Chàm môi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả tại nhà
|
Chàm môi là gì?
Chàm môi là một dạng viêm da thường xuất hiện ở vùng môi, gây ra cảm giác khó chịu như khô, ngứa, đỏ rát và bong tróc. Đây là một tình trạng viêm da không có tính lây truyền, tuy nhiên nếu có hiện tượng nhiễm trùng thứ phát do vi khuẩn thì khả năng lan rộng sang khu vực da khác vẫn có thể xảy ra.
Thuật ngữ “chàm môi” còn được gọi bằng nhiều tên khác như viêm da môi, viêm môi có vảy tiết hoặc viêm môi bong tróc. Bệnh có thể tiến triển dai dẳng và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày như giao tiếp, ăn uống, đặc biệt là thẩm mỹ gương mặt.
Tùy thuộc vào nguyên nhân và biểu hiện, chàm được chia thành nhiều thể khác nhau, phổ biến nhất là:
-
- Viêm môi tiếp xúc dị ứng
- Viêm môi kích ứng
- Viêm môi bong vảy
Trong một số trường hợp, biểu hiện của bệnh có thể dễ gây nhầm lẫn với các dạng viêm môi dị ứng, khiến việc chẩn đoán và điều trị gặp khó khăn nếu không có đánh giá chuyên môn.
Nguyên nhân gây chàm môi
Cho đến nay, y học vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân chính xác gây nên chàm ở môi, nhưng nhiều yếu tố có thể góp phần làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh, bao gồm:
Tiếp xúc với chất gây dị ứng
Một số sản phẩm như son môi, kem đánh răng, thuốc bôi, thực phẩm cay nóng hoặc chứa chất bảo quản có thể là nguyên nhân làm da môi phản ứng và bùng phát viêm.
Di truyền
Người có tiền sử mắc các bệnh cơ địa như viêm da, hen suyễn, hoặc trong gia đình có người từng bị chàm thì khả năng mắc bệnh sẽ cao hơn.
Thay đổi nồng độ hormone
Sự mất cân bằng hormone, đặc biệt là ở phụ nữ trong giai đoạn kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh, có thể khiến da môi trở nên nhạy cảm hơn.
Thay đổi thời tiết
Thời tiết lạnh, hanh khô hoặc sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ cũng là yếu tố khiến môi dễ bị nứt nẻ, từ đó dẫn đến viêm và chàm.
Rối loạn tâm lý
Tình trạng stress, mất ngủ hoặc áp lực kéo dài có thể làm hệ miễn dịch suy yếu và là “chất xúc tác” khiến chàm môi tái phát mạnh hơn.
Một số yếu tố khác
Những thói quen như liếm môi thường xuyên, dùng son không rõ nguồn gốc hoặc mắc các bệnh lý như HIV, tiểu đường, giang mai,… cũng có thể là nguyên nhân tiềm ẩn.
Dấu hiệu nhận biết bị chàm môi
Môi bị chàm thường dễ nhận biết qua các biểu hiện sau:
- Môi khô và bong tróc liên tục
- Môi bị đỏ rát và ngứa
- Da môi nứt nẻ, có thể rỉ dịch nhẹ
- Một số trường hợp còn có sự thay đổi màu da quanh môi như sẫm hơn hoặc sáng hơn bình thường
Ngoài ra, một số người còn gặp tình trạng môi bị ngứa kéo dài kèm theo khô rát , tình trạng có thể ảnh hưởng đến cả môi trên và môi dưới, thậm chí lan ra vùng da quanh miệng nếu không được điều trị kịp thời.
Ai có nguy cơ bị chàm ở môi
Những ai có nguy cơ mắc phải chàm môi?
Chàm ở môi có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số người sẽ có nguy cơ cao hơn do các yếu tố di truyền, cơ địa hoặc môi trường sống. Nếu bạn từng bị viêm môi cơ địa, viêm da cơ địa, hen suyễn, dị ứng thời tiết hoặc trong gia đình có người mắc các bệnh lý này, nguy cơ phát triển chàm sẽ cao hơn mức bình thường.
Ngoài ra, phụ nữ cũng có thể gặp phải tình trạng này do sự dao động của hormone trong các giai đoạn như dậy thì, mang thai hoặc tiền mãn kinh. Những người có làn da nhạy cảm hoặc hàng rào bảo vệ da yếu cũng dễ bị tác động bởi các tác nhân từ bên ngoài, dẫn đến viêm môi kéo dài.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chàm môi
Không chỉ có di truyền hay cơ địa, một số yếu tố bên ngoài cũng được xem là “chất xúc tác” khiến bệnh chàm môi dễ khởi phát hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:
- Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi
- Dị ứng với phấn hoa, thực phẩm lạ hoặc lông thú cưng
- Nhiệt độ thay đổi thất thường (quá nóng hoặc quá lạnh)
- Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng
- Tiếp xúc với các sản phẩm chứa hóa chất (kem đánh răng, mỹ phẩm,…)
Phương pháp chẩn đoán nguyên nhân chàm môi
Việc xác định nguyên nhân bị chàm thường dựa vào đánh giá lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm dị ứng. Một trong những phương pháp phổ biến là test áp bì, trong đó các mẫu chất gây dị ứng được dán lên da (thường ở vùng lưng) và giữ lại trong khoảng 48 giờ. Sau thời gian này, bác sĩ sẽ kiểm tra phản ứng trên da để xác định yếu tố gây kích ứng.
Trong trường hợp áp bì không đủ rõ ràng, bác sĩ có thể thực hiện xét nghiệm qua tiêm trong da, với một lượng nhỏ chất nghi ngờ được đưa vào lớp da bằng kim tiêm nhỏ. Sau khoảng 20–30 phút, nếu có biểu hiện viêm hoặc sưng đỏ tại vị trí tiêm, đó có thể là dấu hiệu dị ứng.
