Đau mắt đỏ ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu, diễn biến, cách chăm sóc

Đau mắt đỏ ở trẻ em không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm loét giác mạc, mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Đáng lo ngại hơn, bệnh lây lan rất nhanh và hiện chưa có vaccine phòng ngừa. Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc đúng cách để bảo vệ đôi mắt cho con ngay ở bài viết dưới đây.

Bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em là gì?

Đau mắt đỏ ở trẻ em là một trong những vấn đề thường gặp liên quan đến mắt, đặc biệt phổ biến ở các trẻ dưới 5 tuổi. Tình trạng này xảy ra khi lớp màng mỏng bao bọc tròng trắng và mặt trong của mí mắt bị kích ứng, dẫn đến hiện tượng đỏ mắt, chảy nước mắt và có cảm giác khó chịu. Vì những biểu hiện rõ rệt ở phần mắt, bệnh còn được gọi là viêm màng kết.

Điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em cần dựa vào yếu tố gây nên tình trạng này, có thể là vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân từ môi trường. Trong một số trường hợp dị ứng nhẹ, trẻ có thể tự khỏi nhờ sức đề kháng mà không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, bệnh viêm kết mạc này lại có khả năng lây lan cao, đặc biệt trong môi trường học đường hoặc khi trẻ tiếp xúc gần với người khác. 

Dấu hiệu của bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Khi bị bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em, bé có thể xuất hiện một số biểu hiện đặc trưng, tùy theo mức độ nặng nhẹ của tình trạng bệnh:

• Mắt có màu đỏ tươi hoặc hơi hồng, xuất hiện ở một bên trước khi lan sang mắt còn lại
• Mặt trong của mí mắt bị kích ứng và ửng đỏ rõ rệt
• Mí mắt trên hoặc dưới có dấu hiệu sưng phù nhẹ đến vừa
• Nước mắt chảy nhiều, liên tục trong ngày 
• Dịch mắt tiết ra dạng nhầy, có màu trắng đục, vàng nhạt hoặc xanh lục
• Mắt thường bị bít lại vào buổi sáng do ghèn khô tạo thành lớp đóng cứng quanh mí
• Nhạy cảm với ánh sáng, trẻ thường nheo mắt hoặc tránh nhìn nơi có ánh sáng mạnh
• Cảm giác cộm, như có dị vật nhỏ trong mắt
• Trẻ than khó chịu, hay dụi mắt liên tục do ngứa rát

Các biểu hiện kể trên có xu hướng khởi phát nhanh chóng, thường là trong vòng 1 đến 3 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn lây. Thời gian kéo dài triệu chứng có thể dao động từ vài ngày đến hơn hai tuần tùy theo nguyên nhân và cách chăm sóc tại nhà.

Nguyên nhân gây bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Nguyên nhân phổ biến nhất gây nên đau mắt đỏ ở trẻ em là virus. Theo thống kê từ các đợt bùng phát trong năm 2023 tại TP.HCM, ngành y tế ghi nhận hai nhóm virus chính gây bệnh là Adenovirus và Enterovirus. Trong đó, Enterovirus chiếm tỉ lệ áp đảo với hơn 86% số ca, trong khi Adenovirus chỉ chiếm phần còn lại. 

Dù nhiễm virus nào, trẻ đều có thể xuất hiện các biểu hiện từ nhẹ đến nặng. Tuy nhiên, Enterovirus thường lây lan nhanh hơn trong cộng đồng, còn Adenovirus lại dễ để lại biến chứng mãn tính nếu không được theo dõi kỹ.

Đáng chú ý, đau mắt đỏ ở trẻ em có khả năng truyền nhiễm ngay cả trước khi biểu hiện rõ ràng qua các triệu chứng. Sau khi đã khỏi bệnh 3 ngày, trẻ vẫn có thể mang nguy cơ lây lan thêm vài ngày, đặc biệt nếu không vệ sinh cá nhân và môi trường đúng cách.

Bên cạnh nguyên nhân do virus, đau mắt đỏ ở trẻ em còn có thể bắt nguồn từ vi khuẩn – thường gặp là Staphylococcus aureus, phế cầu, trực khuẩn cúm Haemophilus, vi khuẩn chlamydia trachomatis hoặc bệnh lậu Neisseria. Ngoài ra, các yếu tố như dị ứng với bụi, vi khuẩn herpes hoặc phản ứng với thành phần trong thuốc nhỏ mắt cũng có thể dẫn đến tình trạng viêm kết mạc.

