Nguyên nhân, dấu hiệu u xơ vòm mũi họng và cách điều trị hiệu quả
U xơ vòm mũi họng mặc dù là lành tính nhưng lại có khả năng phát triển và lây lan nhanh chóng ra vùng mặt, thậm chí là nội sọ. Bệnh hiện nay chưa có biện pháp dự phòng. Bài viết dưới đây sẽ thông tin chi tiết đến bạn nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán cũng như cách điều trị hiệu quả căn bệnh này.
U xơ vòm mũi họng là gì?
U xơ vòm mũi họng hay u xơ mạch vòm mũi họng là một loại khối u lành tính, thường gặp ở nam độ tuổi 15-20 tuổi. Trên 20 tuổi tỷ lệ mắc bệnh chỉ chiếm 20%. Khối u này gây chảy máu nhiều là do tăng sinh mạch máu và các tổ chức xơ bao quanh hồ máu, gây chảy máu nhiều. U thường phát sinh từ vòm họng và cửa mũi sau, có xu hướng lan sang hốc mũi, xoang mặt và vùng họng miệng, lan lên hai hốc mắt, hố thái dương và đáy sọ. Bệnh cần được phát hiện và điều trị sớm để hạn chế các tai biến.
Dấu hiệu nào để nhận biết bị u xơ vòm mũi họng?
- Ngạt mũi: Thường bắt đầu bằng ngạt mũi một bên kéo dài. Biểu hiện này thường diễn ra thầm lặng một thời gian dài. Khi khối u này phát triển to hơn lấp kín cửa mũi sau sẽ gây tình trạng ngạt mũi hoàn toàn. Hốc mũi lúc này luôn bị ứ đọng dịch nhầy, giọng nói cũng vì thế mà có sự thay đổi.
- Chảy máu mũi: Dấu hiệu chảy máu mũi tự phát ban đầu chỉ thoáng qua, lượng máu ít và có thể tự cầm nhưng khi khối u phát triển to dần, dấu hiệu này xuất hiện thường xuyên hơn. Máu mũi chảy rất nhiều mà không thể tự cầm, phải nhờ sự can thiệp y tế, thậm chí phải đi cấp cứu dẫn đến thiếu máu.
- Khối u phát triển to có thể gây biến dạng mặt, đau tức vùng mũi má mặt đáy sọ.
- Ù tai, nghe kém, đau đầu, lồi hoặc lệch nhãn cầu… là các biểu hiện có thể xuất hiện nhưng khá hiếm gặp.
>>> Bệnh đau họng nghẹt mũi ngoài là dấu hiệu của u xơ vòm mũi họng, còn là dấu hiệu của một số bệnh khác như cảm cúm, cảm lạnh, viêm họng,…
Nguyên nhân bị u xơ vòm mũi họng là gì?
Hiện nay, nguyên nhân gây u xơ vòm mũi họng mới đang dừng lại ở mặt giả thiết. Nghiên cứu cho rằng có thể do các nguyên nhân:
- Rối loạn hormon sinh dục ở trẻ nam trong giai đoạn dậy thì.
- Viêm nhiễm mạn tính vùng mũi họng như viêm VA…
>>> Xem thêm điều trị viêm mũi họng trẻ em và cách chăm sóc, điều trị cho trẻ
Tại sao bị chảy máu mũi?
Niêm mạc mũi và nơi tập trung rất nhiều mao mạch nhỏ cùng với nhiều mạch máu. Niêm mạc mũi tương đối mỏng nên rất dễ bị tổn thương gây chảy máu nếu có các yếu tố bên ngoài tác động, mắc bệnh lý hoặc chỉ là do viêm nhiễm thông thường.
Chảy máu mũi có thể có nhiều nguyên nhân như viêm mũi xoang cấp, dị vật lọt vào mũi gây trầy xước, chấn thương, sau phẫu thuật vùng đầu mặt. Một số loại polyp mũi cũng có thể gây chảy máu. Đặc biệt, u xơ vòm mũi họng hay ung thư vòm họng, u ác tính ở mũi là nguyên nhân mà chúng ta cần lưu ý.
Một số trường hợp do bệnh lý toàn thân gây chảy máu ở mũi có thể gặp là bệnh lý tim mạch, bệnh về máu, mắc ký sinh trùng…
Cách xử lý chảy máu mũi như thế nào?
Khi gặp tình trạng chảy máu mũi (chảy máu cam), cầm máu là điều cần thiết nhất.
