Ù tai: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, cách điều trị hiệu quả
Ù tai là hiện tượng khá phổ biến, khiến người bệnh cảm thấy khó chịu với những âm thanh lạ như tiếng ù ù, ve kêu hoặc tiếng gió trong tai. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả.
Ù tai là tình trạng gì?
Ù tai, hay còn gọi là Tinnitus, là hiện tượng mà người mắc phải nghe thấy âm thanh từ bên trong tai thay vì âm thanh phát ra từ môi trường bên ngoài. Âm thanh này có thể xuất phát từ hệ thống thính giác hoặc cấu trúc lân cận của tai. Tình trạng này có thể thể hiện dưới dạng âm đơn âm hoặc phức âm, và có thể xuất hiện ở một bên tai hoặc cả hai tai. Âm thanh mà người bệnh nghe thấy có thể được mô tả như tiếng sóng, tiếng ve, tiếng chuông, và cảm nhận âm thanh này có thể thay đổi từ người này sang người khác.
Những kiểu ù tai phổ biến thường gặp
Ù tai có thể được phân thành hai dạng chính: ù tai chủ quan và ù tai khách quan. Ù tai chủ quan là hiện tượng mà chỉ người bệnh mới nghe thấy âm thanh trong tai của mình. Ngược lại, ù tai khách quan có liên quan đến các hiện tượng sinh lý gần khu vực tai, chẳng hạn như bất thường mạch máu (do xơ vữa hoặc dị dạng mạch máu), và trong trường hợp này, ngoài người bệnh, bác sĩ thăm khám cũng có thể nghe thấy âm thanh này.
Thông thường, tình trạng này được mô tả như một âm thanh mơ hồ hoặc tiếng ù ở cả hai tai, được gọi là ù tai hai bên. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh chỉ nghe thấy âm thanh ở một tai duy nhất, hiện tượng này gọi là ù tai một bên.
Tình trạng ù tai ở tai phải
Ù tai phải là triệu chứng phổ biến của ù tai một bên. Trong trường hợp này, tiếng ù chỉ xuất hiện ở tai phải, trong khi tai trái vẫn tiếp nhận âm thanh bình thường. Nguyên nhân có thể do tắc nghẽn ráy tai, chấn thương tai do tiếng nổ lớn, thủng màng nhĩ, các bất thường cấu trúc tai trong, hoặc vấn đề liên quan đến thần kinh hoặc mạch máu.
Tình trạng ù tai ở tai trái
Ù tai trái xảy ra khi tai trái gặp khó khăn trong việc tiếp nhận âm thanh bên ngoài. Tiếng ồn bất thường phát sinh từ hệ thống thính giác của tai có thể gây ra tình trạng này. Đây là một dạng của ù tai một bên, và cũng là dấu hiệu của vấn đề trong thính giác hoặc các bất thường thính giác.
Những đối tượng có nguy cơ cao bị ù tai
Tai bị ù có thể xảy ra ở hầu hết mọi người trong một số tình huống nhất định, đặc biệt là khi gặp phải âm thanh lớn hoặc căng thẳng tạm thời. Tuy nhiên, hiện tượng ù tai kéo dài lại phổ biến hơn ở người cao tuổi, do suy giảm thính giác theo tuổi tác. Những người có thói quen hút thuốc lá hoặc uống rượu bia thường xuyên cũng có nguy cơ cao hơn so với người khác.
Ngoài ra, những người làm việc trong môi trường có cường độ âm thanh lớn, như khoan cắt, cưa xẻ, hoặc thậm chí là việc đeo tai nghe liên tục, cũng có thể bị ảnh hưởng. Các vấn đề sức khỏe như béo phì, rối loạn tim mạch, huyết áp cao, và tiền sử viêm khớp hoặc chấn thương đầu đều có thể tăng nguy cơ.
Ù tai là triệu chứng của bệnh gì?
