Đau lưng là bệnh gì: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hiệu quả
|
Tìm hiểu đau lưng là gì?
Đau lưng là cảm giác khó chịu hoặc đau nhức xảy ra ở vùng gần hoặc dọc theo cột sống. Tùy thuộc vào vị trí bị đau, các bác sĩ thường chia đau mỏi lưng thành bốn khu vực chính gồm: vùng lưng trên, lưng giữa, lưng dưới, hoặc đau một bên ở phía phải hoặc trái. Bên cạnh đó, bệnh đau lưng còn được phân loại dựa trên thời gian kéo dài, bao gồm:
- Đau lưng cấp tính: Xuất hiện một cách đột ngột và thường kéo dài dưới 6 tuần.
- Đau lưng mãn tính: Những cơn đau kéo dài liên tục hoặc tái phát trong hơn 3 tháng.
Thời gian xuất hiện cơn đau sẽ giúp xác định đây là đau cấp tính, bán cấp hay mãn tính. Người bệnh có thể cảm nhận đau với nhiều mức độ khác nhau, từ đau âm ỉ cho đến đau dữ dội hoặc cảm giác nóng rát tại vùng lưng. Đôi khi, cơn đau có thể lan rộng xuống các chi, gây ra hiện tượng tê hoặc yếu cơ ở tay và chân.
Nguyên nhân gây lưng đau rất đa dạng, có thể do các vấn đề liên quan đến cơ bắp, xương, khớp, hoặc dây thần kinh ở cột sống. Ngoài ra, đôi khi đau còn liên quan đến các cơ quan nội tạng nằm gần như động mạch chủ, tuyến tụy, thận hoặc túi mật.
Các vị trí đau lưng thường gặp
Các vị trí đau sau lưng có thể xuất hiện ở nhiều vùng khác nhau trên cột sống, cụ thể như sau:
- Đau vùng lưng trên: Thường ảnh hưởng từ khu vực cổ xuống đến phần khung sườn, đặc biệt là các đốt sống ngực (T1 – T12). Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột rồi biến mất hoặc kéo dài dai dẳng, đi kèm với cảm giác nóng rát, tê bì, ngứa hoặc yếu cơ.
- Đau vùng lưng dưới: Nguyên nhân phổ biến bao gồm quá trình lão hóa, chấn thương, vận động mạnh bất ngờ, tư thế sai khi nâng vật nặng, hoặc do thừa cân, béo phì. Nếu không được chăm sóc đúng cách, tình trạng đau có thể kéo dài, kèm theo hiện tượng co cơ, căng tức và cảm giác nóng.
- Đau vùng lưng giữa: Là hiện tượng thường thấy ở nhiều người, với biểu hiện có thể là đau âm ỉ hoặc dữ dội kèm theo cảm giác tức ngực, tê hoặc ngứa lan ra vùng ngực, tay và chân.
- Đau một bên lưng (bên phải hoặc bên trái): Khi cơn đau chỉ tập trung ở một bên, thường liên quan đến sự lệch khớp tại vùng cột sống thắt lưng, vùng chậu hoặc khớp hông. Trường hợp này cần được khám sớm để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.
Triệu chứng đau lưng
Đau lưng có thể biểu hiện dưới nhiều dạng, từ cảm giác ê ẩm nhẹ nhàng đến những cơn đau dữ dội kéo dài hoặc xuất hiện từng đợt. Người bệnh đôi khi còn cảm thấy cơ bắp vùng lưng bị co cứng hoặc căng ra, đồng thời có thể gặp tình trạng tê bì hoặc yếu ở tay chân. Cơn đau cũng có thể lan rộng từ vùng lưng ra các khu vực lân cận như mông, hông hoặc xuống đến chân.
Thay đổi tư thế như đứng dậy, cúi người hoặc nằm xuống có thể làm cho cơn đau tăng lên hoặc thuyên giảm tùy trường hợp. Ngoài ra, mức độ đau thường nghiêm trọng hơn vào một số thời điểm, đặc biệt là vào buổi sáng ngay khi vừa thức dậy.
Đau lưng là dấu hiệu của bệnh gì?
