Nổi hạch sau tai có nguy hiểm không? Nguyên nhân, dấu hiệu & chẩn đoán
|
Nổi hạch sau tai có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm liên quan đến các vấn đề sức khỏe ở vùng đầu, cổ hoặc hệ miễn dịch. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng hạch sau tai sưng to, kèm theo những thông tin hữu ích giúp bạn nhận biết và xử lý kịp thời.
Hạch sau tai là gì?
Hạch sau tai là một cơ quan nhỏ có hình dạng giống hạt đậu, nằm ngay phía sau tai và có chức năng lọc dịch bạch huyết. Hạch này chứa các tế bào lympho (bạch cầu). Hạch bạch huyết xuất hiện khắp cơ thể và được kết nối với nhau bằng mạch bạch huyết. Các vị trí có nhiều hạch bạch huyết trên cơ thể bao gồm cổ, nách, ngực, bụng và bẹn.
Đối với hệ thống miễn dịch của cơ thể, hạch bạch huyết có vai trò cực quan trọng. Dịch bạch huyết (lymph) cùng các tế bào lympho sẽ sẽ tập trung để nhận diện và xử lý các tác nhân gây bệnh trong khu vực lân cận, chẳng hạn như virus, nấm và vi khuẩn.
Khi hạch bạch huyết sưng to, đó là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị nhiễm khuẩn, nhiễm trùng hoặc ung thư. Vị trí sau tai có các hạch bạch huyết (posterior auricular), khi sưng sẽ to bằng hạt đậu hoặc lớn hơn và bạn hoàn toàn cảm nhận được khi chạm tay vào.
Vị trí thường gặp của hạch nổi phía sau tai
Hạch lympho nằm sau tai thường tập trung ở vùng dưới dái tai hoặc khu vực gần xương chũm – nơi tiếp giáp giữa hộp sọ và tai ngoài. Khi xảy ra hiện tượng nổi hạch sau tai, vị trí sưng dễ nhận thấy nhất là ngay phía sau vành tai hoặc thấp hơn, gần góc hàm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải mọi biểu hiện sưng hoặc u nhỏ tại vùng này đều là do hạch bạch huyết phản ứng.
Những nguyên nhân phổ biến gây nổi hạch sau tai
Tình trạng nổi hạch sau tai thường xuất phát từ các bệnh lý truyền nhiễm như thủy đậu, sởi, cúm, HIV… hoặc từ các khối u lành tính như u mỡ, mụn mủ, áp xe. Trong một số trường hợp, nổi hạch sau tai có thể liên quan đến những vấn đề sức khỏe phức tạp hơn.
Phản ứng viêm do nhiễm trùng vùng tai hoặc họng
Hiện tượng nổi hạch sau tai thường xảy ra khi cơ thể phản ứng với các tác nhân gây nhiễm trùng như vi khuẩn, virus hoặc nấm ở vùng đầu, mặt và cổ. Quá trình viêm là cơ chế tự nhiên nhằm loại bỏ những yếu tố có hại xâm nhập. Những khu vực dễ dẫn đến nổi hạch sau tai bao gồm khoang miệng, họng, tai, mắt và da đầu.
Một số bệnh lý thường gặp gây sưng hạch dưới tai gồm:
- Nhiễm nấm ở da đầu hoặc khu vực xung quanh, gây ngứa, bong tróc hoặc rụng tóc.
- Các tình trạng viêm nhiễm trong khoang miệng như viêm amidan, loét miệng hoặc áp xe chân răng.
- Nhiễm khuẩn tai, đặc biệt là viêm tai giữa.
- Sốt tuyến đơn nhân (sốt tuyến Pfeiffer) kéo dài cũng có thể làm phì đại hạch bạch huyết ở sau tai.
- Viêm nhiễm ở vùng họng do tác nhân vi sinh vật.
- Một số rối loạn thuộc hệ thống bạch huyết cũng có thể liên quan đến nổi hạch sau tai.