- Đối với trường hợp lượng máu chảy ra ít: Để người bệnh ngồi ở tư thế cúi đầu về trước. Dùng ngón cái và ngón trỏ bóp chặt hai bên cánh mũi 5-7 phút hoặc cho đến khi thấy máu ngừng hẳn. Không được để người bệnh nằm hoặc ngửa đầu ra sau làm máu mũi chảy ngược vào đường thở. Có thể sử dụng một số loại lá cây có khả năng cầm máu như nhọ nồi, lá chuối non… giã nhỏ và nhét vào bên mũi đang chảy máu.
- Trường hợp lượng máu chảy nhiều: Vẫn để người bệnh ở tư thế cúi đầu về phía trước và nhanh chóng lấy miếng gạc hoặc vải sạch mềm nhét sâu vào trong mũi đang chảy máu. Sau đó cần nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được cầm máu.
Sau khi cầm máu, bệnh nhân cần được thăm khám để xác định được nguyên nhân gây chảy máu.
Một số biến chứng u xơ vòm mũi họng
U xơ vòm mũi họng nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ phát triển nhanh, không giới hạn gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
- Lồi nhãn cầu về trước do chèn ép.
- Sụp hàm ếch, tiêu xương hàm trên, nổi các u cục dưới da, khuôn mặt biến dạng.
- Tăng áp lực nội sọ do khối u phát triển tới nội sọ.
- Mù lòa, mất khứu giác, khó nuốt do khối u chèn ép vào dây thần kinh thị giác, dây TK số 1, 9, 10, 11.
- Tử vong do chảy máu nhiều kết hợp với tăng áp lực nội sọ.
- Nhiễm trùng, thiếu máu mạn tính.
- Bệnh tiến triển rất nhanh ở người trẻ tuổi và tiên lượng cũng xấu hơn rất nhiều. Tuy nhiên đối với người trên 25 tuổi bệnh có thể có hy vọng ổn định cũng như tiên lượng tốt hơn.
Khi phẫu thuật có thể xảy ra một số biến chứng như:
- Khi gây mê có thể xảy ra tình trạng tràn khí màng phổi, tuột ống thở.
- Tai biến chảy máu do khối u phát triển bám vào các mạch máu.
- Tắc mạch, có thể dẫn đến mù lòa.
- Rò dịch não tuỷ.
- Tụ máu tại ổ mắt.
Các biến chứng do u xơ vòm mũi họng rất nguy hiểm, tiến triển nhanh, dễ tái phát nếu không mổ lấy hết khối u hoặc chân bám của nó.
Cách phòng ngừa bệnh u xơ vòm mũi họng
Hiện nay không có biện pháp để phòng ngừa bệnh u xơ vòm mũi họng triệt để. Biện pháp chủ yếu vẫn là nhận diện và phát hiện sớm những biểu hiện của bệnh và tiến hành mổ nội soi bóc tách triệt để khối u, hạn chế tái phát cũng như những biến chứng nguy hiểm.
>>> Tìm hiểu phẫu thuật u xơ mạch vòm mũi họng qua tài liệu sau:
Nguồn: Tạp chí Y học Việt Nam
Các phương pháp chẩn đoán bệnh u xơ vòm mũi họng
Để chẩn đoán bệnh u xơ vòm mũi họng cần căn cứ vào các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng.
Các triệu chứng lâm sàng bao gồm:
- Nghẹt mũi một bên kéo dài kèm theo chảy máu mũi tự phát tự cầm. Sau một thời gian bệnh trở nặng có thể kéo theo nghẹt mũi cả hai bên, chảy máu mũi nhiều lần với lượng máu mũi ồ ạt và không tự cầm được, phải nhờ sự can thiệp y tế.
- Đau tức vùng mặt, mũi, má, đáy sọ, mặt có thể biến dạng.
- Kết quả nội soi tai mũi họng cho thấy cửa mũi sau có xuất hiện khối u màu hồng.
- Mũi trước có khối u phát triển có thể lấp các hốc mũi hoặc chỉ ở chiếm 1 phần sàn mũi. U thường nhẵn, căng trắng đục và mật độc chắc.
- Mũi sau khối u cũng có thể che lấp lỗ mũi hoặc lan vào vòm mũi họng. Khi to quá có thể che lấp vòi Eustache và làm cho màn hầu phồng lên.
- Sờ tay có thể thấy khối u mật độ tương đối chắc ở vòm mũi họng và dính máu ở tay.
- Xét nghiệm cận lâm sàng.
- Chụp cắt lớp có cản quang đánh giá mức độ lan rộng của khối u.
- Sinh thiết trong phòng mổ nếu cần.
