Hắc lào: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị, phòng ngừa

THAM VẤN BỞI BÁC SĨ

Giám đốc Cơ sở 2 Phòng Khám Đa Khoa Quốc Tế Sài Gòn

Hắc lào là bệnh da liễu do vi nấm gây ra, phổ biến ở vùng khí hậu nóng ẩm. Bệnh gây ngứa ngáy, nổi mẩn đỏ có viền rõ và dễ lan rộng nếu không chữa sớm. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sinh hoạt hằng ngày. Cách chữa hắc lào nhanh khỏi nhất là dùng thuốc bôi kháng nấm, giữ da sạch và tránh tiếp xúc nguồn lây để hạn chế tái phát.

Mục lục:

Hắc lào là bệnh gì?

Hắc lào, còn được biết đến với tên gọi dân gian như “lác đồng tiền” hay nhiễm nấm ngoài da, là một bệnh lý da liễu do vi nấm gây nên. Trái với suy nghĩ phổ biến rằng bệnh có liên quan đến ký sinh trùng như giun sán, bệnh hắc lào thực chất là kết quả của sự nhiễm nấm sợi thuộc các nhóm như Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton. Tùy vào vị trí tổn thương, tên gọi y khoa có thể khác nhau, chẳng hạn khi xảy ra ở thân mình gọi là nấm da thân, còn ở da đầu thì là nấm da đầu.

Có hơn 40 loại nấm khác nhau có khả năng gây ra bệnh ở người. Bệnh có tính lây nhiễm cao qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, động vật mang nấm hoặc từ các bề mặt chứa bào tử nấm như khăn tắm, quần áo, sàn nhà. Đặc biệt, các môi trường ẩm thấp, thiếu vệ sinh như nhà tắm công cộng, phòng thay đồ hay phòng tập thể hình là điều kiện thuận lợi để nấm phát triển và lan truyền nhanh chóng.

Bệnh hắc lào là gì — Hắc lào là bệnh da liễu do vi nấm gây ra phổ biến ở vùng khí hậu nóng ẩm

Dấu hiệu của bệnh hắc lào

Các biểu hiện bị hắc lào thường tiến triển theo từng giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể chỉ cảm thấy ngứa nhẹ và thấy xuất hiện một vài đốm đỏ nhỏ trên da. Những triệu chứng ban đầu này thường mờ nhạt, khiến nhiều người chủ quan và nhầm lẫn với dị ứng hoặc côn trùng cắn. Thông thường phải sau khoảng 1–3 tuần, tổn thương mới rõ ràng hơn.

Khi bệnh chuyển sang giai đoạn tiến triển, các đốm đỏ ban đầu lan rộng, tạo thành những mảng tròn có viền rõ, bên ngoài hơi gồ lên, đóng vảy và gây ngứa tăng dần. Một số trường hợp có thể nổi mụn nước, mụn mủ ở rìa vùng tổn thương nếu bị nhiễm khuẩn kèm theo. Nếu không điều trị kịp thời, các vùng nấm có thể lan sang các bộ phận khác hoặc lây sang người tiếp xúc gần.

Ngoài hình dạng tổn thương điển hình, hắc lào còn có biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào vị trí xuất hiện:

Chân: Ngứa rát ở giữa các ngón chân hoặc lòng bàn chân, da khô tróc vảy, có thể xuất hiện mụn nước hoặc phồng rộp.
Bẹn: Xuất hiện các mảng đỏ viền rõ, thường lan rộng ra vùng đùi hoặc mông, cảm giác ngứa tăng lên khi ra mồ hôi hoặc mặc quần áo bó sát.
Da đầu: Bong vảy trắng, ngứa, tóc ở vùng tổn thương có thể gãy sát da. Một số trường hợp nặng có thể gây sưng đau hoặc hình thành sẹo.
Tay: Xuất hiện các đốm tròn đỏ dạng hình đồng tiền, da khô và có thể nứt nẻ, ngứa nhiều.
Mặt: Vùng cằm, cổ, má – đặc biệt ở nam giới có râu – có thể nổi mảng đỏ, đóng vảy hoặc xuất hiện các nốt mủ do viêm nang lông.
Móng: Móng tay hoặc chân bị nhiễm nấm thường dày lên, đổi màu, giòn và dễ gãy.