Thoái hóa cột sống lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng xảy ra chủ yếu ở các đĩa đệm và sụn khớp trong cột sống. Khi quá trình này diễn ra, người bệnh thường cảm thấy đau kéo dài ở vùng lưng dưới. Cơn đau sẽ trở nên nặng hơn khi bạn thực hiện các động tác như cúi người, xoay người hoặc khi nâng vật nặng.
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng
Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng phần nhân nhầy bên trong đĩa đệm bị lệch ra khỏi vị trí ban đầu, gây chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh. Điều này dẫn đến cảm giác tê, đau và khó chịu. Tình trạng này thường do chấn thương hoặc thoái hóa đĩa đệm lâu ngày, và thường gặp nhất ở vùng thắt lưng. Cơn đau có thể lan từ lưng dưới xuống chân, gây ra hiện tượng đau dây thần kinh tọa.
Hẹp ống sống
Hẹp ống sống xảy ra khi không gian bên trong ống sống bị thu hẹp lại, làm ảnh hưởng và gây áp lực lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh xung quanh. Nguyên nhân phổ biến bao gồm sự phát triển của gai xương, quá trình thoái hóa làm dày lên dây chằng cột sống, thoát vị đĩa đệm hoặc viêm khớp cột sống. Người bệnh thường cảm thấy đau ở vùng thắt lưng, và cơn đau có thể lan xuống chân, gây khó chịu và hạn chế vận động.
Căng cơ hoặc dây chằng
Việc thường xuyên nâng vật nặng hoặc thay đổi tư thế đột ngột dễ làm căng cơ hoặc dây chằng xung quanh cột sống. Những người có thể trạng yếu hoặc thường xuyên bị áp lực căng thẳng ở vùng lưng có nguy cơ cao gặp phải hiện tượng co thắt cơ, dẫn đến đau lưng dữ dội.
Loãng xương
Loãng xương là hiện tượng mất mật độ xương, thường gặp nhiều ở phụ nữ sau giai đoạn mãn kinh hoặc những người dùng thuốc corticoid kéo dài. Bệnh thường phát triển một cách âm thầm, ít có dấu hiệu rõ ràng ban đầu. Khi mật độ xương giảm, các đốt sống ở vùng thắt lưng dễ bị gãy hoặc xẹp, gây ra cảm giác đau nhức dai dẳng cho người bệnh.
Gai cột sống
Gai cột sống là tình trạng xuất hiện các mỏm xương nhỏ mọc bất thường ở các đốt sống, gây áp lực lên các dây thần kinh quanh vùng thắt lưng, vai hoặc cổ. Điều này dẫn đến cảm giác đau nhức, khó chịu kéo dài. Nếu bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể gặp khó khăn hoặc mất đi khả năng vận động ở khu vực bị ảnh hưởng.
Đau thần kinh tọa
Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất trong cơ thể, giữ vai trò quan trọng trong việc truyền dẫn tín hiệu vận động và cảm giác. Đau thần kinh tọa thường xảy ra do các vấn đề như thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa cột sống. Cơn đau có thể khởi phát từ từ hoặc đột ngột, có thể âm ỉ hoặc dữ dội. Trong những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị rối loạn chức năng giao cảm, mất kiểm soát đại tiện hoặc hạn chế vận động ở vùng bị ảnh hưởng.
Cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống là hiện tượng cột sống bị lệch sang một phía, làm giảm sự ổn định và tính đàn hồi của hệ thống cột sống. Tình trạng này có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cột sống. Triệu chứng phổ biến nhất là cảm giác đau nhức ở vùng thắt lưng và cứng khớp. Nguyên nhân thường liên quan đến thoái hóa đĩa đệm hoặc gãy xẹp các đốt sống. Bệnh nhân có thể cảm nhận rõ các cơn đau lan tỏa và cảm giác tê ở chân.
Khối u cột sống
Khối u hình thành từ sự phát triển bất thường của các mô trong hoặc quanh vùng cột sống. Khi khối u lớn lên, nó có thể gây áp lực lên cột sống và làm tổn thương tủy sống, dẫn đến các cơn đau từ nhẹ nhàng đến rất nghiêm trọng. Việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng khối u lan rộng sang các bộ phận khác trong cơ thể.
