Viêm gan Mạn

Câu hỏi:

• Viêm gan siêu vi là gì?
• Gan có chức năng gì và làm thế nào để virus viêm gan ảnh hưởng đến nó?
• Làm thế nào bạn nhận được bị nhiễm bệnh?
• Làm thế nào để tránh lây nhiễm cho những người khác?
• Điều gì xảy ra khi bạn bị viêm gan?

Bài viết này là một phần chương trình hỗ trợ của Phòng khám chúng tôi giúp cho bạn, bạn bè và gia đình có được một sự hiểu biết tốt hơn về bệnh lý viêm gan và làm thế nào nó có thể ảnh hưởng đến bạn, những thông tin rõ ràng về bệnh và tìm cách sống chung với nó. Từ đó, giúp bạn thực hiện các quyết định về lối sống của bạn và đưa ra quyết định chấp nhận bắt đầu điều trị.

A. Viêm gan:

Gan là cơ quan lớn nhất của cơ thể, nằm ở hạ sườn phải, nặng khoản 1,5 kg ở người chết, khoảng 2,3 kg ở người sống do có chứa nhiều máu. Gan giữ vai trò thiết yếu và phức tạp. Gan giúp chuyển hóa thức ăn thành những chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động của cơ thể, đồng thời cũng là kho lưu trữ các chất dinh dưỡng để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Gan còn có chức năng giải độc, bài tiết mật để tiêu hoá thức ăn và sản sinh ra một số yếu tố cần thiết cho sự đông máu.

Viêm gan khi có tổn thương lan tỏa ở gan biểu hiện bởi hai hội chứng: thâm nhiễm tế bào viêm ở gan và hoại tử tế bào gan.

Có nhiều loại virus gây viêm gan.

Nguyên nhân gây viêm gan do siêu vi hoặc không do siêu vi.

Viêm gan do siêu vi

Viêm gan A, E

1. Thường gặp ở những nước đang phát triển, vệ sinh môi trường kém.
2. Lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, thường do sử dụng nước bẩn, thực phẩm dơ.
3. Có thể gây thành những trận dịch lớn, đặc biệt ở những cộng đồng sống tập thể như ký túc xá, doanh trại quân đội…
4. Thời gian ủ bệnh ngắn, trung bình từ 15-40 ngày.

Viêm gan do siêu vi khác (ít gặp): EBV, CMV,…

Viêm gan B, C là nguyên nhân đang rất được quan tâm trong giai đoạn ngày nay, người ta nhận thấy rằng trong số những bệnh nhân được chẫn đoán xơ gan, ung thư gan hiện nay có tỉ lệ nhiễm virus B, C rất cao & có khuynh hướng ngày càng gia tăng.

Siêu vi B: có cấu trúc DNA tồn tại được ở 60 độ C trong 4 giờ

Bị tiêu diệt bởi các dung dịch tiệt trùng chuyên biệt: cồn 90 độ, Javel 10%, đun nóng ở nhiệt độ 121 độ C trong 10-20 phút.

Siêu vi C: có cấu trúc RNA, bị tiêu diệt bởi các phương pháp giống như siêu vi B.

Diễn tiến tự nhiên của nhiễm Virus viêm gan B.

Viêm gan không do siêu vi

1. Do rượu: là nguyên nhân thường gặp nhất trong nhóm nguyên nhân không do siêu vi rượu gây độc trực tiếp trên gan, khi uống rượu sẽ được chuyển hóa ngay tại gan thành những chất gây tổn thương tế bào gan, lâu dần sẽ dẫn đến viêm gan mạn, xơ gan. Tuy nhiên nếu kịp thời cai rượu ở giai đoạn càng sớm kết hợp với chế độ điều trị thì càng có nhiều cơ may khỏi được viêm gan, xơ gan.

2. Các nguyên nhân khác:

a) Do nhiễm trùng, nhiễm KST: có rất nhiều vi trùng có thể gây viêm gan, thường gặp là trực khuẩn Ecoli, vi trùng thương hàn, xoán khuẩn Lepstospirose, KST sốt rét, …

b) Do nhiễm độc: thường gặp: nấm độc, trứng, gan cóc, phosphor trắng, hydrocarbon …

B. Làm thế nào nhận biết được bị nhiễm bệnh?

Viêm gan biểu hiện bằng nhiều mức độ khác nhau, đôi khi không có một triệu chứng mà chỉ tình cờ phát hiện khi thăm khám tổng quát hoặc thăm khám vì một bệnh lý khác.

Chẩn đoán viêm gan đôi khi rất dể dàng, các triệu chứng rất điển hình, tuy nhiên trong đa số trường hợp biểu hiện lâm sàng mơ hồ khó chẩn đoán, thường dựa vào lâm sàng và đặc biệt quan trọng là các xét nghiệm CLS.