Đối tượng nào có nguy cơ mắc bệnh đau mắt đỏ?

Bất kỳ đứa trẻ nào cũng có thể mắc đau mắt đỏ ở trẻ em, đặc biệt là trong thời điểm dịch bùng phát. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ khiến trẻ dễ bị lây nhiễm hơn, bao gồm:

• Trẻ từng tiếp xúc gần với người đang có triệu chứng nhiễm bệnh về mắt
• Trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc đang mắc bệnh nền khiến sức đề kháng suy giảm
• Trẻ thường xuyên dụi mắt bằng tay bẩn hoặc vệ sinh mắt chưa đúng cách
• Trẻ sinh sống, học tập tại khu vực đang có nhiều ca mắc bệnh

Giai đoạn tiến triển bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Theo ý kiến từ các bác sĩ chuyên khoa mắt, đau mắt đỏ ở trẻ em thường diễn tiến qua ba giai đoạn chính. Việc hiểu rõ từng giai đoạn sẽ giúp phụ huynh hỗ trợ quá trình điều trị và chăm sóc trẻ một cách khoa học, tránh được biến chứng nguy hiểm.

Giai đoạn ủ bệnh

Khi trẻ tiếp xúc với nguồn lây, virus bắt đầu tấn công lớp niêm mạc mắt nhưng chưa biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Trong giai đoạn này, bé có thể chỉ cảm thấy hơi mỏi mắt, nhạy cảm với ánh sáng hoặc có biểu hiện toàn thân như đau họng nhẹ, sốt thoáng qua, nổi hạch ở vùng tai. Do không có dấu hiệu rõ ràng, đây là thời điểm dễ lây nhất mà cha mẹ thường không để ý.

Giai đoạn phát bệnh

Đây là thời điểm các biểu hiện của đau mắt đỏ ở trẻ em xuất hiện rõ rệt và dễ nhận biết. Trẻ có thể đỏ một bên mắt trước, sau đó lan sang bên còn lại. Mắt tiết nhiều ghèn, gây dính mí khi ngủ dậy, đi kèm cảm giác ngứa, nóng rát hoặc cộm như có vật lạ trong mắt. Một số trẻ có thể bị xuất huyết kết mạc nhẹ, viêm họng kèm nổi hạch hoặc hình thành giả mạc trong mắt. 

Trong nhiều trường hợp, đau mắt đỏ ở trẻ em chỉ xuất hiện ở một bên mắt lúc đầu. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, virus dễ dàng lan sang mắt còn lại thông qua thói quen chạm tay lên mặt hoặc dụi mắt. Trẻ nhỏ thường không nhận thức được sự nguy hiểm từ hành vi này, vì vậy cha mẹ cần theo dõi sát và nhắc nhở con hạn chế tiếp xúc trực tiếp vào vùng mắt đang bị tổn thương.

Giai đoạn phục hồi

Nếu được điều trị đúng hướng và chăm sóc hợp lý tại nhà, các triệu chứng của đau mắt đỏ ở trẻ em sẽ dần thuyên giảm. Mắt bắt đầu hết đỏ, lượng dịch tiết giảm rõ rệt và bé cảm thấy dễ chịu hơn. Thời gian hồi phục có thể dao động từ vài ngày đến hai tuần tùy theo cơ địa và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Cách chẩn đoán đau mắt đỏ ở trẻ em

Việc xác định đau mắt đỏ ở trẻ em chủ yếu dựa vào quan sát các dấu hiệu đặc trưng, thăm khám bác sĩ và khai thác thông tin bệnh lý trước đó của trẻ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu như phân tích dịch đau mắt ở ở trẻ em nhằm tìm ra nguyên nhân chính xác gây viêm. 