Nguyên nhân gây đau lưng khác
Có nhiều yếu tố có thể làm tăng khả năng bị đau lưng, bao gồm:
- Tuổi tác: Những cơn đau ở vùng lưng thường xuất hiện phổ biến hơn ở người lớn tuổi, đặc biệt là khi bước vào độ tuổi trên 40.
- Ít vận động: Khi cơ thể ít được vận động, các nhóm cơ vùng bụng và lưng có thể trở nên yếu dần, làm tăng nguy cơ xuất hiện các cơn đau mỏi khó chịu.
- Thừa cân hoặc béo phì: Trọng lượng cơ thể lớn gây áp lực thêm lên cột sống và các cơ quanh lưng, khiến khu vực này dễ bị căng thẳng và đau nhức khi di chuyển hoặc làm việc.
- Các bệnh lý liên quan: Một số bệnh như viêm khớp, zona thần kinh, hội chứng chùm đuôi ngựa, rối loạn giấc ngủ hay một vài bệnh nhiễm trùng cũng có thể là nguyên nhân gây đau lưng.
- Yếu tố tâm lý: Nhức lưng có thể bắt nguồn từ căng thẳng, lo âu hoặc áp lực trong cuộc sống, công việc hoặc học tập. Những trạng thái này ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, làm co mạch máu, hạn chế lượng máu và oxy đến cơ và dây chằng ở lưng, từ đó gây đau.
- Hút thuốc lá: Người hút thuốc thường có nguy cơ bị bệnh đau lưng cao hơn do thói quen này làm giảm lưu lượng máu đến cột sống, ảnh hưởng tiêu cực đến mật độ xương và tăng nguy cơ loãng xương.
Biến chứng bệnh đau lưng
Đau lưng, dù là cấp tính hay mãn tính, đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những người bị đau cột sống lưng thường gặp khó khăn trong việc vận động, đặc biệt là các động tác liên quan đến tay chân. Để giảm bớt cơn đau, họ thường di chuyển rất chậm, từ đó làm ảnh hưởng đến các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Cơn đau vào ban đêm cũng gây ra tình trạng khó ngủ, lâu dần có thể dẫn đến suy giảm khả năng tập trung và trí nhớ. Ngoài ra, mỏi lưng kéo dài còn làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tâm lý như trầm cảm. Người bệnh thường trải qua cảm giác buồn bã, mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, giảm hứng thú với cuộc sống và gặp khó khăn trong việc duy trì cân nặng.
Không chỉ vậy, đau buốt lưng còn tác động tiêu cực đến đời sống tình dục của các cặp vợ chồng, khiến họ có xu hướng né tránh các hoạt động gần gũi, gây ảnh hưởng xấu đến mối quan hệ.
Nếu không được điều trị kịp thời, đau cột sống có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như yếu cơ ở chân, tê liệt hoặc mất cảm giác, thậm chí mất khả năng đi lại. Một số trường hợp nặng có thể gây chèn ép thần kinh, làm rối loạn chức năng tiểu tiện. Điều này không chỉ kéo dài thời gian và chi phí điều trị mà còn trở thành gánh nặng lớn đối với gia đình người bệnh.
Bệnh đau lưng khi nào cần khám ?
Nếu bạn gặp phải tình trạng đau dọc sống lưng sau một chấn thương nghiêm trọng hoặc cơn đau không giảm dù đã tự chăm sóc tại nhà trong vòng hai tuần, việc đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt là rất cần thiết. Ngoài ra, trong những trường hợp sau đây, người bệnh cũng cần được kiểm tra y tế khẩn trương để tránh các biến chứng nguy hiểm:
- Đau đốt sống lưng kèm theo sốt cao và cảm giác rét run.
- Cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm hoặc lan rộng xuống vùng bụng dưới.
- Đau ngày càng tăng mức độ, đặc biệt với người trên 50 tuổi, dưới 20 tuổi hoặc những người có tiền sử ung thư.