Bị ù tai là bệnh gì? Ù tai không phải là một bệnh lý riêng biệt, mà thường được xem là một triệu chứng của các bệnh lý tai mũi họng hoặc các vấn đề về sức khỏe toàn thân. Để xác định chính xác nguyên nhân gây, cần phải xem xét các triệu chứng liên quan và thực hiện thăm khám y tế để chẩn đoán bệnh lý chính xác.
Dưới đây là một số bệnh lý trả lời cho câu hỏi hay bị ù tai là bệnh gì:
-
Bệnh Meniere
Hay bị ù tai có thể là dấu hiệu sớm của bệnh Meniere, một rối loạn tai trong do sự ứ dịch trong nội dịch mê đạo. Bệnh nhân mắc bệnh Meniere thường gặp phải chóng mặt, buồn nôn, nghe kém, và tiếng ù trong tai xuất hiện theo cơn, mỗi cơn kéo dài vài giờ.
-
Rối loạn chức năng vòi nhĩ
Vòi nhĩ (hoặc ống Eustachian) là ống nhỏ giữa tai giữa và họng mũi, giúp cân bằng áp suất tai và dẫn lưu dịch từ tai giữa. Khi vòi nhĩ bị tắc nghẽn, có thể gây đau tai, khó nghe, có tiếng âm thanh trong tai và cảm giác đầy tai. Tình trạng này được gọi là rối loạn chức năng vòi nhĩ (ETD).
-
Xốp xơ tai
Xốp xơ tai là khi xương bàn đạp trong tai bị phát triển bất thường, khiến nó không thể di chuyển tự do. Điều này có thể gây nghe kém, ù tai (có thể một bên hoặc cả hai bên).
-
U dây thần kinh thính giác
U dây thần kinh thính giác, hay còn gọi là u dây thần kinh số 8, là u lành tính do tế bào Schwann phát triển bất thường quanh dây thần kinh thính giác. U này có thể gây giảm thính lực, mất thăng bằng, rối loạn tiền đình, tai bị ù, và thậm chí liệt các dây thần kinh như dây số 5 và 7.
-
Rối loạn mạch máu
Rối loạn mạch máu như xơ vữa động mạch, huyết áp cao hoặc mạch máu dị dạng có thể thay đổi lưu lượng máu, tăng áp lực lên thành mạch, từ đó gây ra tình trạng tai ù.
-
Bệnh lý mạn tính và rối loạn miễn dịch
Một số bệnh lý mạn tính như tiểu đường, bệnh tuyến giáp, đau nửa đầu, thiếu máu, cùng với các rối loạn tự miễn như viêm khớp dạng thấp và lupus ban đỏ, đều có thể là nguyên nhân gây ra triệu chứng này.
Các nguyên nhân phổ biến gây nên chứng ù tai
Nguyên nhân ù tai có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm:
-
Tiếng ồn lớn
Tiếp xúc lâu dài với âm thanh lớn hoặc chấn động âm thanh mạnh như vụ nổ có thể gây tổn thương đến ốc tai hoặc vùng não phụ trách thính giác. Những người làm việc trong môi trường ồn ào như sân khấu, quân nhân, công nhân nhà máy, hoặc sống gần khu vực ô nhiễm tiếng ồn có thể bị giảm thính lực và ù tai. Các môi trường ô nhiễm tiếng ồn như khu vực công trường thi công, khu vực có mật độ phương tiện giao thông cao, và còi xe lớn cũng có thể gây tác động xấu đến sức khỏe thính giác.
-
Các bệnh lý chuyển hóa và tim mạch
Rối loạn chuyển hóa như tăng insulin máu, đái tháo đường và tăng lipid máu có thể là nguyên nhân. Ngoài ra, các bệnh lý liên quan đến mạch máu như xơ vữa động mạch, phình động mạch cảnh, dị dạng mạch máu, và tăng huyết áp có thể dẫn đến ù tai khách quan.