Hắc lào có lây không — Hắc lào có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể

Nguyên nhân bị hắc lào

Bệnh hắc lào hình thành khi các loại nấm sợi tấn công lớp ngoài cùng của da – nơi chứa các tế bào đã chết. Vậy điều gì khiến bệnh này xuất hiện? Dưới đây là những yếu tố thường gặp:

Tác nhân gây bệnh là vi nấm sợi: Có hơn 40 chủng nấm khác nhau có thể gây nên tình trạng này, trong đó chủ yếu là các nhóm nấm như Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton. Những loại nấm này có thể tồn tại trên cơ thể người, vật nuôi, các vật dụng cá nhân hoặc trong môi trường ẩm thấp.
Môi trường sống và điều kiện khí hậu: Những nơi có thời tiết nóng và độ ẩm cao là điều kiện lý tưởng để nấm phát triển. Việc thường xuyên đi chân trần, tiếp xúc với đất hoặc sống trong môi trường ẩm ướt sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Lây truyền từ các nguồn khác nhau: Nấm có thể lan từ người sang người, từ động vật sang người, hoặc thông qua việc sử dụng chung các vật dụng cá nhân như khăn, quần áo, giày dép bị nhiễm nấm.
Thiếu chú trọng đến vệ sinh cá nhân: Mặc quần áo ẩm ướt, để mồ hôi đọng lại lâu trên da mà không lau khô, hoặc không tắm rửa thường xuyên sau khi vận động nhiều có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi nấm sinh sôi.
Hệ miễn dịch không khỏe mạnh: Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, béo phì, HIV/AIDS, hoặc phụ nữ đang mang thai thường có khả năng đề kháng yếu hơn, dễ bị nấm tấn công và phát triển bệnh.

Cách chữa hắc lào nhanh khỏi nhất — Người có miễn dịch kém như HIV, phụ nữ mang thai có thể bị hắc lào

Đối tượng nào có nguy cơ bị hắc lào

“Lác đồng tiền” có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do các yếu tố liên quan đến lối sống, môi trường và tình trạng sức khỏe:

Những người sống ở khu vực có khí hậu nóng ẩm, nơi vi nấm phát triển mạnh.
Người thường xuyên chơi thể thao có tiếp xúc da kề da như bóng đá, judo, vật… dễ bị lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp.
Người hay sử dụng các khu vực công cộng như nhà tắm chung, phòng thay đồ tập thể, bể bơi công cộng, nơi vi nấm có thể tồn tại trên bề mặt.
Người thường xuyên tiếp xúc với thú nuôi như chó, mèo – đặc biệt khi động vật bị nhiễm nấm mà không được phát hiện.
Người mặc quần áo bó sát hoặc đi giày quá kín, khiến da bị cọ xát, tổn thương và tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.
Những ai mắc bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc có trọng lượng cơ thể vượt mức bình thường (béo phì, thừa cân).
Người có tuyến mồ hôi hoạt động quá mức, khiến da luôn ẩm ướt.
Các trường hợp có hệ miễn dịch suy yếu – do điều trị thuốc ức chế miễn dịch, suy dinh dưỡng hoặc mắc các bệnh kéo dài – thường dễ bị nhiễm nấm hơn người bình thường.

Mẹo chữa hắc lào — Người có tuyến mồ hôi hoạt động quá mức cũng là nguyên nhân tạo điều kiện cho vi nấm sinh sôi gây hắc lào

Biến chứng bệnh hắc lào

Hắc lào thường chỉ là bệnh ngoài da lành tính, nếu không được can thiệp kịp thời hoặc điều trị không đúng cách, người bệnh vẫn có nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.