Cách chữa đau mắt đỏ ở trẻ em​ 

Phác đồ điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em sẽ được xây dựng dựa trên nguyên nhân gây viêm, độ tuổi và tình trạng sức khỏe hiện tại của trẻ. Nhóm thuốc nhỏ mắt là lựa chọn phổ biến trong điều trị. Có ba dạng dung dịch nhỏ mắt thường được sử dụng:

• Dung dịch nước muối sinh lý: Là lựa chọn cơ bản giúp làm sạch và sát khuẩn nhẹ vùng mắt, thường được khuyến nghị để vệ sinh mắt hằng ngày.
• Thuốc nhỏ mắt chứa kháng sinh: Một số kháng sinh như Tobramycin, Ciprofloxacin, hay Ofloxacin thường được sử dụng nhằm kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả trong các trường hợp đau mắt đỏ ở trẻ em do vi khuẩn gây ra.
• Thuốc nhỏ mắt có thành phần Corticoid: Chỉ được sử dụng khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ, bởi lạm dụng có thể gây tác dụng phụ không mong muốn cho mắt trẻ nhỏ.

Hướng dẫn chăm sóc tại nhà khi trẻ bị đau mắt đỏ 

Chăm sóc đúng cách tại nhà đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em, không chỉ giúp trẻ phục hồi nhanh hơn mà còn hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho người thân trong gia đình và ngăn ngừa khả năng tái phát sau điều trị.

Ngăn ngừa sự tái nhiễm

Vì nguyên nhân gây đau mắt đỏ ở trẻ em có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau, trẻ vẫn có thể bị lây nhiễm lại nếu tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh. Do đó, cha mẹ nên thực hiện các biện pháp cách ly và bảo vệ cho trẻ trong thời gian điều trị cũng như sau khi đã khỏi bệnh để tránh nguy cơ tái nhiễm. 

Giữ vệ sinh cho mắt

Làm sạch mắt cho trẻ là bước không thể thiếu trong quá trình chăm sóc. Cha mẹ nên sử dụng gạc tiệt trùng hoặc khăn sạch thấm nước để lau nhẹ vùng mắt, loại bỏ ghèn và bụi bẩn. Có thể kết hợp nhỏ nước muối sinh lý để giúp làm dịu và sát khuẩn.

Một lưu ý nhỏ: Hãy bắt đầu từ bên mắt ít bị ảnh hưởng hơn trước, không sử dụng lại gạc/lau cho cả hai bên mắt. Đồ đã dùng cần được vứt bỏ đúng cách hoặc giặt riêng với dung dịch sát khuẩn.

Giảm sự lây lan của nhiễm trùng

Đau mắt đỏ ở trẻ em có thể lây truyền qua dịch tiết từ mắt. Vì vậy, các vật dụng cá nhân như khăn mặt, chăn gối, đồ chơi,… cần được khử trùng kỹ lưỡng và không dùng chung với người khác.

Trẻ nên được cách ly tạm thời, tránh tiếp xúc đông người. Trong trường hợp phải ra ngoài, cần trang bị khẩu trang, kính chắn giọt bắn và rửa tay bằng xà phòng sát khuẩn thường xuyên. 

Không để trẻ đến những nơi dễ lây nhiễm như hồ bơi trong giai đoạn chưa khỏi bệnh.

Có lối sống lành mạnh

Một chế độ dinh dưỡng cân bằng, uống đủ nước và nghỉ ngơi hợp lý sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình hồi phục. Cha mẹ nên hạn chế để trẻ sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại hay tivi, tránh gây thêm áp lực cho đôi mắt đang trong quá trình điều trị.

Biến chứng có thể gặp khi trẻ bị đau mắt đỏ 

Thông thường, đau mắt đỏ ở trẻ em sẽ tự khỏi trong khoảng một tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, vẫn có khả năng xuất hiện biến chứng, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Các vấn đề nhẹ thường gặp ở lớp kết mạc, trong khi một số trường hợp nghiêm trọng hơn có thể tiến triển đến viêm hoặc loét giác mạc, để lại sẹo ảnh hưởng đến thị lực.

Ngoài ra, nếu trẻ có thói quen dụi mắt, vi khuẩn từ tay dễ dàng xâm nhập vào vùng tổn thương, làm tăng nguy cơ bội nhiễm mắt. Khi bị ảnh hưởng nặng, bệnh cũng có thể khiến trẻ mệt mỏi, mất sức và giảm khả năng đề kháng.

Những biến chứng phức tạp thường dễ xảy ra hơn ở các trường hợp suy giảm miễn dịch. Do đó, nếu tình trạng đau mắt đỏ ở trẻ em kéo dài quá 10 ngày, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra chuyên sâu và điều trị kịp thời.