-
Sử dụng thuốc
Tại sao bị ù tai? Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến các tế bào cảm giác tai trong và gây hiện tượng ù. Các thuốc giảm đau như aspirin, acetaminophen (Tylenol), và ibuprofen (Motrin, Advil), đặc biệt khi sử dụng với liều cao trong thời gian dài, có thể gây ra triệu chứng này. Mặc dù hiện tượng này thường là tạm thời và sẽ hết sau khi ngừng thuốc, nhưng một số trường hợp có thể kéo dài dai dẳng.
-
Tắc nghẽn ráy tai
Ráy tai có chức năng bảo vệ ống tai và giảm sự phát triển của vi khuẩn. Tuy nhiên, khi ráy tai tích tụ quá nhiều, nó có thể gây tắc nghẽn và dẫn đến mất thính lực hoặc kích thích màng nhĩ, gây ra triệu chứng ù tai.
-
Thay đổi ở xương tai
Xương tai giữa bị cứng hoặc thay đổi có thể ảnh hưởng đến thính giác. Tình trạng này, gọi là xốp xơ tai, thường do sự phát triển bất thường của xương và có xu hướng xuất hiện trong các gia đình.
-
Thay đổi thần kinh trong hệ thống thính giác
Tình trạng nghe âm thanh trong tai có thể bắt nguồn từ thay đổi thần kinh trong hệ thống thính giác trung ương. Mất thính lực có thể làm mất đi một số tần số âm thanh, và hệ thống thính giác sẽ bù đắp bằng cách khuếch đại các tần số này, tạo ra âm thanh liên tục dù không có âm thanh bên ngoài.
Dấu hiệu của ù tai
Ù tai là hiện tượng mà người bệnh nghe thấy âm thanh trong tai mà không có bất kỳ nguồn âm thanh bên ngoài nào. Tuy nhiên, âm thanh có thể có cao độ và tính chất khác nhau tùy thuộc vào từng người. Đôi khi, người mắc bệnh sẽ nghe thấy âm thanh như tiếng gầm nhỏ, tiếng rít cao, và âm thanh này có thể xuất hiện ở một tai hoặc cả hai tai.
Trong một số ít trường hợp, âm thanh có thể xuất hiện dưới dạng nhịp đập nhịp nhàng hoặc âm thanh vù vù, có thể trùng với nhịp tim. Triệu chứng này được gọi là ù tai theo nhịp đập. Bác sĩ có thể nghe thấy âm thanh này trong quá trình thăm khám.
Trong trường hợp bình thường, ù tai có thể xuất hiện khi gặp phải âm thanh bất ngờ với cường độ mạnh, và sẽ tự khỏi sau một thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài, đây có thể là dấu hiệu của các bệnh lý liên quan đến thính giác. Ù tai mạn tính cũng có thể gặp ở những người trên 65 tuổi, do suy giảm chức năng thính giác theo độ tuổi.
Phương pháp chẩn đoán bệnh ù tai
Khai thác bệnh sử và triệu chứng liên quan
Để chẩn đoán bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách thu thập thông tin về bệnh sử của bệnh nhân. Người bệnh cần cung cấp chi tiết về thời gian bắt đầu, tần suất xảy ra, và liệu ù một bên hay cả hai bên. Bác sĩ sẽ xác định xem ù tai chủ quan hay khách quan, và đánh giá các triệu chứng liên quan như đau tai, chảy dịch tai, nghe kém, đau đầu, và chóng mặt.
Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ quan tâm đến các triệu chứng hệ thống khác như nhìn đôi, khó nói, khó nuốt, thay đổi cảm giác, hoặc biểu hiện của cơ mặt, cũng như mức độ ảnh hưởng đến sinh hoạt của bệnh nhân như mất ngủ, stress, và lo âu.
Các yếu tố nguy cơ như môi trường sống và làm việc, tiền sử bệnh lý liên quan đến chấn thương và bệnh lý tai mũi họng, và thuốc điều trị cũng cần được xem xét.