- Đau kéo dài kèm theo triệu chứng tê bì, yếu hoặc mất sức ở chân.
- Xuất hiện tình trạng bí tiểu hoặc mất kiểm soát khi đi tiểu.
Chẩn đoán bệnh đau lưng
Chụp X-quang
Đây là phương pháp chẩn đoán cơ bản và được sử dụng rộng rãi cho những người gặp các vấn đề về đau sống lưng. X-quang giúp phát hiện các tổn thương về xương như gãy xương, biến dạng do thoái hóa, giảm chiều cao thân đốt sống và đánh giá mật độ cũng như cấu trúc xương một cách tổng thể.
Chụp cộng hưởng từ (MRI)
MRI là kỹ thuật hình ảnh hiện đại cho phép quan sát chi tiết các tổn thương ở mô mềm và ống sống. Phương pháp này rất cần thiết trong những trường hợp nghi ngờ có nhiễm trùng, chèn ép dây thần kinh hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác. MRI không sử dụng tia X, nên an toàn hơn cho người bệnh, đồng thời giúp phát hiện sớm các vấn đề để điều trị kịp thời.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)
CT scan đặc biệt hiệu quả trong việc đánh giá các tổn thương ở xương. Khi có nghi ngờ gãy đốt sống, khối u xương hoặc cần kiểm tra kỹ trước khi tiến hành phẫu thuật cột sống, bác sĩ sẽ đề nghị thực hiện chụp CT. Tuy nhiên, do sử dụng tia X và không thể hiện chi tiết mô mềm như MRI, nên CT thường được dùng khi MRI không phải là lựa chọn ưu tiên.
Đo điện cơ (EMG)
Trong một số trường hợp đau lưng, bác sĩ có thể chỉ định đo điện cơ để kiểm tra chức năng dây thần kinh và cơ bắp. Phương pháp này giúp xác định xem có hiện tượng chèn ép dây thần kinh do các vấn đề như thoát vị đĩa đệm hay hẹp ống sống hay không, từ đó hỗ trợ chẩn đoán chính xác hơn.
Cách điều trị đau lưng
Sử dụng thuốc
Tùy thuộc vào mức độ và nguyên nhân gây đau, bác sĩ sẽ kê đơn những loại thuốc phù hợp nhằm kiểm soát cơn đau và cải thiện tình trạng. Có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường, thuốc bôi ngoài da, thuốc giãn cơ để giảm co thắt hoặc những thuốc đặc hiệu hơn dành cho các trường hợp đau kéo dài hoặc nghiêm trọng. Một số thuốc có tác dụng hỗ trợ giảm đau mãn tính cũng có thể được cân nhắc sử dụng.
Vật lý trị liệu
Dưới sự hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu, người bệnh sẽ thực hiện các bài tập nhằm tăng cường sự dẻo dai và sức mạnh cho nhóm cơ lưng và cơ bụng, đồng thời cải thiện tư thế khi vận động. Thói quen tập luyện đều đặn giúp giảm thiểu nguy cơ tái phát cơn đau và hỗ trợ phục hồi chức năng. Ngoài ra, bệnh nhân cũng sẽ được hướng dẫn cách di chuyển phù hợp để tránh làm nặng hơn tình trạng đau.
Phẫu thuật
Trong các trường hợp nhức lưng nghiêm trọng do tổn thương như gãy xẹp đốt sống vùng thắt lưng hoặc thoát vị đĩa đệm mức độ nặng, khi các biện pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét. Tuy nhiên, do phẫu thuật cột sống tiềm ẩn nhiều rủi ro như nhiễm trùng, tổn thương thần kinh, yếu cơ, xuất huyết hoặc các biến chứng khác, việc quyết định can thiệp cần được cân nhắc cẩn trọng.
Biện pháp phòng ngừa đau lưng
Để hạn chế nguy cơ đau lưng trong sinh hoạt và công việc hàng ngày, bạn nên lưu ý những điều sau:
- Thận trọng khi nâng vật nặng: Khi cần nhấc vật, hãy ngồi xuống bằng cách gập gối, giữ lưng thẳng và đầu ngẩng cao. Dùng lực từ chân để đứng lên, tránh dùng sức lưng để nâng nhằm giảm thiểu áp lực lên cột sống.
