Viêm họng hạt ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Viêm họng hạt ở trẻ em là mối lo ngại của nhiều bậc phụ huynh, đặc biệt là những ai lần đầu làm cha mẹ để chăm sóc con. Dù không nguy hiểm, nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Vì vậy, hiểu rõ nguyên nhân và các cách điều trị là rất cần thiết để giúp trẻ hồi phục nhanh chóng. Cùng tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này qua bài viết dưới đây.
Bệnh viêm họng hạt ở trẻ em là gì?
Đây là một dạng bệnh lý của viêm họng mãn tính, xảy ra khi viêm nhiễm tái đi tái lại nhiều lần tại vùng niêm mạc họng và amidan. Khi đó, các tế bào lympho trong khu vực hầu họng buộc phải hoạt động liên tục, dẫn đến tình trạng sưng phồng và hình thành các hạt lớn nhỏ khác nhau. Các hạt viêm họng này làm cho trẻ cảm thấy cổ họng ngứa ngáy, khó chịu, đặc biệt là trong các hoạt động như nhai, nuốt hay giao tiếp.
Không chỉ vậy, tình trạng viêm nhiễm kéo dài này có thể dẫn đến các ổ nhiễm trùng trong vùng họng, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể của trẻ. Theo các bác sĩ, viêm họng hạt ở trẻ em là một bệnh lý mãn tính có thể kéo dài, nhưng nhìn chung không gây ra nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, do bệnh có thể tái phát nhiều lần, điều này có thể gây ra những ảnh hưởng đến chất lượng sống của trẻ. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc ăn uống, dẫn đến tình trạng biếng ăn và thiếu dinh dưỡng, từ đó làm ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của bé. Vì vậy, việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách là vô cùng quan trọng để tránh những biến chứng không mong muốn trong quá trình điều trị.
Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm họng hạt
Viêm họng hạt ở trẻ em có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cả trực tiếp lẫn gián tiếp, dẫn đến tình trạng bệnh này phổ biến ở trẻ em. Cụ thể, có hai nhóm nguyên nhân chính gây ra bệnh, bao gồm nguyên nhân trực tiếp (đến từ virus, vi khuẩn, nấm,..) và nguyên nhân gián tiếp (đến từ các yếu tố tác động từ môi trường xung quanh).
Vi khuẩn, virus, nấm
Nguyên nhân trực tiếp gây viêm họng hạt là khi các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus hoặc nấm tấn công vào niêm mạc họng. Khi hệ miễn dịch suy giảm sẽ tạo điều kiện cho virus xâm nhập và tàn phá các tế bào niêm mạc họng. Sau đó, các vi khuẩn và vi nấm dễ dàng xâm nhập và gây ra tình trạng bội nhiễm, khiến cho hệ thống miễn dịch, đặc biệt là các tế bào lympho, phải làm việc liên tục và phình to, tạo thành các hạt viêm trong họng. Đây chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến viêm họng hạt ở trẻ em.
Do bệnh lý
Viêm họng hạt ở trẻ em có thể trở nên phổ biến hơn ở những trẻ mắc các bệnh lý liên quan như:
- Viêm mũi, viêm xoang mãn tính: Do dịch tiết từ các đường hô hấp chứa vi khuẩn chảy xuống họng. Khi đó, lớp nhầy bảo vệ niêm mạc họng sẽ bị mất, dẫn đến việc niêm mạc họng không còn khả năng làm sạch và bảo vệ. Điều này tạo điều kiện lý tưởng cho các virus và vi khuẩn tấn công vào họng, gây viêm nhiễm và hình thành viêm họng hạt.
- Trào ngược dạ dày: Khi trẻ bị trào ngược, thức ăn và dịch dạ dày chứa acid thường bị trào ngược vùng họng. Điều này không chỉ gây tắc nghẽn mà còn khiến niêm mạc họng bị tổn thương, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công và phát triển, dẫn đến viêm họng hạt.
- Bệnh lý đường hô hấp: Các bệnh lý về đường hô hấp như viêm amidan mãn tính, viêm phế quản, hay viêm phổi cũng góp phần làm tăng nguy cơ bị viêm họng hạt ở trẻ em.
- Trẻ có cơ địa miễn dịch yếu: Các trẻ có cơ địa miễn dịch kém, như suy dinh dưỡng, sinh non, hay thiếu cân, thường dễ bị mắc bệnh hơn.
Vệ sinh cá nhân
Một nguyên nhân quan trọng khác là do thói quen vệ sinh cá nhân của trẻ. Trẻ em không giữ vệ sinh răng miệng đúng cách hoặc sử dụng bàn chải không phù hợp có thể khiến cho niêm mạc họng bị tổn thương. Môi trường niêm mạc họng bị tổn thương là cơ hội để các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus dễ dàng xâm nhập, gây viêm nhiễm và hình thành viêm họng hạt.