Khám tai mũi họng và kiểm tra thực thể
Trong quá trình khám thực thể, bác sĩ sẽ tập trung vào việc kiểm tra các bất thường ở tai và hệ thần kinh. Bác sĩ sẽ kiểm tra ráy tai, dịch tai, và dị vật (nếu có). Quan sát màng nhĩ để phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng cấp tính (ví dụ: đỏ, phồng) hoặc nhiễm trùng mạn tính (như thủng màng nhĩ, cholesteatoma), và khối u nếu có.
Kiểm tra thính lực lâm sàng sẽ được thực hiện, có thể bao gồm các kiểm tra Weber và Rinne bằng âm thoa 512Hz. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra dây thần kinh sọ, đặc biệt là chức năng tiền đình, sử dụng ống nghe để phát hiện tiếng ù mạch máu ở các vị trí như động mạch cảnh và tĩnh mạch cảnh gần tai.
Thực hiện xét nghiệm và kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh
Nếu kết quả từ các biện pháp lâm sàng chưa rõ ràng hoặc mức độ nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm. Các xét nghiệm có thể bao gồm kiểm tra hệ thống mạch máu (ví dụ: động mạch cảnh, tủy sống, nội sọ) và huyết học để đánh giá tình trạng thiếu máu. Nếu nghi ngờ có rối loạn tuyến giáp, bệnh nhân có thể được xét nghiệm tuyến giáp để kiểm tra cường giáp hoặc suy giáp.
Các phương pháp điều trị ù tai hiện nay
Ù tai có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân. Điều trị bao gồm các phương pháp nội khoa, ngoại khoa, và các liệu pháp hỗ trợ.
Điều trị nội khoa
Có nhiều phương thức điều trị nội khoa, thường được chia thành hai loại chính: một là các thuốc cắt đứt cơ chế bệnh sinh gây nên âm thanh trong tai, hai là các loại thuốc giúp giảm sự khó chịu do ù tai mang lại.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần tránh các chất kích thích có thể làm trầm trọng tình trạng như tiếng ồn lớn, caffeine, và nicotine. Cũng cần loại bỏ ráy tai khi có tắc nghẽn và ngừng sử dụng các loại thuốc có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Điều trị ngoại khoa
Phẫu thuật có thể được áp dụng để loại bỏ nguyên nhân gây ù tai, bao gồm các khối u chèn ép trong góc cầu tiểu não, u tân sinh của thùy thái dương, hoặc các trường hợp đi kèm với điếc dẫn truyền. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm:
-
Giảm áp tai thông qua túi nội dịch, hủy ống bán khuyên ngoài bằng nhiệt, hoặc đặt muối vào cửa sổ tròn.
-
Phẫu thuật cắt hạch sao để điều trị bệnh Meniere.
-
Khoét mê nhĩ và phẫu thuật cắt dây thần kinh tiền đình chỉ được áp dụng đối với các bệnh nhân điếc tiếp nhận hoàn toàn ở tai cùng bên.
Điều trị hỗ trợ và các phương pháp khác
Ngoài phẫu thuật, có thể áp dụng một số phương pháp điều trị hỗ trợ để giảm triệu chứng ù tai và cải thiện chất lượng sống:
-
Tạo môi trường âm thanh với máy ồn trắng, thiết bị phát ra âm thanh môi trường như mưa rơi hoặc sóng biển, giúp che đi tiếng ồn trong tai vào ban đêm.
-
Trợ thính: Đây là phương pháp hữu ích đối với những người gặp vấn đề về thính giác.
-
Châm cứu và thôi miên: Đây là những liệu pháp thần kinh có thể hỗ trợ trong việc giảm triệu chứng.
-
Kích thích từ xuyên sọ (TMS) là một liệu pháp không xâm lấn, không gây đau đớn và đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng cho một số người. TMS hiện được sử dụng rộng rãi ở Châu Âu và một số thử nghiệm ở Mỹ. Tuy nhiên, phương pháp này vẫn cần được nghiên cứu để xác định đối tượng bệnh nhân phù hợp.