Tổn thương nặng ở da đầu: Khi vi nấm lan đến vùng da đầu và không được kiểm soát, bệnh có thể tiến triển thành viêm sâu, gây sưng tấy, mưng mủ và tạo ra các ổ áp-xe. Tình trạng này có thể gây rụng tóc từng mảng, và nếu mô tóc bị tổn thương vĩnh viễn, tóc có thể không mọc lại. Ngoài ra, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân như nổi hạch, sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức hoặc ngứa dữ dội.
Vết thâm trên da: Sau khi tổn thương lành lại, vùng da bị bệnh có thể xuất hiện tình trạng tăng sắc tố, để lại vết sạm màu kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng, nhất là ở người có làn da sẫm màu hoặc từng bị viêm nặng.
Móng tay, móng chân bị biến dạng: Bệnh ở móng nếu tác động đến vùng sinh móng có thể khiến móng phát triển bất thường, đổi màu, trở nên dày, dễ vỡ và biến dạng rõ rệt.
Nhiễm khuẩn thứ phát: Tổn thương do gãi nhiều hoặc do da bị nứt nẻ có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Nếu không chăm sóc da đúng cách, người bệnh có thể bị nhiễm trùng da kèm theo. Những người có hệ miễn dịch yếu như bệnh nhân HIV, tiểu đường hoặc béo phì sẽ có nguy cơ cao hơn khi biến chứng xảy ra.
Viêm dạng u hạt (u hạt Majocchi): Đây là tình trạng nấm xâm nhập sâu vào nang lông và lớp dưới da, gây nên phản ứng viêm dạng hạt hiếm gặp. Người bệnh có thể xuất hiện các nốt mẩn đỏ, mụn mủ hoặc u cứng nhỏ quanh nang lông, thậm chí hình thành các ổ viêm lớn gây đau nhức và khó chịu. Trường hợp này thường xảy ra ở người có da bị tổn thương trước đó hoặc suy giảm miễn dịch.

Hình ảnh bệnh hắc lào — Biến chứng hắc lào gây ra có thể tổn thương nghiêm trong da đầu, nhiễm khuẩn, viêm u hạt…

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu bạn nhận thấy trên da xuất hiện những vết tổn thương lạ nghi ngờ là do nấm, đừng nên chủ quan. Hắc lào có thể biểu hiện khác nhau tùy từng vị trí trên cơ thể, khiến việc nhận biết trở nên khó khăn. Vì vậy, ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ như vùng da bị đỏ, tróc vảy, ngứa dai dẳng hoặc nổi mẩn dạng vòng tròn, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám. Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp ngăn bệnh lan rộng và hạn chế tái phát.

Hắc lào là bệnh gì — Gặp bác sĩ khi thấy da xuất hiện các vết thương lạ, ngứa ngáy, nóng rát

Cách chẩn đoán bệnh

Sau khi khám lâm sàng và nhận thấy những dấu hiệu nghi ngờ, bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp kiểm tra chuyên sâu để xác định chính xác bệnh:

Soi da bằng ánh sáng Wood: Đây là thiết bị phát ra tia cực tím giúp nhận biết sự thay đổi trên da. Trong môi trường tối, bác sĩ sẽ dùng đèn Wood chiếu vào vùng nghi ngờ nhiễm nấm. Nếu có sự thay đổi màu sắc đặc trưng, đó có thể là dấu hiệu cho thấy sự hiện diện của vi nấm. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại nấm đều phản ứng với tia sáng này.
Xét nghiệm soi tươi: Bác sĩ sẽ lấy mẫu da bằng cách cạo nhẹ ở khu vực tổn thương, sau đó trộn với dung dịch KOH để quan sát dưới kính hiển vi. Kali hydroxit giúp phá vỡ mô da thường, trong khi các sợi nấm vẫn giữ nguyên hình dạng, từ đó dễ dàng phát hiện dưới kính hiển vi.
Phương pháp nuôi cấy nấm: Trong một số trường hợp, để xác định chính xác chủng nấm gây bệnh, mẫu bệnh phẩm sẽ được đưa vào môi trường nuôi cấy chuyên biệt. Quá trình này giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp hơn.
Sinh thiết mô da: Mặc dù ít khi cần thiết, nhưng nếu triệu chứng không rõ ràng hoặc nghi ngờ bệnh lý khác, bác sĩ có thể lấy mẫu mô để làm sinh thiết, nhằm phân tích kỹ hơn dưới kính hiển vi.