Cách điều trị chàm môi
Bệnh chàm ở môi có xu hướng tái phát nhiều lần và không dễ loại bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, với phác đồ điều trị phù hợp và lối sống khoa học, bệnh có thể được kiểm soát và cải thiện rõ rệt.
Sử dụng thuốc theo chỉ định
Một số loại thuốc thường được chỉ định trong điều trị chàm ở môi gồm:
- Nhóm thuốc kháng histamin: dùng trong trường hợp ngứa nghiêm trọng, nhưng có thể gây buồn ngủ.
- Kháng sinh: cần thiết nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, đặc biệt trong các trường hợp chàm bội nhiễm khiến môi bị sưng tấy hoặc rỉ dịch mủ.
- Kem dưỡng ẩm: hỗ trợ làm mềm môi, ngăn ngừa khô nứt và bong tróc.
Trong những trường hợp chàm môi nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định dùng kem dưỡng và các biện pháp chăm sóc không dùng thuốc để tránh tác dụng phụ không cần thiết.
Chăm sóc và kiểm soát bệnh tại nhà
Để hỗ trợ điều trị hiệu quả, bạn nên thay đổi một số thói quen sinh hoạt và chăm sóc da môi:
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế các thực phẩm dễ gây dị ứng (hải sản, đậu phộng, đồ cay nóng) và tăng cường vitamin từ rau xanh, trái cây. Uống đủ nước mỗi ngày.
- Chăm sóc môi đúng cách: Không dùng son chứa chì, ưu tiên dưỡng môi bằng nguyên liệu thiên nhiên như dầu dừa, mật ong, nha đam. Vệ sinh môi sau khi ăn và không liếm môi hay bóc da khô. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng vaseline trị chàm môi để giữ ẩm và bảo vệ vùng da bị tổn thương, giúp làm dịu và giảm khô nứt.
- Thói quen sống tích cực: Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, giữ tâm trạng thoải mái. Cân bằng thời gian làm việc và nghỉ ngơi.
Phòng ngừa chàm môi
Việc phòng ngừa bị chàm môi không chỉ giúp hạn chế nguy cơ tái phát mà còn góp phần cải thiện chất lượng sống cho người bệnh. Dưới đây là những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả bạn có thể áp dụng hàng ngày:
- Quản lý căng thẳng hiệu quả: Áp lực tinh thần có thể khiến hệ miễn dịch phản ứng quá mức, làm da dễ bị kích ứng hơn. Bạn nên dành thời gian thư giãn mỗi ngày bằng các hoạt động như tập yoga, thiền, nghe nhạc nhẹ hoặc đi dạo để giữ tinh thần thư thái và ổn định cảm xúc.
- Giữ môi luôn đủ độ ẩm: Làn môi khô ráp chính là điều kiện lý tưởng để chàm dễ hình thành. Do đó, hãy sử dụng son dưỡng ẩm không hương liệu, không chứa chất gây kích ứng và thoa thường xuyên, đặc biệt là trước khi đi ngủ và khi thời tiết hanh khô. Đồng thời, hạn chế thói quen liếm môi – điều tưởng chừng vô hại nhưng lại làm môi khô nặng hơn.
- Tránh các tác nhân kích thích: Nếu bạn có cơ địa dễ dị ứng, nên cẩn trọng với các loại thực phẩm như hải sản, đậu phộng, hay sản phẩm chăm sóc cá nhân có chứa hóa chất mạnh. Việc đọc kỹ bảng thành phần sản phẩm trước khi sử dụng sẽ giúp bạn giảm thiểu nguy cơ bị kích ứng không mong muốn.
- Bảo vệ môi trước thời tiết cực đoan: Thời tiết lạnh giá hoặc nắng gắt đều có thể gây hại cho môi. Trong những ngày thời tiết thay đổi thất thường, hãy che chắn môi bằng khẩu trang khi ra ngoài, đồng thời đảm bảo môi luôn được dưỡng ẩm đầy đủ.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi là điều cần thiết để duy trì sức khỏe toàn diện. Một chế độ sinh hoạt hợp lý, ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh và vận động thường xuyên sẽ giúp cơ thể bạn thích nghi tốt hơn với các yếu tố gây bệnh, từ đó làm giảm nguy cơ chàm tái phát.
Một số câu hỏi về chàm môi
Có nên tẩy tế bào chết khi bị chàm môi không?
Không nên. Việc tẩy tế bào chết có thể khiến vùng môi bị tổn thương nặng hơn, làm tăng nguy cơ viêm và kích ứng. Khi bị chàm, nên tập trung dưỡng ẩm và tránh các sản phẩm có tính tẩy mạnh.
Chàm môi có để lại thâm môi không?
Nếu không điều trị đúng cách hoặc thường xuyên gãi, liếm môi, vùng da môi có thể bị tổn thương và để lại thâm sau khi lành.
Chàm môi có giống viêm môi không?
Không giống hoàn toàn. Chàm môi là một dạng viêm da đặc biệt ở môi, thường gây khô, bong tróc và ngứa. Trong khi đó, viêm môi là thuật ngữ chung chỉ tình trạng viêm ở môi do nhiều nguyên nhân khác nhau như dị ứng, nhiễm trùng hoặc bệnh lý.
Chàm môi là tình trạng không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sinh hoạt hàng ngày. Tuy không nguy hiểm nhưng người bệnh cần xác định nguyên nhân gây chàm, tuân thủ hướng dẫn điều trị và tránh các yếu tố kích ứng để kiểm soát bệnh hiệu quả và phòng ngừa tái phát.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