- Giữ cân nặng ở mức hợp lý: Việc duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp giúp giảm áp lực lên cột sống và ngăn ngừa tổn thương lưng phát triển.
- Chế độ dinh dưỡng khoa học: Bổ sung đủ canxi và vitamin D trong khẩu phần ăn hàng ngày rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe xương khớp. Đồng thời, một chế độ ăn cân bằng còn giúp kiểm soát cân nặng, tránh thừa cân – một trong những nguyên nhân gây áp lực lên vùng lưng.
- Lựa chọn nệm phù hợp: Nệm ngủ nên có độ đàn hồi vừa phải, hỗ trợ tốt cho cột sống, đặc biệt vùng vai và hông, giúp giữ cho cột sống được thẳng khi nằm.
- Giữ tư thế ngồi đúng khi làm việc: Với những người làm việc văn phòng, cần chú ý ngồi thẳng lưng, điều chỉnh chiều cao bàn ghế sao cho thoải mái, tránh gập lưng hay cúi cổ quá mức. Nên có tựa lưng hỗ trợ và thường xuyên thay đổi tư thế hoặc đứng dậy đi lại, vận động nhẹ sau mỗi giờ ngồi.
- Tập luyện thể dục đều đặn: Dành khoảng 30 phút mỗi ngày để tập các bài tập tăng cường sức mạnh cho cơ bụng, cơ lưng và đặc biệt là cơ chân. Cơ chân khỏe sẽ giúp giảm tải trọng lên vùng lưng khi bạn nâng vật nặng hoặc vận động.
Những câu hỏi thường gặp khi bị đau lưng
Đau lưng khi ho hoặc hắt hơi – có nguy hiểm không?
Đau lưng khi hắt hơi thường bị nhiều người xem nhẹ và ít chú ý đến, tuy nhiên đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng. Khi hắt hơi, lực co thắt mạnh của cơ bụng và cơ lưng có thể làm tăng áp lực lên vùng cột sống. Nếu hắt hơi với cường độ mạnh, điều này có thể gây tổn thương cho dây chằng, rễ thần kinh hoặc đĩa đệm, thậm chí dẫn đến các cơn đau dữ dội hoặc làm tình trạng đau lưng cột sống trở nên nghiêm trọng hơn, đôi khi khiến người bệnh phải nhập viện.
Tại sao đi giày cao gót lại gây đau lưng dưới
Đi giày cao gót làm thay đổi tư thế tự nhiên của cơ thể, khiến trọng lực dồn về phía trước. Điều này làm tăng áp lực lên vùng thắt lưng, gây căng cơ và mỏi lưng dưới. Ngoài ra, giày cao gót cũng làm thay đổi cách đi lại, khiến các cơ chân, hông và lưng phải hoạt động nhiều hơn, dẫn đến đau nhức kéo dài.
Trẻ em bị đau lưng – có nên lo lắng không?
Đau lưng ở trẻ em không phải lúc nào cũng nghiêm trọng, nhưng không nên bỏ qua. Một vài trường hợp đau nhẹ có thể do hoạt động mạnh, tư thế sai hoặc căng cơ. Tuy nhiên, nếu trẻ bị đau lưng kéo dài, đau nhiều, kèm theo các dấu hiệu như tê yếu chân, khó di chuyển, hoặc đau dữ dội, thì rất có thể là dấu hiệu của các vấn đề về cột sống hoặc bệnh lý khác cần được thăm khám kỹ càng.
Đau lưng không chỉ đơn thuần là một triệu chứng thoáng qua mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến cột sống, dây thần kinh hoặc các cơ quan nội tạng lân cận. Việc chủ động lắng nghe cơ thể, nhận diện sớm các biểu hiện bất thường và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ giúp kiểm soát cơn đau hiệu quả, tránh những biến chứng đáng tiếc. Đừng xem nhẹ bất kỳ cơn đau nào – hãy thăm khám chuyên khoa khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe lâu dài và duy trì chất lượng cuộc sống tốt nhất.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