Trong một số trường hợp, các hạch bạch huyết phía sau tai có thể sưng lên khi người bệnh có vết loét ở vùng cổ, họng. Khi bệnh tự miễn, hệ miễn dịch suy yếu cũng có thể gây sưng hạch. Đặc biệt, với các bệnh như ung thư hạch hoặc bệnh bạch cầu, sưng hạch bạch huyết sau tai có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh.
Hạch nổi do dấu hiệu cảnh báo ung thư
Nổi hạch sau tai cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh ung thư hạch bạch huyết hoặc tình trạng di căn từ các cơ quan khác bị ung thư. Các loại ung thư gây nổi hạch thường là ung thư ở vùng đầu, cổ. U hạch do ung thư thường có các đặc điểm sau:
- Hạch sưng to và cảm giác cứng chắc.
- Hạch tồn tại kéo dài hơn 1 tháng mà không biến mất.
- Khi sờ vào hạch, không thể di chuyển hoặc di động.
- Hạch xuất hiện mà không có các dấu hiệu tổn thương hay viêm tại khu vực đầu, cổ.
Viêm xương chũm
Xương chũm là phần xương sọ nhô ra ở phía sau tai, khi khu vực này bị nhiễm trùng sẽ dẫn đến tình trạng viêm xương chũm. Viêm tai giữa nếu không được điều trị hoặc khi cơ thể có sức đề kháng yếu sau khi mắc các bệnh như sởi, cúm… có thể dẫn đến viêm xương chũm.
Điều này thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 5 tuổi vì hệ thống miễn dịch của trẻ còn yếu và thiếu kháng thể.
Ngoài việc sưng tấy, đỏ ở khu vực xương chũm sau tai, các dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt viêm xương chũm với hạch nổi sau tai bao gồm:
- Xuất hiện dịch mủ trong ống tai ngoài và hòm tai.
- Cảm giác đau sâu trong tai hoặc khu vực thái dương cùng bên.
- Nghe kém, kèm theo cảm giác ù tai và chóng mặt.
Viêm tai xương chũm do nhiễm trùng khiến hạch sau tai sưng lên
Mụn bọc, mụn viêm vùng da đầu hoặc tai
Mụn, đặc biệt là mụn trứng cá có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên khuôn mặt và cả phía sau tai, dễ gây nhầm lẫn với tình trạng u hạch ở sau tai. Mụn trứng cá hình thành khi bã nhờn được tiết ra quá mức tại lỗ chân lông và bị tắc nghẽn bởi tế bào da chết và bụi bẩn.
Cách phân biệt mụn với hạch khá đơn giản: nếu cảm thấy đau khi ấn vào khối u, rất có thể đó là mụn trứng cá, vì u hạch thường không gây cảm giác đau.
U bã đậu
U bã đậu (cyst) là một túi chứa đầy chất lỏng, tạo thành một vùng nổi hình tròn trên da. U bã đậu khá phổ biến và thường không gây nguy hiểm. Khối u này có thể di chuyển dễ dàng khi tay sờ vào.
U bã đậu biểu bì có thể phát triển ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể, nhưng những nơi thường gặp nhất là quanh mặt, cổ và thân người. U bã đậu hình thành trên các tuyến chịu trách nhiệm sản xuất chất nhờn, giúp duy trì độ ẩm cho da và tóc.
Sự xuất hiện của u mỡ lành tính dưới da
U mỡ (lipoma) thường dễ bị nhầm lẫn với u hạch, là khối u hình thành do sự tích tụ chất béo dưới da và có thể xuất hiện ở nhiều nơi trên khắp cơ thể.
Đa số tình trạng này thường không gây nguy hiểm và bác sĩ có thể can thiệp để loại bỏ u mỡ nếu khối u gây bất tiện hoặc khó chịu cho người bệnh. U mỡ có đặc điểm tương tự u hạch vì khối u hiếm khi gây đau, mềm và có thể di chuyển khi chạm vào.