Yếu tố môi trường
Ngoài các yếu tố trên, môi trường xung quanh cũng là yếu tố gián tiếp khiến bệnh viêm họng hạt ở trẻ em phát triển. Trẻ em sống trong môi trường bị ô nhiễm, chứa nhiều khói bụi, hóa chất độc hại hay tiếp xúc với thuốc lá thường xuyên dễ mắc phải bệnh này.
Bên cạnh đó, phụ huynh thường có tâm lý chủ quan, khi cho rằng viêm họng cấp có thể tự hết mà không điều trị đúng cách, có thể khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Những thói quen ăn uống không lành mạnh, như ăn quá nhiều đồ cay nóng hoặc uống nước lạnh, cũng là yếu tố làm tình trạng viêm họng hạt nặng hơn.
Dấu hiệu viêm họng hạt ở trẻ em
Viêm họng hạt ở trẻ em có những dấu hiệu đặc trưng mà cha mẹ cần lưu ý để phát hiện và điều trị kịp thời. Các triệu chứng có thể khác nhau tùy vào nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của trẻ. Dưới đây là dấu hiệu phổ biến của viêm họng hạt bao gồm:
- Ngứa, đau rát họng: Khi các hạt lympho bị phình to lên, chúng sẽ gây kích ứng niêm mạc, làm cho trẻ cảm thấy ngứa ngáy và đau rát cổ họng.
- Nuốt khó khăn: Sự hình thành các hạt lympho trong vùng họng khiến trẻ gặp khó khăn trong việc nhai nuốt thức ăn, trẻ cảm thấy đau và khó chịu khi nuốt. Điều này thường dẫn đến tình trạng biếng ăn và sút cân nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
- Xuất hiện hạt li ti: Khi quan sát vùng vòm họng hoặc đáy lưỡi, cha mẹ sẽ thấy những hạt li ti có kích thước lớn nhỏ khác nhau. Các hạt này có kích thước nhỏ bằng đầu tăm hoặc lớn bằng hạt đậu xanh.
- Phù nề niêm mạc: Cổ họng của trẻ sẽ có hiện tượng sưng viêm, đỏ ửng, đôi khi có thể thấy mạch máu nổi lên ở vùng vòm họng.
- Ho khan, có đờm: Trẻ có thể ho khan hoặc ho có đờm, giọng nói thay đổi, thường xuyên húng hắng ho, cảm giác khát nước và có thể hô họng để làm dịu cơn ho.
- Sốt vừa/cao: Trẻ em mắc viêm họng hạt thường có triệu chứng sốt nhẹ hoặc sốt cao, có thể kèm theo tình trạng co giật, ớn lạnh và cơ thể mệt mỏi.
- Amidan sưng to: Một triệu chứng khác của viêm họng hạt là amidan sưng to, có thể gây đau đớn và khó chịu cho trẻ.
- Các triệu chứng khác như: sổ mũi, hắt xì, ho ra máu, khó thở, sưng hạch,….
Khác với người lớn, viêm họng hạt ở trẻ em thường diễn biến nhanh chóng do hệ miễn dịch của trẻ yếu hơn và cơ thể nhạy cảm. Chính vì vậy, khi thấy trẻ có các dấu hiệu như mệt mỏi, quấy khóc, biếng ăn, cha mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh để tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng.
Khi nào cần đưa trẻ bị viêm họng hạt thăm khám bác sĩ?
Nếu cha mẹ nghi ngờ trẻ bị viêm họng hạt do nhiễm liên cầu khuẩn, hãy đưa ngay trẻ đến bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời bằng kháng sinh. Liên cầu khuẩn không chỉ gây đau họng mà còn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác nếu không được điều trị đúng cách.
Khi liên cầu khuẩn xâm nhập vào cơ thể, ngoài việc gây đau rát họng, chúng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, như áp xe cổ họng. Áp xe này là một túi dịch chứa bạch cầu hoặc mủ, và để điều trị, trẻ có thể phải phẫu thuật cắt bỏ. Một biến chứng khác mà liên cầu khuẩn có thể gây ra là sốt thấp khớp.
Mặc dù biến chứng này hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng chúng có thể gây ra những cơn đau khớp và tổn thương ở van tim. Sốt thấp khớp xảy ra khi hệ miễn dịch sinh ra kháng thể để phản ứng lại liên cầu khuẩn, nhưng kháng thể này cũng có thể tấn công các tế bào bình thường của thận và tim. Những trẻ mắc tình trạng sốt này có thể phải đối mặt với tổn thương tim cả đời.