Nếu nghi ngờ u xơ vòm mũi họng, nên thực hiện chẩn đoán hình ảnh như CT hoặc MRI. Tránh sinh thiết để tránh chảy máu nhiều vì khối u bao gồm các mạch máu không có lớp cơ.
Các phương pháp điều trị bệnh u xơ vòm mũi họng
Đối với u xơ vòm mũi họng chưa lan rộng, phẫu thuật là phương pháp điều trị cần thiết nhất để loại bỏ khối u.
- Thực hiện tắc mạch nuôi dưỡng khối u trước khi mổ qua đường nội soi.
- Phẫu thuật mở cánh mũi bóc tách và cắt bỏ khối u. Có thể áp dụng phương pháp phẫu thuật nội soi qua đường tự nhiên của hốc mũi với ưu điểm là không để lại sẹo.
- Trong khi phẫu thuật có thể xảy ra một số tai biến như chảy máu, tắc mạch, dò dịch não tuỷ, tụ máu tại ổ mắt.
Trường hợp khối u xơ mạch đã lan rộng vào sọ não thì không mổ được có thể chỉ định điều trị bằng nội tiết tố nữ estrogen kết hợp với xạ trị.
Bệnh có tỷ lệ tái tái phát cao do đó sau khi điều trị cần được theo dõi thường xuyên, định kỳ khám lại để kiểm tra có còn sót chân khối u hay không. Điều trị sớm, tiên lượng bệnh sẽ tốt và tránh được những biến chứng không mong muốn.
Điều trị u xơ vòm họng ở đâu tốt nhất?
U xơ vòm mũi họng là bệnh lý nguy hiểm, tiến triển nhanh và có nhiều biến chứng phức tạp. Vì thế cần phải điều trị tại những bệnh viện uy tín và chuyên môn sâu về Tai Mũi Họng, nhất là những bệnh viện tuyến trung ương. Tại đây, đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm và chuyên môn cao cùng với những trang thiết bị máy móc phẫu thuật hiện đại sẽ mang lại hiệu quả điều trị cao, tránh được những tai biến hay gặp trong khi phẫu thuật.
Một số bệnh viện uy tín và chuyên môn sâu có thể kể đến như: Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung Ương, BV Bạch Mai, BV Quân đội 108, Bệnh viện K…
>>> Xem video để biết thêm về khám và tầm soát ung thư vòm họng tại Bệnh viện Tai Mũi Họng Sài Gòn
Các câu hỏi thắc mắc về bệnh u xơ vòm họng
U xơ vòm mũi họng có nguy hiểm không?
U xơ vòm mũi họng là dạng khối u lành tính tuy nhiên lại diễn tiến nhanh như u ác tính do khả năng lây lan nhanh và bào mòn vùng vòm họng của nó.
U xơ vòm mũi họng nguy hiểm vì có thể lan nhanh vào nội sọ làm tăng áp lực nội sọ, chảy máu nhiều, thậm chí là tử vong. Vì thế, phát hiện và điều trị càng sớm sẽ hạn chế được các biến chứng và giảm khả năng tái phát.
Viêm xoang, viêm VA có thể chuyển thành u xơ vòm mũi họng không?
Nhiều giả thiết cho rằng, những viêm nhiễm mạn tính ở mũi họng có thể là nguyên nhân dẫn tới u xơ vòm mũi họng, đặc biệt là ở nam giới. Vì thế, viêm xoang, viêm amidan , viêm VA… nên được điều trị triệt để.
Làm thế nào để biết chảy máu mũi là do u xơ vòm mũi họng?
Chảy máu mũi hay chảy máu cam là biểu hiện thường gặp do niêm mạc mũi mỏng và mao mạch dày đặc. Chảy máu cam có thể có nhiều nguyên nhân nhưng để xác định có phải là do u xơ vòm mũi họng hay không thì cần phải qua thăm khám.
Ở giai đoạn đầu của u xơ vòm mũi họng, lượng máu cam chảy ít và có thể tự cầm, nhưng ở giai đoạn muộn hơn lượng máu này sẽ ngày càng chảy nhiều và khó để cẩm.
Do đó nếu bạn thường xuyên bị chảy máu cam thì không nên chủ quan mà hãy đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và xác định đúng nguyên nhân.
Chúng tôi vừa có những thông tin chia sẻ về U Xơ Vòm Mũi Họng: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu & Cách Điều Trị. Hi vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích. Nếu bạn bất kể thắc mắc gì, đừng ngại ngần liên hệ với chúng tôi:
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