Dùng máy trợ thính là một trong những cách trị ù tai
Cách phòng ngừa và hạn chế tình trạng ù tai
Triệu chứng lỗ tai bị ù có thể xảy ra với bất kỳ ai, do đó, việc chủ động bảo vệ thính giác trong sinh hoạt và công việc là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ mắc phải triệu chứng này. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa mà bạn có thể áp dụng ngay tại nhà:
-
Sử dụng thiết bị bảo vệ thính giác
Để bảo vệ thính giác, khi làm việc trong môi trường ồn ào, hãy sử dụng dụng cụ bảo vệ tai như nút bịt tai hoặc mũ bảo vệ tai. Những thiết bị này sẽ giúp chống ồn, giảm thiểu tác động tiêu cực của âm thanh lớn lên tai.
-
Giảm âm lượng
Nghe nhạc ở âm lượng cao qua tai nghe có thể gây mất thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn, và là nguyên nhân gây ra tai bị ù. Để bảo vệ thính giác, hãy giữ âm lượng ở mức an toàn, không vượt quá 60% của mức tối đa, đặc biệt khi sử dụng tai nghe trong thời gian dài.
-
Thay đổi lối sống
Hạn chế rượu, caffeine và nicotine, đặc biệt khi sử dụng quá mức, sẽ giúp bảo vệ không chỉ thính giác mà còn sức khỏe tổng thể, tập thể dục thường xuyên.
Những câu hỏi thường gặp liên quan đến chứng ù tai
Chứng ù tai có gây nguy hiểm đến sức khỏe không?
Đây không phải là một bệnh lý nguy hiểm hay ác tính, nhưng nó có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Triệu chứng này có thể cản trở công việc, học tập, và thậm chí gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng là dấu hiệu của các vấn đề bệnh lý nghiêm trọng, chẳng hạn như rối loạn chức năng não bộ hoặc các vấn đề về tim mạch, bệnh nhân có thể phải đối mặt với các nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để tránh các biến chứng tiềm ẩn.
Ù tai có khả năng tự khỏi mà không cần điều trị không?
Trong nhiều trường hợp, hiện tượng này có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, nếu người bệnh gặp phải chứng ù tai mạn tính hoặc suy giảm thính lực, tình trạng này có thể kéo dài kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Khi bị ù kéo dài, việc xác định nguyên nhân và can thiệp điều trị sớm là rất quan trọng để giảm thiểu các tác động tiêu cực.
Ảnh hưởng của ù tai đến thính lực là như thế nào?
Tình trạng tai ù gây ảnh hưởng trực tiếp đến thính giác của người bệnh. Tiếng ù bên trong tai có thể làm giảm khả năng tiếp nhận âm thanh từ bên ngoài, dẫn đến tình trạng nghe kém, mất tập trung, và giảm thính lực. Điều này có thể gây khó khăn trong giao tiếp và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân, đặc biệt khi phải đối mặt với các hoạt động giao tiếp và nghe âm thanh từ môi trường xung quanh.
Khi nào cần đi khám bác sĩ vì bị ù tai?
Nếu bị ù tai kéo dài hơn một tuần và kèm theo các triệu chứng như mất thính lực, chóng mặt, hoặc tiếng ù ở tai có âm thanh giống như nhịp tim, người bệnh nên nhanh chóng thăm khám bác sĩ. Đặc biệt, khi mất thính lực đột ngột kèm theo tiếng ù, việc đến cơ sở chuyên khoa là cần thiết để được chẩn đoán và xử lý kịp thời.
Ù tai là một triệu chứng khá phổ biến, tuy không phải là bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nếu để tình trạng này kéo dài, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe thính giác của người bệnh. Vì vậy, việc phát hiện sớm nguyên nhân gây và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Ngoài ra, việc chủ động bảo vệ thính giác trong công việc và sinh hoạt hàng ngày, như sử dụng thiết bị bảo vệ thính giác và giảm tiếp xúc với tiếng ồn lớn, là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