Khi bác sĩ chẩn đoán trẻ có nguy cơ bị viêm họng hạt do nhiễm liên cầu khuẩn, một thủ thuật cấy dịch họng sẽ được thực hiện để xác định chính xác bệnh. Thủ thuật này rất nhanh chóng và không khiến trẻ bị đau. Trẻ chỉ cần há miệng thật rộng, và bác sĩ sẽ sử dụng một cây gạc để lấy mẫu dịch từ họng, sau đó yêu cầu trẻ đóng miệng lại.
Ngoài ra, xét nghiệm kháng nguyên nhanh cũng có thể được tiến hành để có thể phát hiện vi khuẩn trong vài phút. Tuy nhiên, nếu kết quả xét nghiệm nhanh âm tính, điều này không đồng nghĩa với việc loại bỏ hoàn toàn khả năng nhiễm liên cầu khuẩn. Mẫu xét nghiệm sẽ chuyển đến phòng thí nghiệm để thực hiện quá trình nuôi cấy và xác định chính xác bệnh. Thời gian để có kết quả xét nghiệm này là từ 1 đến 2 ngày.
Cách điều trị và chăm sóc khi trẻ em bị viêm họng hạt
Để chữa trị viêm họng hạt ở trẻ em hiệu quả, các bác sĩ thường chỉ định sử dụng kháng sinh, tuy nhiên, việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị là điều rất quan trọng. Trẻ cần phải uống đủ liều thuốc theo chỉ định của bác sĩ và không nên dừng thuốc khi các triệu chứng đã giảm. Nếu ngừng thuốc quá sớm, vi khuẩn có thể phát triển khả năng kháng thuốc, khiến bệnh tái phát và trở nên nghiêm trọng hơn.
Bên cạnh việc dùng thuốc, một số biện pháp chăm sóc tại nhà có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn khi mắc viêm họng hạt:
- Uống nước trái cây lạnh hoặc nước mát sẽ giúp giảm đau và làm dịu cổ họng của trẻ.
- Nếu trẻ đủ lớn, việc súc miệng bằng nước muối ấm (pha nửa thìa cà phê muối vào một cốc nước ấm) là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để giảm đau và làm sạch cổ họng.
- Ngoài ra, cho trẻ uống nước ấm pha mật ong hoặc trà thảo dược cũng có thể giúp làm giảm cảm giác khó chịu, nhưng lưu ý rằng trẻ dưới một tuổi không nên dùng mật ong do nguy cơ ngộ độc.
- Khi trẻ ngày càng đau họng hơn, thuốc giảm đau chứa các thành phần như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể được sử dụng ( nên cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên) để giúp giảm đau.
- Tuyệt đối không sử dụng aspirin cho trẻ vì nó có thể gây ra hội chứng Reye, một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong.
- Một cách khác để làm dịu cổ họng cho trẻ là sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy phun sương trong phòng. Tuy nhiên, cần giữ cho thiết bị này luôn sạch sẽ để tránh vi khuẩn phát tán vào không khí và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Bệnh viêm họng hạt có lây không?
Có. Viêm họng hạt ở trẻ em do vi khuẩn Streptococcus nhóm A là loại vi khuẩn dễ lây lan và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Vi khuẩn này lây truyền chủ yếu qua:
- Các giọt nhỏ trong không khí khi người nhiễm vi khuẩn ho hoặc hắt hơi. Các giọt nhỏ này có thể bám vào các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa, hay những vật dụng thường dùng chung khác, khiến vi khuẩn dễ dàng lây lan qua tiếp xúc.
- Khi trẻ tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm vi khuẩn ho hoặc hắt hơi, hoặc tiếp xúc với các đồ vật đã bị vi khuẩn bám trên bề mặt, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể trẻ qua tay khi trẻ đưa tay lên miệng hoặc mũi. Sau khi tiếp xúc từ 2 đến 5 ngày, các dấu hiệu của viêm họng hạt bắt đầu xuất hiện.
- Cần tránh cho trẻ bị nhiễm bệnh do vi khuẩn Streptococcus ra ngoài khi các dấu hiệu bệnh giảm bớt và ít nhất 24 giờ sau khi trẻ bắt đầu dùng thuốc kháng sinh.
- Đối với người lớn, đa số không có nguy cơ mắc bệnh liên cầu khuẩn, vì họ đã phát triển khả năng miễn dịch sau khi từng mắc bệnh.
- Đối với người lớn, hầu hết đều không có nguy cơ mắc bệnh liên cầu khuẩn, bởi họ vì họ đã phát triển khả năng miễn dịch sau khi từng mắc bệnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người lớn vẫn có thể bị nhiễm bệnh và cần chú ý đến việc vệ sinh cá nhân. Dù vậy, ngay cả khi người lớn không mắc bệnh, họ vẫn có thể truyền vi khuẩn cho trẻ em.
- Người lớn chăm sóc bệnh viêm họng hạt ở trẻ em phải thường xuyên vệ sinh tay, thay đổi áo quần và giặt các vật dụng cá nhân như khăn mặt, khăn tắm, hay drap giường đã sử dụng.