Biểu hiện lâm sàng:

a) Triệu chứng tại gan: mệt mỏi, chán ăn, sụt cân. Đau tức vùng hạ sườn phải. Vàng da vàng mắt. Bùng to ra, phù chân. Có thể sờ thấy khối u ở hạ sườn phải hoặc hạ sườn trái do gan và lách to ra.

b) Triệu chứng ngoài gan: sốt, ngứa, đau các khớp.

c) Cận lâm sàng: xét nghiệm khảo sát chức năng gan, siêu âm bụng, CT scan, MRI, sinh thiết gan.

Biến chứng của viêm gan:

• Xơ gan
  • Là tình trạng gan bị hư hại dần và được thay thế bằng các tổ chức xơ không đảm bảo thực hiện được các chức năng của gan.
  • Xơ gan có thể dẫn đến tử vong vì các biến chứng: hôn mê gan, rối loạn đông máu, xuất huyết tiêu hóa nặng, hội chứng gan mật, ung thư gan, …
• Ung thư gan

a) Nguy cơ ung thư càng tăng khi thời gian viêm gan càng lâu.

b) Diển tiến tới tử vong rất nhanh, trung bình 1 đến 6 tháng.

c) Nguyên nhân gây tử vong khoảng 1.250.000 người trên thế giới mỗi năm.

d) Ung thư gan: truy tìm ung thư gan ở những đối tượng sau:

– Đàn ông châu Á > 40 tuổi

– Phụ nữ châu Á >50 tuổi

– Người châu Phi > 20 tuổi

– Nhiễm HBV type C

– Xơ gan

– Gia đình có người ung thư gan

Nồng độ HBV-DNA cao & kéo dài (>105 nguy cơ ung thư gan gấp 6 lần < 300). Vì vậy bệnh nhân bị lây truyền từ mẹ có lượng siêu vi trong máu cao nguy cơ bị ung thư gan nhiều hơn khi bị nhiểm ở tuổi trưởng thành).

C. Điều trị

Nâng cao sức đề kháng cơ thể, cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc, hóa chất ảnh hưởng đến gan

a) Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, hạn chế chất béo động vật, ăn nhiều rau, trái cây tươi.

b) Người bị nhiễm siêu vi nếu uống rượu, gan bị hư hại trầm trọng hơn, diễn tiến tới xơ gan, ung thư gan nhanh hơn.

c) Không sử dụng bừ bãi các loại thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc ngủ,…

d) Nghỉ ngơi, hạn chế lao đông quá nặng nhọc, tình trạng căng thẳng thần kinh kéo dài…

Điều trị nguyên nhân

a) Do rượu: phải cai rượu

b) Do siêu vi: Các loại thuốc chống virus (Lamivudine, Ribavirin,…), thuốc điều hòa miễn dịch (Interferon, Interleleukin,…)

c) Các thuốc này có tác dụng ngăn cản sự sinh sản của siêu vi, loại trừ siêu vi ra khỏi cơ thể, cải thiện tình trạng hư hại của gan, làm chậm quá trình diễn tiến tới xơ gan, ung thư gan, tuy nhiên tỷ lệ thành công của thuốc chưa cao lắm

Ghép gan

D. Tiêm ngừa Viêm Gan Siêu vi B?

Chích ngừa thụ động: một ít kháng thể chống HBV lấy từ huyết thanh của người đưa thẳng vào cơ thể của người nhận. Những đối tượng cần chích ngừa thụ động:

a) Bé sơ sinh từ mẹ có virus viêm gan B trong máu: chích ngay lập tức hoặc trễ nhất là trong vòng 24 tiếng sau khi ra đời.

b) Phơi nhiễm

c) Ghép gan/HBV

Chích ngừa chủ động

Chích vaccine đã được bất hoạt

a) Thế hệ thứ nhất được phân lập từ huyết tương của người có HBsAg

b) Thế hệ thứ hai được sản xuất từ nấm.(ENGERIX-B)

c) Thế hệ thứ ba [protein SHBs (S) MHBs (preS1) và LHBs (preS2)]:Vắc xin tái tổ hợp kỹ thuật biểu hiện protein S, preS2, preS1 trên tế bào buồng trứng chuột (SCI B-Vac)

Theo định nghĩa, đáp ứng tốt với vaccin khi:

a) Anti-HBs ≥100 UI/l 4-6 tuần sau chích mũi thứ 3.

b) Người không đạt nồng độ này, một mũi duy nhất nhắc lại trong vòng 1 năm được khuyến cáo.

Với bài viết trên, Phòng khám chúng tôi hy vọng giúp bạn có được những hiểu biết tốt về căn bệnh này. Bạn, Phòng khám chúng tôi, và bạn bè và gia đình của bạn sẽ tạo thành một mạng lưới hỗ trợ, giúp bạn trong cuộc chiến chống căn bệnh này.

Đến gặp Bác sỹ của bạn thường xuyên, một nền tảng kiến thức tốt về bệnh lý viêm gan và cách điều trị. Chúng tôi nghĩ đó là cơ hội tốt để khống chế căn bệnh này.