Thủng màng nhĩ: Dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị & phòng ngừa

Thủng màng nhĩ là tình trạng gì?

Màng nhĩ là một cấu trúc mỏng, nằm sâu bên trong ống tai, có hình bầu dục và hơi trong suốt. Nó đóng vai trò như một “cửa ngăn” giữa tai ngoài và tai giữa, vừa giúp truyền tải âm thanh từ môi trường bên ngoài vào hệ thống thính giác, vừa bảo vệ tai giữa khỏi sự xâm nhập của bụi bẩn, vi khuẩn, virus hay nước bẩn.

Khi màng nhĩ bị rách hoặc xuất hiện lỗ thủng, người ta gọi đó là hiện tượng thủng màng nhĩ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nghe mà còn làm tăng nguy cơ viêm nhiễm ở tai giữa do các tác nhân gây hại dễ dàng đi sâu vào bên trong tai.

Ai có nguy cơ cao bị thủng màng nhĩ?

Tình trạng màng nhĩ bị thủng có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, tuy nhiên, trẻ nhỏ – đặc biệt là trong độ tuổi từ sơ sinh đến dưới 4 tuổi – thường có nguy cơ cao hơn. Lý do là vì cơ quan tai mũi họng của trẻ còn chưa hoàn thiện, đặc biệt là ống nối giữa tai giữa và họng (vòi Eustachian) có kích thước ngắn và dễ bị tắc nghẽn. Khi trẻ mắc các bệnh viêm nhiễm vùng vòm họng như viêm VA, chất dịch viêm có thể lan lên tai giữa và làm tổn thương màng nhĩ.

Ngoài ra, còn có nhiều đối tượng khác cũng gặp tình trạng màng nhĩ bị thủng cụ thể như:

• Người thường xuyên phải di chuyển bằng máy bay hoặc làm việc trong môi trường áp suất thay đổi, ví dụ như thợ lặn, nhân viên hàng không. Sự thay đổi đột ngột về áp lực không khí có thể khiến màng nhĩ bị kéo căng quá mức và rách.
• Cá nhân tiếp xúc lâu dài với âm thanh lớn, như nhân viên vận hành máy móc, công nhân trong nhà xưởng, người làm việc ở nơi có tiếng động cơ, tiếng loa phóng thanh,… đều có thể bị tổn thương màng nhĩ do tác động của âm thanh mạnh.
• Người đang mắc hoặc từng mắc viêm tai giữa kéo dài. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây rách màng nhĩ. Trong một số trường hợp, màng nhĩ thủng còn khiến bệnh viêm tai trở nên nặng hơn và khó điều trị dứt điểm.
• Bệnh nhân mắc các bệnh lý viêm đường hô hấp trên mãn tính như viêm mũi dị ứng, viêm họng, viêm xoang cũng có thể bị ảnh hưởng gián tiếp đến tai giữa. Các đợt viêm kéo dài làm tăng nguy cơ tắc vòi Eustachian và dẫn đến biến chứng thủng màng nhĩ.

  

Nguyên nhân gây thủng màng nhĩ

Màng nhĩ là một cấu trúc mỏng và linh hoạt, dày chưa đến 0,1 mm nên khi bị thủng nhiều người băn khoăn không biết thủng màng nhĩ có chảy máu nhiều không. Thực tế, mức độ chảy máu thường phụ thuộc vào nguyên nhân gây thủng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến có thể gây ra tình trạng này:

• Tác động cơ học: Những va chạm trực tiếp vào vùng đầu hoặc tai – chẳng hạn như tai nạn, té ngã, bị đánh trúng hoặc trẻ em đưa dị vật vào tai – có thể làm rách màng nhĩ. Ngoài ra, ngoáy tai bị thủng màng nhĩ cũng là tình huống khá phổ biến.
• Thay đổi áp suất đột ngột: Khi có sự chênh lệch lớn giữa áp suất bên trong tai và bên ngoài môi trường, màng nhĩ có thể bị kéo căng hoặc ép quá mức, dẫn đến rách. Điều này thường xảy ra khi di chuyển bằng máy bay, đặc biệt là lúc cất hoặc hạ cánh, hoặc khi lặn sâu dưới nước mà không điều chỉnh áp lực kịp thời.
• Tiếp xúc với âm thanh quá lớn: Âm thanh có cường độ cao như tiếng nổ, pháo hoa ở khoảng cách gần, hoặc âm thanh mạnh từ thiết bị công nghiệp cũng có thể gây ra lực tác động đột ngột khiến màng nhĩ bị rách.
• Viêm tai giữa: Đây là một trong những nguyên nhân thường gặp. Khi tai giữa bị viêm, dịch mủ có thể tích tụ gây áp lực từ bên trong lên màng nhĩ. Nếu không được can thiệp kịp thời, áp lực này có thể khiến màng nhĩ bị vỡ ra để thoát dịch, dẫn đến thủng.