Tuy nhiên, nếu người mẹ bị nhiễm vi khuẩn nhưng đang thời gian cho con bú, mẹ hoàn toàn có thể tiếp tục cho mà không phải lo lắng về việc lây vi khuẩn qua sữa mẹ. Bệnh không lây qua việc cho con bú, vì vậy mẹ có thể yên tâm chăm sóc con trong thời gian này.
Phương pháp phòng ngừa viêm họng hạt ở trẻ em
Mặc dù các bác sĩ có thể chỉ định phương pháp điều trị hiệu quả cho viêm họng hạt ở trẻ em, nhưng việc phòng ngừa bệnh là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho con em chúng ta. Căn bệnh này có thể gây ra nhiều phiền toái nếu trẻ mắc phải và kéo dài, vì vậy, việc áp dụng những biện pháp bảo vệ là rất cần thiết. Dưới đây là những cách hiệu quả và phổ biến nhất giúp bảo vệ bé yêu khỏi căn bệnh này:
- Dạy trẻ vệ sinh răng miệng đều đặn, sử dụng kem đánh răng và nước muối để rửa miệng. Hướng dẫn trẻ cách vệ sinh đúng cách sẽ giúp ngăn ngừa vi khuẩn và các vấn đề về họng.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi hoặc hóa chất độc hại.
- Đảm bảo đồ chơi của trẻ luôn được vệ sinh sạch sẽ và để ở nơi thông thoáng.
- Vệ sinh mũi họng cho trẻ thường xuyên, giúp thông thoáng và ngăn ngừa các tắc nghẽn có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc viêm họng.
- Khi thời tiết thay đổi, cần giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt là vùng cổ họng để tránh vi khuẩn xâm nhập qua đường hô hấp khi trẻ tiếp xúc với không khí lạnh hoặc ô nhiễm.
- Khuyến khích trẻ ăn uống đầy đủ rau xanh và thực phẩm giàu vitamin, giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ hệ hô hấp khỏi bệnh tật.
Câu hỏi thường gặp về viêm họng hạt ở trẻ em
Viêm họng hạt ở trẻ em nên ăn gì, kiêng gì?
Khi trẻ bị viêm họng hạt, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và giúp bé hồi phục nhanh chóng. Một chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch của trẻ. Những thực phẩm giàu vitamin C, như cam, chanh, dâu tây, và kiwi, sẽ giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ việc chống lại vi khuẩn. Bên cạnh đó, bổ sung vitamin A vitamin E, protein, kẽm,… có tác dụng tái tạo niêm mạc bị tổn thương do viêm họng.
Bên cạnh đó, khi trẻ bị viêm họng hạt, có một số thực phẩm cần kiêng để tránh làm tình trạng bệnh trầm trọng thêm. Tránh cho trẻ ăn thực phẩm quá cay, nóng, đồ uống có cồn hoặc caffeine vì chúng có thể kích thích niêm mạc họng và làm tăng cảm giác đau rát. Hạn chế các loại thực phẩm gây kích ứng như thực phẩm chua hoặc cứng cũng có thể làm bé cảm thấy khó nuốt và khó chịu hơn.
Viêm họng hạt có gây nguy hiểm cho trẻ em không và ảnh hưởng thế nào?
Mặc dù viêm họng hạt ở trẻ em không đe dọa đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể trở thành bệnh mãn tính, tái phát nhiều lần, gây ra nhiều ảnh hưởng phiền toái cho trẻ. Những tác động chính bao gồm:
- Khó nhai, nuốt, từ đó khiến trẻ biếng ăn, chậm phát triển và bị suy dinh dưỡng.
- Ho nhiều khi thời tiết thay đổi, gây ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày của trẻ như vui chơi, học tập và kể cả giấc ngủ.
- Em bé sơ sinh thường xuyên quấy khóc, mệt mỏi, khó chịu, điều này cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của cha mẹ.
Viêm họng hạt có tự khỏi không?
Viêm họng hạt có thể tự khỏi trong một số trường hợp nếu trẻ được chăm sóc tốt, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể kéo dài hoặc tái phát nhiều lần. Điều quan trọng là đưa trẻ đi khám bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp, tránh để bệnh tiến triển nặng hơn.
Hi vọng qua những thông tin chia sẻ trên đây, phụ huynh đã có thêm kiến thức quý giá về viêm họng hạt ở trẻ em và cách chăm sóc tốt nhất để bé nhanh hồi phục. Mặc dù bệnh không quá nguy hiểm, nhưng việc phát hiện và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để ngăn ngừa những biến chứng không mong muốn. Đồng thời, áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả cũng giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ tốt hơn.
Hotline: (028) 38 213 456
Website: https://taimuihongsg.com
Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/
