Những dấu hiệu khi bị sán chó, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị
|
Bệnh sán chó là gì?
Sán chó, hay còn gọi là giun đũa chó, là một loại ký sinh trùng có thể lây nhiễm sang người, chủ yếu do Toxocara canis (ở chó) và Toxocara cati (ở mèo). Khi trứng của các loại giun này xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể di chuyển đến các cơ quan như gan, phổi, mắt hoặc hệ thần kinh trung ương, gây tổn thương nghiêm trọng nếu không được phát hiện kịp thời.
Mọi người đều có khả năng nhiễm bệnh, nhưng nguy cơ cao thường gặp ở:
- Trẻ nhỏ, đặc biệt là trong độ tuổi từ 1–5, hay chơi đất cát ngoài trời và có thói quen đưa tay vào miệng.
- Người tiêu thụ thực phẩm sống, chưa rửa kỹ hoặc chế biến không đảm bảo vệ sinh.
- Những ai nuôi thú cưng như chó mèo nhưng chưa thực hiện tẩy giun định kỳ cho chúng. Phân của động vật nhiễm bệnh có thể chứa trứng sán, từ đó phát tán ra môi trường sống, gây lây nhiễm chéo sang người.
Triệu chứng bị sán chó
Nhiễm sán chó (Toxocara canis) có thể gây ra nhiều biểu hiện không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ, bạn có thể phát hiện sớm qua một số triệu chứng đặc trưng sau:
- Cân nặng giảm không rõ nguyên nhân: Dù không thay đổi khẩu phần ăn, người bệnh có thể sụt cân nhanh chóng. Nguyên nhân là do ấu trùng sán chiếm dụng chất dinh dưỡng trong cơ thể, khiến người bệnh thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng.
- Triệu chứng rối loạn tiêu hóa: Tình trạng đầy bụng, tiêu chảy, táo bón hay đau bụng kéo dài dù ăn uống đủ chất và hợp vệ sinh có thể là tín hiệu nhiễm ký sinh trùng đường ruột như sán chó. Những dấu hiệu này thường dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh dạ dày thông thường.
- Rối loạn cảm giác thèm ăn: Một số người cảm thấy nhanh no hoặc ngược lại, luôn có cảm giác đói bất thường. Đây có thể là hệ quả khi cơ thể không hấp thụ đủ dinh dưỡng do sán làm gián đoạn quá trình chuyển hóa thức ăn.
- Cảm giác mệt mỏi, hoa mắt: Sự thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài làm giảm năng lượng hoạt động hàng ngày, dẫn đến tình trạng choáng váng, uể oải, kém tập trung dù người bệnh không vận động nặng.
- Da tái nhợt, mắt thiếu sức sống: Thiếu máu do ký sinh trùng hút dinh dưỡng có thể biểu hiện qua da xanh xao, lòng trắng mắt không còn tươi tắn. Kèm theo đó là tình trạng tim đập nhanh, dễ hụt hơi.
- Buồn nôn và đau vùng bụng trên: Người bị nhiễm sán đôi khi gặp phải cảm giác buồn nôn hoặc nôn mửa, nhất là vào sáng sớm. Cơn đau thường âm ỉ ở vùng thượng vị, dễ bị nhầm với triệu chứng dạ dày.
- Ngứa da, nổi mẩn: Tình trạng ngứa ngáy, đặc biệt vào ban đêm hoặc sau khi tắm, có thể liên quan đến phản ứng dị ứng do ấu trùng tiết độc tố trong máu. Ngứa thường đi kèm phát ban đỏ, xuất hiện ở nhiều vùng cơ thể, bao gồm cả vùng hậu môn.