Dấu hiệu nhận biết màng nhĩ đã bị thủng

Ở trẻ nhỏ, việc nhận biết các vấn đề về tai thường khó khăn hơn do trẻ chưa thể diễn đạt rõ ràng cảm giác đau hay khó chịu. Một số dấu hiệu thủng màng nhĩ ở trẻ thường gặp bao gồm: chảy dịch tai (có thể lẫn máu hoặc mủ), giảm thính lực đột ngột, sốt nhẹ, quấy khóc nhiều, hay đưa tay lên tai.

Còn ở người lớn sẽ có một số dấu hiệu bị thủng màng nhĩ phổ biến thường gặp bao gồm:

• Cảm giác đau trong tai: Người bệnh có thể cảm thấy đau nhói hoặc âm ỉ ở tai. Cơn đau có thể xuất hiện ngay thời điểm màng nhĩ bị tổn thương hoặc vài giờ sau đó.
• Nghe kém: Khi màng nhĩ bị rách, khả năng truyền âm thanh bị ảnh hưởng, dẫn đến hiện tượng giảm thính lực – mức độ có thể nhẹ hoặc nặng tùy theo diện tích bị thủng.
• Ù tai hoặc cảm giác bị bịt kín trong tai: Nhiều người mô tả như có âm thanh vang vọng, ù ù hoặc cảm giác như có vật gì đó chặn trong tai.
• Chóng mặt, buồn nôn: Trong trường hợp tổn thương lan sâu vào hệ thống tai trong, người bệnh có thể bị rối loạn thăng bằng, xuất hiện cảm giác choáng váng, buồn nôn hoặc thậm chí nôn mửa.

  

Các bác sĩ chẩn đoán thủng màng nhĩ bằng cách nào

Chẩn đoán thủng màng nhĩ hiện nay tương đối đơn giản và nhanh chóng nhờ vào sự kết hợp giữa thăm khám lâm sàng, khai thác triệu chứng và các phương tiện nội soi hiện đại để xác định dấu hiệu của thủng màng nhĩ. Khi có nghi ngờ tổn thương, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra tai bằng thiết bị nội soi chuyên dụng để quan sát trực tiếp cấu trúc bên trong.

Nội soi tai mũi họng là một kỹ thuật thường được sử dụng trong các ca chẩn đoán tổn thương tai. Có hai loại phổ biến:

• Nội soi ống cứng: Cung cấp hình ảnh rõ ràng, giúp bác sĩ dễ dàng phát hiện vết thủng hoặc tình trạng viêm, chảy dịch. Phương pháp này thường áp dụng rộng rãi trong các trường hợp cần khảo sát nhanh với chi phí hợp lý.
• Nội soi ống mềm: Được thiết kế linh hoạt, có thể luồn sâu vào các ngóc ngách bên trong tai mà không gây đau đớn. Với đường kính nhỏ và khả năng uốn cong, ống mềm phù hợp cho cả người lớn lẫn trẻ nhỏ, đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp cần kiểm tra sâu bên trong tai mũi họng.

  

Thông qua quá trình nội soi, bác sĩ có thể phát hiện các đặc điểm như: vị trí rách của màng nhĩ, mức độ thủng, dấu hiệu nhiễm trùng, chảy dịch, hoặc có máu trong tai.

Trong một số trường hợp có biểu hiện phức tạp như giảm thính lực, ù tai, chóng mặt, các xét nghiệm bổ trợ sẽ được thực hiện để đánh giá toàn diện hơn:

• Đo khả năng nghe (thính lực đồ): Dùng để xác định mức độ nghe của người bệnh ở các dải âm thanh khác nhau, từ đó nhận diện tình trạng suy giảm thính giác.
• Đo nhĩ lượng: Kiểm tra độ linh hoạt và đáp ứng của màng nhĩ với áp lực âm thanh, giúp đánh giá chức năng tai giữa.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Được chỉ định nếu nghi ngờ có tổn thương sâu ở tai trong, nhất là khi bệnh nhân có cảm giác quay cuồng hoặc mất thăng bằng.
• Xét nghiệm dịch tai: Trong trường hợp có hiện tượng chảy mủ, xét nghiệm vi sinh sẽ giúp xác định loại vi khuẩn hoặc tác nhân gây nhiễm, từ đó hỗ trợ điều trị đúng hướng.