Thuốc chữa hắc lào — Phương pháp xét nghiệm soi tươi hắc lào dưới kính hiển vi có thể phát hiện các sợi vi nấm gây bệnh

Cách trị hắc lào

Việc điều trị hắc lào đạt hiệu quả cao nếu được tiến hành sớm và đúng cách. Tùy thuộc vào vùng da bị ảnh hưởng, tình trạng tổn thương và thể trạng từng người mà bác sĩ sẽ chỉ định hướng điều trị phù hợp. Dưới đây là các phương pháp đang được áp dụng phổ biến:

Điều trị bằng thuốc

Khi bệnh xuất hiện ở tay hoặc chân: Trường hợp nhẹ thường được xử lý bằng các sản phẩm thoa ngoài da có tác dụng tiêu diệt nấm và làm giảm ngứa, bong tróc. Người bệnh cần duy trì sử dụng đều đặn ít nhất vài tuần để kiểm soát hoàn toàn nguồn bệnh. Điều quan trọng là không bỏ sót bất kỳ khu vực nào, kể cả khi vùng da không biểu hiện rõ ràng, nhằm ngăn chặn sự lây lan.
Khi bệnh lan đến vùng da đầu: Do đặc thù vùng da đầu có nhiều nang lông và khó tiếp cận hơn, điều trị thường cần kết hợp giữa thuốc dạng uống và sản phẩm chăm sóc tóc có khả năng kháng nấm. Thời gian điều trị thường kéo dài vài tuần đến vài tháng, tùy vào mức độ đáp ứng. Trong một số trường hợp, người thân sống chung cũng nên sử dụng sản phẩm hỗ trợ để tránh lây nhiễm chéo.
Đối với phụ nữ mang thai hoặc cho con bú: Dù bệnh không trực tiếp gây hại cho thai nhi, nhưng lựa chọn thuốc điều trị trong giai đoạn này cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Một số loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến thai kỳ nếu dùng sai cách. Vì vậy, đối tượng này nên thăm khám chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể và đảm bảo an toàn.

Thuốc bôi hắc lào — Phụ nữ mang thai cần có pháp đồ điều trị trị riêng để tránh ảnh hưởng đến thai kỳ

Chăm sóc hỗ trợ tại nhà

Một số nguyên liệu từ thiên nhiên như lô hội, mật ong hay dầu thực vật có thể được dùng để làm dịu cơn ngứa và giảm khó chịu. Tuy nhiên, các biện pháp này không có khả năng tiêu diệt nấm triệt để, nên chỉ mang tính chất hỗ trợ chứ không thể thay thế hoàn toàn cho điều trị y tế. Việc tự ý áp dụng các cách dân gian không đúng có thể khiến tình trạng da trở nên nghiêm trọng hơn.

Lang ben hắc lào — Có thể sử dụng mật ong, lô hội để giảm tình trạng ngứa ngáy, nóng rát của vết thương nhưng cần hạn chế

Những điều cần lưu ý khi điều trị

Không tự ý sử dụng kem chống viêm: Loại thuốc này tuy giúp giảm ngứa và đỏ nhanh chóng, nhưng không có tác dụng tiêu diệt vi nấm. Thậm chí, nếu dùng sai cách có thể khiến vùng tổn thương lan rộng và khó kiểm soát hơn.
Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống: Người bệnh cần thay và giặt sạch quần áo, khăn tắm, chăn màn bằng nước nóng. Giày dép hoặc các vật dụng tiếp xúc trực tiếp với vùng da nhiễm nấm cần được làm sạch kỹ lưỡng hoặc thay mới nếu cần thiết để tránh tái phát.