Tuy nhiên, u mỡ có thể phát triển lớn đến vài cm trên da, lớn hơn nhiều so với kích thước của u hạch thông thường.
Triệu chứng nhận biết hạch sau tai
Tùy vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, các hạch sau mang tai có thể sưng lên đến 2cm khi chúng phản ứng với các tác nhân gây nhiễm. Tuy nhiên, nếu vết sưng dù có bất kỳ kích thước nào, nhưng không giảm sau ba tuần và không kèm theo dấu hiệu nhiễm trùng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng sưng hạch bạch huyết.
Trường hợp nào nổi hạch sau tai cần đi khám sớm?
Nếu bạn gặp phải tình trạng nổi hạch sau tai phải, ở cổ, dưới cánh tay hoặc vùng bẹn, nên tham khảo bác sĩ khi:
- Hạch có kích thước vượt quá 2cm.
- Hạch đã sưng kéo dài hơn ba tuần.
- Hạch sưng xuất hiện đột ngột, cứng và không đau.
- Vùng da xung quanh vết sưng có dấu hiệu tấy đỏ, căng lên hoặc cảm giác nóng.
- Vùng da xung quanh khu vực sưng bị rỉ nước.
- Xuất hiện các triệu chứng kèm theo như sốt, đổ mồ hôi đêm, sụt cân không giải thích được hoặc khó thở.
Hạch bạch huyết xuất hiện đột ngột ở sau tai gây sưng tấy
Tuy nhiên, không phải tất cả các hạch bạch huyết sưng đều là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Một số hạch có thể là hạch lành tính, thường không gây nguy hiểm. Để phân biệt hạch lành tính, bạn có thể chú ý đến các đặc điểm sau:
- Kích thước nhỏ: Hạch lành tính thường chỉ khoảng vài mm và hiếm khi có sự tăng trưởng theo thời gian.
- Di động dễ dàng: Hạch có thể di chuyển khi chạm vào và ít khi dính vào các mô xung quanh.
- Không đau: Hạch lành tính thường không gây cảm giác đau hay khó chịu.
- Có xu hướng tự lặn: Hạch lành tính có thể tự giảm kích thước và lặn đi sau khoảng 3 đến 4 tuần mà không cần can thiệp y tế.
Hạch nổi sau tai có tiềm ẩn nguy hiểm gì không?
Việc nổi hạch sau tai thường không gây nguy hiểm, nhưng đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể có thể đang mắc một số bệnh. Cục hạch sau tai bị sưng do tình trạng viêm sẽ thường tự khỏi khi bác sĩ điều trị các khu vực viêm gần đó như răng, tai, hoặc cổ họng.
Tuy nhiên, đôi khi hạch có thể nổi lên do các bệnh lý nghiêm trọng hơn như ung thư, lao, sởi, lupus ban đỏ, hoặc các vấn đề về máu. Các bệnh lý này không chỉ gây nổi hạch mà còn đi kèm với nhiều triệu chứng khác.
Vì vậy, khi phát hiện nổi hạch sau mang tai, tốt nhất là nên đi thăm khám và theo dõi tình trạng hạch theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đối với các hạch bạch huyết lành tính, chúng có thể tự biến mất mà không cần can thiệp y tế.
Phương pháp chẩn đoán chính xác tình trạng hạch sau tai
Các bác sĩ thường tiến hành chẩn đoán lâm sàng bằng cách thu thập thông tin về tiền sử bệnh, thời gian tồn tại của hạch bạch huyết, cũng như các triệu chứng bệnh lý mà bệnh nhân đang gặp phải.
Ngoài ra, bác sĩ sẽ kiểm tra kích thước, độ cứng và vị trí của hạch bạch huyết để có thể chẩn đoán sơ bộ nguyên nhân gây sưng hạch. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ kết hợp thêm các phương pháp xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh hoặc sinh thiết để đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.