- Cảnh giác trước các biểu hiện không điển hình
- Không phải ai bị nhiễm sán cũng có đầy đủ các biểu hiện kể trên. Triệu chứng có thể nhẹ, mờ nhạt hoặc xuất hiện rải rác. Vì thế, nếu bạn gặp các dấu hiệu như ngứa kéo dài không rõ nguyên nhân, rối loạn tiêu hóa bất thường, hoặc suy nhược kéo dài mà không cải thiện dù đã nghỉ ngơi và điều trị thông thường, nên đến cơ sở y tế để xét nghiệm ký sinh trùng.
- Nhiều trường hợp bị sán có thể bị hiểu lầm là mệt mỏi do làm việc quá sức, căng thẳng hoặc thay đổi thời tiết. Tuy nhiên, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế nguy cơ tổn thương gan, phổi, mắt hoặc hệ thần kinh do sán xâm nhập sâu vào cơ thể.
Bệnh sán chó có lây không?
Mặc dù sán không lây trực tiếp từ người sang người, nhưng nguy cơ nhiễm bệnh ở người là hoàn toàn có thể xảy ra nếu tiếp xúc với nguồn mang mầm bệnh. Những người sống gần gũi với chó mèo, hoặc thường xuyên ăn uống không đảm bảo vệ sinh – đặc biệt là thực phẩm chưa nấu chín kỹ – sẽ dễ bị lây nhiễm.
Con đường lây truyền của sán chó
- Nguyên nhân chính gây nhiễm bệnh là do tiếp xúc với trứng sán được thải ra từ phân của chó, mèo mang mầm bệnh. Trứng này sau đó tồn tại trong đất cát, rau sống hoặc nguồn nước bị ô nhiễm. Khi vô tình đưa tay bẩn lên miệng hoặc tiêu thụ thực phẩm nhiễm bẩn, trứng sán sẽ đi vào cơ thể người và phát triển thành ấu trùng.
- Những thói quen thiếu vệ sinh như không rửa tay sau khi chơi với thú cưng, làm vườn, hoặc trước khi ăn uống… cũng có thể tạo điều kiện cho ấu trùng xâm nhập. Một khi vào cơ thể, chúng có thể di chuyển đến nhiều cơ quan như gan, mắt, phổi, gây ra những tổn thương nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Biến chứng khi mắc sán chó
Mặc dù thường bị xem nhẹ, nhưng đây là một bệnh lý tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe con người nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Ấu trùng của giun đũa chó có thể di chuyển trong cơ thể người, tấn công nhiều cơ quan quan trọng và để lại hậu quả lâu dài.
- Tổn thương cơ quan nội tạng
Khi xâm nhập vào các cơ quan bên trong như gan, phổi hay lách, ấu trùng có thể gây ra các biểu hiện như sốt kéo dài, đau bụng, gan to, rối loạn hô hấp hoặc nổi mẩn trên da – nhiều triệu chứng dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác.
- Biến chứng về mắt
Nếu ký sinh trùng di chuyển đến mắt, người bệnh có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng như suy giảm thị lực, viêm võng mạc, mắt lác hoặc trong những trường hợp nặng là mất thị lực vĩnh viễn.
- Nguy cơ đe dọa tính mạng
Trường hợp nặng hơn, khi sán xâm nhập vào não, tim hoặc thận, có thể dẫn đến các biến chứng như viêm não, viêm cơ tim, viêm thận và thậm chí là tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Điều trị sán chó
Hướng tiếp cận điều trị hiện nay
- Việc điều trị sán sẽ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và vị trí mà ấu trùng ký sinh trong cơ thể. Trong nhiều trường hợp nhẹ, đặc biệt là khi không có biểu hiện rõ ràng, bác sĩ có thể không chỉ định thuốc đặc trị mà chỉ theo dõi và hỗ trợ giảm triệu chứng nếu cần.
- Với những người có phản ứng dị ứng nhẹ như ngứa, nổi mẩn hoặc khó chịu, bác sĩ có thể kê thuốc để làm dịu hệ miễn dịch, giúp cơ thể tự kiểm soát phản ứng. Nếu triệu chứng tiến triển nặng hơn như đau bụng, sốt, tổn thương nội tạng…, điều trị sẽ được áp dụng tích cực hơn, kết hợp nhiều loại thuốc nhằm tiêu diệt ấu trùng, giảm viêm và kiểm soát biến chứng.
