vệ sinh phù hợp và thay thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn.
- Tránh quan hệ tình dục trong những ngày đang hành kinh vì đây là thời điểm vùng kín dễ tổn thương và vi khuẩn dễ xâm nhập.
- Sau khi sinh nở hoặc nạo phá thai, cần chú ý chăm sóc sức khỏe phụ khoa kỹ lưỡng, tránh các biến chứng viêm nhiễm ở vùng chậu.
- Khi cần sử dụng các biện pháp tránh thai, nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hạn chế nguy cơ biến chứng cho tử cung.
- Khám phụ khoa định kỳ 2 lần mỗi năm để sớm phát hiện và xử lý các bất thường nếu có, giúp bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.
Một số câu hỏi thắc mắc thường gặp
Đau bụng kinh nên ăn gì để giảm đau bụng?
Trong kỳ kinh, bạn nên tăng cường thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, rau xanh, các loại hạt, ngũ cốc nguyên cám và uống nước ấm, trà gừng để giảm co thắt tử cung và cải thiện cảm giác khó chịu.
Vì sao có người đau bụng kinh nhiều, có người lại không?
Hiện nay, nguyên nhân chính xác vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng ở một số phụ nữ, lượng Prostaglandin tiết ra cao hơn khiến tử cung co bóp mạnh hơn, dẫn đến đau nhiều hơn. Ngoài ra, yếu tố sinh lý riêng biệt và khả năng chịu đựng cơn đau của mỗi người cũng ảnh hưởng lớn đến mức độ đau trong kỳ kinh nguyệt.
Đau bụng kinh có ảnh hưởng tới khả năng mang thai không?
Đau bụng kinh thường không ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng mang thai ở hầu hết phụ nữ. Tuy nhiên, nếu cơn đau bụng xuất phát từ các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc viêm nhiễm vùng chậu, những tình trạng này có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và sinh sản.
Đau bụng kinh là hiện tượng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi cơn đau trở nên dữ dội hoặc kéo dài bất thường. Nếu triệu chứng đau bụng ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, bạn nên đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn. Chăm sóc đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh chính là chìa khóa để vượt qua kỳ kinh một cách nhẹ nhàng và an toàn.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