Các cách điều trị nổi hạch sau tai
Nếu nổi hạch sau tai là do các bệnh lý viêm nhiễm, việc điều trị dứt điểm tình trạng viêm sẽ giúp hạch tự lặn đi. Đối với các hạch bạch huyết bị sưng do ung thư, chẳng hạn như ung thư hạch bạch huyết hoặc ung thư di căn từ các cơ quan khác, việc điều trị cần tuân theo các phác đồ điều trị ung thư đặc thù.
Nếu sưng hạch sau tai do suy giảm miễn dịch, như trong các trường hợp mắc lupus hay viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ tập trung điều trị các bệnh lý gây ra tình trạng rối loạn miễn dịch này.
Tóm lại, việc nổi hạch ở sau tai hoặc ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể thường là dấu hiệu của bệnh lý và không nguy hiểm. Thay vì tập trung vào điều trị khối hạch, bác sĩ sẽ sử dụng tình trạng nổi hạch để xác định nguyên nhân gây bệnh và tiến hành điều trị đúng cách cho bệnh lý mà bệnh nhân đang mắc phải.
Làm thế nào để phòng ngừa tình trạng nổi hạch sau tai?
Không có biện pháp cụ thể để phòng ngừa việc mọc hạch sau tai hoặc ở các bộ phận khác trên cơ thể. Nguyên nhân phổ biến nhất khiến hạch bạch huyết sau tai sưng là khi cơ thể đang chống lại các tác nhân gây viêm nhiễm ở vùng đầu, cổ.
Do đó, việc duy trì vệ sinh tốt khu vực này và điều trị kịp thời các bệnh lý do virus, vi khuẩn hoặc tình trạng viêm sẽ giúp hạn chế tình trạng nổi hạch bạch huyết.
Nếu bạn phát hiện nổi hạch sau tai, hãy sớm đến khám tại các trung tâm y tế để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.
Một số thắc mắc thường gặp ở nổi hạch sau tai
Nổi hạch sau tai kèm sốt có sao không?
Nổi hạch sau tai kèm sốt thường do nhiễm trùng lành tính, nhưng có thể nguy hiểm nếu liên quan đến lao, lymphoma, hoặc nhiễm trùng nặng. Nếu hạch to dần, sốt kéo dài, hoặc kèm sụt cân, mệt mỏi, cần đi khám ngay để điều trị.
Có nên chườm ấm khi nổi hạch sau tai không?
Chườm ấm là phương pháp dân gian được nhiều người áp dụng khi bị nổi hạch sau tai. Phương pháp này giúp giảm sưng hạch, kích thích lưu thông máu và ngăn ứ đọng dịch bạch huyết tại vùng hạch sưng.
Trẻ em nổi hạch sau tai có đáng lo không?
Trẻ em nổi hạch sau tai không đáng lo nếu không đau, nhưng cần đi khám nếu hạch sưng, đỏ, đau, hoặc cứng, không di động, vì có thể là dấu hiệu viêm nhiễm nặng hoặc khối u.
Bao lâu thì hạch sau tai tự hết?
Hạch sau tai do nhiễm trùng nhẹ (virus, vi khuẩn) thường tự hết trong 3 đến 4 tuần nếu không kèm triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu hạch sưng to, kéo dài trên 4 tuần, hoặc đi kèm sốt, đau, đỏ, cứng, hãy đi khám bác sĩ ngay để chẩn đoán nguyên nhân như viêm nhiễm nặng, lao hạch, hoặc hiếm hơn là lymphoma.
Trên đây là những thông tin tổng quan về nguyên nhân, phương pháp chẩn đoán và các triệu chứng liên quan đến tình trạng nổi hạch sau tai. Phản ứng này cho thấy cơ thể đang nỗ lực chống lại các yếu tố gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm hoặc thậm chí là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng như ung thư. Dù phần lớn trường hợp nổi hạch sau tai đều tự thuyên giảm, việc thăm khám sớm, đặc biệt đối với trẻ nhỏ, vẫn rất cần thiết để có hướng điều trị phù hợp.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