- Trường hợp đặc biệt là khi ấu trùng xâm nhập vào mắt (gây hội chứng ấu trùng di chuyển ở mắt), việc điều trị trở nên phức tạp. Bác sĩ sẽ ưu tiên kiểm soát viêm và ngăn ngừa tổn thương lan rộng. Tuy nhiên, hiệu quả hồi phục thị lực trong tình huống này thường không cao, do tổn thương mắt có thể không phục hồi hoàn toàn.
Một số mẹo dân gian hỗ trợ
Ngoài phương pháp điều trị y tế, một số nguyên liệu tự nhiên trong dân gian được nhiều người tin rằng có thể hỗ trợ đào thải ký sinh trùng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, các biện pháp này không thay thế được thuốc và chỉ nên xem như hình thức bổ trợ.
Các phương pháp dân gian hiện chưa có bằng chứng khoa học cụ thể về hiệu quả đối với bệnh sán chó. Người bệnh tuyệt đối không tự ý bỏ điều trị y tế. Nếu có các dấu hiệu bất thường như đau bụng kéo dài, suy nhược, mắt mờ hoặc ngứa dai dẳng, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và xử lý kịp thời. Phát hiện sớm và điều trị đúng cách là yếu tố quyết định để hạn chế biến chứng nguy hiểm từ loại ký sinh trùng này.
Biện pháp phòng ngừa sán chó
Để hạn chế nguy cơ nhiễm sán, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản nhưng thiết thực sau:
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Luôn rửa tay bằng xà phòng sau khi chơi với vật nuôi, làm vườn hoặc tiếp xúc với đất cát – những nơi có thể tồn tại trứng sán.
- Ăn uống an toàn: Ưu tiên thực phẩm đã được nấu chín hoàn toàn. Tránh ăn rau sống, trái cây chưa rửa sạch kỹ hoặc ngâm nước muối. Đảm bảo nguồn nước sử dụng là sạch sẽ.
- Chăm sóc thú cưng đúng cách: Chó mèo cần được tẩy giun định kỳ và kiểm tra sức khỏe tại cơ sở thú y uy tín. Việc này không chỉ bảo vệ thú cưng mà còn giúp hạn chế nguy cơ lây bệnh sang người.
Một số câu hỏi thắc mắc về bệnh sán chó
Uống thuốc tẩy giun có tiêu diệt được sán chó không?
Không phải tất cả thuốc tẩy giun thông thường đều có tác dụng với sán chó. Loại ký sinh trùng này cần sử dụng thuốc đặc trị theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh biến chứng.
Có cần kiêng ăn gì khi đang điều trị sán chó không?
Trong quá trình điều trị sán chó, người bệnh nên hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ ngọt và chất kích thích để giảm gánh nặng cho gan, đồng thời nên tăng cường rau xanh và uống đủ nước nhằm hỗ trợ thải độc hiệu quả.
Có phải nuôi chó mới bị nhiễm sán chó?
Không nhất thiết phải nuôi chó mới có nguy cơ nhiễm sán. Việc tiếp xúc với môi trường có phân chó mèo nhiễm bệnh, ăn rau sống không rửa kỹ hoặc tay bẩn đều có thể dẫn đến nhiễm trứng sán.
Sán chó là bệnh lý có thể phòng ngừa được nếu bạn duy trì lối sống vệ sinh và chăm sóc thú cưng hợp lý. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chủ quan và coi nhẹ vấn đề này. Việc phát hiện trễ có thể gây nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Vì vậy, hãy nâng cao ý thức phòng bệnh từ những hành động đơn giản hàng ngày như rửa tay sạch, ăn chín uống sôi và theo dõi sức khỏe định kỳ.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