Cách phòng bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Để chủ động phòng tránh đau mắt đỏ ở trẻ em, cha mẹ nên áp dụng các biện pháp ngăn ngừa hiệu quả ngay từ thói quen sinh hoạt hằng ngày:

• Tránh để trẻ dùng chung đồ dùng cá nhân hoặc tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh về mắt.
• Nếu trẻ đang nhiễm bệnh, cần cho trẻ nghỉ học để hạn chế lây lan, đồng thời thông báo với nhà trường để thực hiện các biện pháp khử khuẩn lớp học và vệ sinh đồ dùng học tập.
• Giữ gìn không gian sống luôn sạch sẽ, thông thoáng. Thường xuyên thay và giặt riêng ga giường, chăn gối để loại bỏ vi khuẩn gây hại.
• Tập cho trẻ thói quen không chạm tay vào mắt, đặc biệt trong mùa dịch hoặc môi trường có nguy cơ lây nhiễm cao.
• Hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách với xà phòng sau khi đi ngoài, trước bữa ăn hoặc sau khi trở về từ bên ngoài.
• Hạn chế cho trẻ đến nơi đông người nếu không thực sự cần thiết. Khi phải ra ngoài, cần trang bị khẩu trang và áp dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân kỹ lưỡng.
• Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ, tiêm đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh theo hướng dẫn của cơ quan y tế để nâng cao sức đề kháng và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, bao gồm cả đau mắt đỏ ở trẻ em.

Cách câu hỏi thường gặp về bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Sữa mẹ có thể chữa đau mắt đỏ?

Phụ huynh tuyệt đối không nên nhỏ sữa mẹ hoặc bất kỳ loại sữa nào vào mắt khi trẻ đang mắc đau mắt đỏ ở trẻ em. Hiện tại, chưa có bằng chứng khoa học nào xác nhận tác dụng điều trị đau mắt của sữa mẹ. Ngược lại, việc nhỏ sữa vào mắt có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, làm tình trạng nhiễm trùng trở nên nặng hơn.

Khi nào đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Phần lớn các trường hợp đau mắt đỏ ở trẻ em chỉ diễn ra ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan vì bệnh có thể diễn tiến xấu nếu không được chăm sóc đúng cách. Để tránh những biến chứng đau mắt đỏ, bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khi thấy xuất hiện những dấu hiệu sau:

• Trẻ tiết dịch nhầy, mủ ở mắt.
• Độ tuổi dưới 3 tháng và có biểu hiện mắt đỏ.
• Có kèm sốt, phát ban hoặc nổi mẩn.
• Triệu chứng kéo dài, không cải thiện sau vài ngày chăm sóc tại nhà.
• Trẻ bị tái phát đau mắt đỏ nhiều lần trong thời gian ngắn.

Trẻ đau mắt đỏ nên ăn gì

Khi mắc đau mắt đỏ ở trẻ em, việc xây dựng một thực đơn hợp lý, đủ chất là yếu tố quan trọng giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục. Một số loại thực phẩm giàu dinh dưỡng khi bị đau mắt đỏ, bố mẹ nên ưu tiên bổ sung trong bữa ăn hằng ngày của trẻ bao gồm:

• Sữa tươi
• Bơ
• Cà rốt
• Bí đỏ, đu đủ

Trẻ đau mắt kiêng gì

Để hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn, phụ huynh cần tránh những món ăn có thể làm tình trạng bệnh nặng thêm hoặc kéo dài thời gian phục hồi. Dưới đây là một số thực phẩm cần tránh trong quá trình chăm sóc trẻ bị đau mắt đỏ:

• Đồ ăn nhanh, chiên rán, món cay nóng
• Rau muống
• Bánh kẹo, nước ngọt, đồ uống có gas và cà phê
• Hải sản, đậu phộng và nhóm thực phẩm dễ gây dị ứng

Mặc dù phần lớn các trường hợp đau mắt đỏ ở trẻ em có thể tự khỏi sau khoảng một tuần, tuy nhiên, việc lơ là trong điều trị và chăm sóc có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Đây là bệnh dễ lây lan và có khả năng bùng phát thành dịch. Vì vậy, qua bài viết này, phụ huynh cần nắm rõ và theo dõi triệu chứng, điều trị đúng cách và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhằm bảo vệ sức khỏe cho trẻ và cả cộng đồng.

Hotline: (028) 38 213 456

Website: https://taimuihongsg.com

Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/