Thủng màng nhĩ có nguy hiểm không?

Bị thủng màng nhĩ có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào nguyên nhân ,tình trạng nhiễm trùng kèm theo và cách chăm sóc tại nhà.

Khi màng nhĩ bị rách, vi khuẩn và bụi bẩn từ môi trường ngoài dễ dàng xâm nhập vào tai giữa, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Trường hợp có dấu hiệu đau tai kéo dài, tai chảy mủ, nghe kém hoặc ù tai, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được đánh giá và điều trị kịp thời.

Thủng màng nhĩ có sao không? Nếu như màng nhĩ không tự hồi phục trong vòng vài tháng, có thể xảy ra một số vấn đề sau đây:

• Giảm khả năng nghe: Mức độ mất thính lực phụ thuộc vào kích thước và vị trí của lỗ thủng. Thường thì thính lực sẽ dần hồi phục khi màng nhĩ lành lại, nhưng nếu tổn thương lớn, người bệnh có thể gặp khó khăn lâu dài trong việc nghe.
• Nhiễm trùng tái diễn hoặc mãn tính: Lỗ thủng trên màng nhĩ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào tai giữa, gây viêm nhiễm kéo dài. Tình trạng này nếu không được xử lý sẽ dễ trở thành viêm tai giữa mạn tính.
• Biến chứng nghiêm trọng hơn: Mặc dù ít gặp, nhưng trong một số trường hợp, các tế bào da hoặc mảnh vụn có thể di chuyển vào tai giữa qua vết rách, tạo thành một khối u nang gọi là cholesteatoma. Tình trạng này không chỉ làm viêm nhiễm nặng mà còn có thể phá hủy cấu trúc xương trong tai giữa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tai nghe.

Cách điều trị thủng màng nhĩ là gì

Về vấn đề nhiều người quan tâm là thủng màng nhĩ bao lâu thì lành, thời gian hồi phục thường dao động từ vài tuần đến vài tháng, và tùy theo mức độ tổn thương và thời gian vết thương tồn tại, bác sĩ sẽ quyết định hướng điều trị phù hợp, có thể là sử dụng thuốc hoặc cần can thiệp phẫu thuật nếu cần thiết. Nhưng phần lớn các trường hợp màng nhĩ bị rách nhẹ thường có khả năng tự hồi phục mà không cần can thiệp y tế phức tạp. Tuy nhiên, tùy theo mức độ tổn thương và thời gian vết thương tồn tại, bác sĩ sẽ quyết định hướng điều trị phù hợp, có thể là sử dụng thuốc hoặc cần can thiệp phẫu thuật nếu cần thiết.

Khi có dấu hiệu viêm nhiễm hoặc nhằm hạn chế nguy cơ nhiễm trùng trong quá trình màng nhĩ lành lại, việc dùng thuốc kháng sinh dạng nhỏ tai thường được áp dụng để kiểm soát vi khuẩn và giảm tình trạng sưng viêm.

Trong những trường hợp màng nhĩ không tự phục hồi hoặc xuất hiện các biến chứng như viêm nhiễm tai giữa kéo dài, bác sĩ sẽ tập trung điều trị ổn định tình trạng viêm trước khi tiến hành phẫu thuật vá màng nhĩ. Việc phẫu thuật sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng và không thực hiện nếu bệnh nhân đang gặp các vấn đề nghiêm trọng khác như nhiễm trùng tai ở giai đoạn nặng hoặc các biến chứng liên quan đến não bộ.

Làm thế nào để phòng ngừa bị thủng màng nhĩ

Bảo vệ sức khỏe tai và vệ sinh tai đúng cách là biện pháp quan trọng giúp hạn chế nguy cơ thủng màng nhĩ tai:

• Khi có dấu hiệu nhiễm trùng tai giữa như đau tai, nghẹt mũi, sốt, ù tai hoặc giảm thính lực, cần theo dõi kỹ. Nếu triệu chứng không thuyên giảm sau vài ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ để được xử lý kịp thời, tránh để xảy ra biến chứng làm tổn thương màng nhĩ.
• Vệ sinh tai đúng cách rất quan trọng. Đối với trẻ em, dạy trẻ không đưa dị vật hoặc tăm bông để ngoáy sâu trong ống tai là yếu tố quan trọng giúp hạn chế nguy cơ thủng màng nhĩ ở trẻ em. Tai có khả năng tự làm sạch nhờ quá trình nhai và chuyển động hàm, giúp đẩy ráy tai ra ngoài. Bạn chỉ cần lau nhẹ nhàng bên ngoài vùng tai bằng khăn mềm, tránh đưa vật dụng sâu vào gây tổn thương hoặc đẩy ráy tai vào trong.
• Khi trải qua các hoạt động thay đổi áp suất đột ngột như đi máy bay hay lặn biển, nên áp dụng các mẹo như nhai kẹo cao su, nuốt nước bọt hoặc sử dụng nút bịt tai để giảm tác động của sự chênh lệch áp suất lên màng nhĩ, hạn chế nguy cơ bị thủng.
• Hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn lớn bằng cách dùng nút bịt tai khi làm việc trong môi trường có tiếng động mạnh như công trường, khu vực có máy móc hoặc các sự kiện có âm thanh lớn. Đồng thời, cần nhắc nhở trẻ nhỏ tránh xa các loa phát thanh với âm lượng cao để bảo vệ thính giác và màng nhĩ.

  

Thắc mắc thường gặp về tình trạng màng nhĩ bị thủng

Thủng màng nhĩ có tự lành được không?

Khi bị thủng màng nhĩ, nhiều người lo lắng không biết thủng màng nhĩ có tự lành không. Câu trả lời là màng nhĩ thường có khả năng tự phục hồi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, trong những trường hợp mà màng nhĩ không thể lành lại một cách tự nhiên, các bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các thủ thuật, bao gồm cả phẫu thuật để khắc phục tổn thương và tái tạo màng nhĩ.

Khi màng nhĩ bị thủng tai có nghe được không?

Người bị thủng màng nhĩ vẫn duy trì khả năng nghe, nhưng mức độ giảm thính lực sẽ khác nhau tùy theo từng trường hợp cụ thể. Để đánh giá chính xác tình trạng nghe kém, bác sĩ thường thực hiện các bài kiểm tra thính lực phù hợp.

Thủng màng nhĩ có đau không?

Cảm giác đau khi màng nhĩ thủng có thể khác nhau tùy từng người, từ nhẹ cho đến khá đau. Có trường hợp người bệnh không nhận thấy cơn đau ngay lúc màng nhĩ bị tổn thương, và chỉ bắt đầu đau khi có dấu hiệu nhiễm trùng phát sinh.

Trong một số tình huống khác, như khi có dị vật hoặc vật cứng tác động gây thủng màng nhĩ, cảm giác đau thường xảy ra ngay lập tức.

Khi thủng màng nhĩ có chảy máu không

Màng nhĩ thủng có thể dẫn đến tình trạng chảy máu từ tai hoặc cũng có thể không, đặc biệt thường gặp khi tai bị tổn thương do va đập hoặc chấn thương. Trong trường hợp xuất hiện máu, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Thủng màng nhĩ có đi máy bay được không?

Khi đi máy bay, sự biến đổi áp suất có thể làm cho vết thủng của màng nhĩ mất nhiều thời gian hơn để hồi phục. Đặc biệt, với những người vừa trải qua phẫu thuật vá màng nhĩ, nên tránh bay ít nhất một tháng sau khi thực hiện để hạn chế nguy cơ tổn thương lại màng nhĩ.

Cách vệ sinh tai khi bị thủng màng nhĩ?

Trong thời gian màng nhĩ chưa lành, người bệnh cần giữ tai khô ráo, tránh để nước hoặc bụi bẩn lọt vào tai. Không nên dùng tăm bông hoặc vật cứng để ngoáy sâu bên trong ống tai, chỉ lau nhẹ nhàng vùng ngoài bằng khăn ấm ẩm. Đồng thời, hạn chế xì mũi hoặc hắt hơi mạnh vì có thể làm tăng áp lực trong tai, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của màng nhĩ. Nếu có các triệu chứng viêm mũi hoặc xoang đi kèm, nên thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn điều trị phù hợp.

Thủng màng nhĩ là tình trạng cần được phát hiện xử lý sớm và không nên xem nhẹ. Hãy chú ý bảo vệ tai, tránh các tác nhân gây tổn thương và chủ động thăm khám khi cần thiết để bảo vệ thính lực lâu dài và hạn chế những ảnh hưởng không mong muốn.

Hotline: (028) 38 213 456

Website: https://taimuihongsg.com

Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Thủng màng nhĩ: Dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị & phòng ngừa

Rò luân nhĩ: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và giữ vệ sinh.

Lãng tai: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán. Có điều trị được không?

Nổi mụn ở tai do những nguyên nhân gì? Cách xử trí khi bị mụn ở tai