Mẹo chữa hắc lào tại nhà — Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, lau khô để tránh tình trạng vi khuẩn, nấm mốc tích tụ

Phòng ngừa bệnh hắc lào

Người từng mắc bệnh có thể bị nhiễm lại nếu tiếp xúc với nguồn nấm từ người, động vật hoặc môi trường xung quanh. Vì vậy, việc phòng ngừa đóng vai trò quan trọng không kém gì điều trị.

Dưới đây là một số giải pháp giúp hạn chế nguy cơ mắc và tái nhiễm bệnh:

Tránh dùng chung đồ cá nhân: Không nên sử dụng chung khăn tắm, quần áo, chăn màn hay vật dụng chăm sóc cá nhân với người khác để hạn chế nguy cơ lây nhiễm chéo.
Tuân thủ phác đồ điều trị: Khi đã được chẩn đoán mắc bệnh, cần điều trị dứt điểm theo hướng dẫn chuyên môn để tránh bệnh kéo dài hoặc tái phát.
Giữ cơ thể luôn khô thoáng: Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, tránh để cơ thể ẩm ướt – đặc biệt là sau khi vận động hoặc tắm rửa.
Chọn sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Ưu tiên sử dụng loại sữa tắm, xà phòng không gây kích ứng, phù hợp với làn da để duy trì môi trường da khỏe mạnh.
Tắm rửa, vệ sinh cá nhân đều đặn: Làm sạch da mỗi ngày giúp loại bỏ mồ hôi và hạn chế môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
Quan tâm đến thú cưng: Nếu nuôi chó, mèo hoặc vật nuôi khác, cần chăm sóc và giữ vệ sinh cho chúng, tránh để nấm từ động vật lây sang người.
Chủ động thông báo khi phát hiện bệnh: Nếu đang điều trị, nên thông báo cho người thân hoặc người tiếp xúc gần để có biện pháp phòng ngừa phù hợp.
Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống điều độ, ngủ nghỉ hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài – tất cả đều giúp tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
Bổ sung vi chất và vitamin cần thiết: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu dưỡng chất để nâng cao khả năng miễn dịch tự nhiên.
Tập thể dục thường xuyên: Rèn luyện thể chất giúp cải thiện lưu thông máu và nâng cao khả năng phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân gây bệnh, trong đó có nấm.

Dấu hiệu hắc lào — Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân như xà phòng cục, quần áo, khăn tắm

Một số câu hỏi thắc mắc về bệnh hắc lào

Có phải cứ ngứa và tròn là hắc lào không?

Không phải cứ thấy da ngứa và có vết tròn là chắc chắn bị hắc lào. Mặc dù triệu chứng điển hình là các mảng da hình tròn, đỏ, có viền ranh giới rõ ràng và gây ngứa, nhưng nhiều bệnh da liễu khác như vảy nến, chàm, viêm da tiếp xúc hay thậm chí là lupus cũng có biểu hiện tương tự.

Hắc lào có gây vô sinh không?

Hắc lào là một bệnh da liễu do nấm gây ra và hoàn toàn không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nên không gây vô sinh. Mặc dù bệnh có thể gây khó chịu do ngứa, lan rộng hoặc tái phát nếu không điều trị đúng cách, nhưng nó chỉ ảnh hưởng đến lớp ngoài của da và không liên quan đến cơ quan sinh sản hay chức năng sinh lý. Tuy nhiên, nếu hắc lào xuất hiện ở vùng kín và không được điều trị kịp thời, nó có thể gây viêm nhiễm, tổn thương da, tạo điều kiện cho các tác nhân khác xâm nhập, từ đó gián tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản nếu bị nhiễm trùng nặng.

Hắc lào có nguy hiểm không?

Hắc lào không phải là bệnh nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây khó chịu, ngứa ngáy dai dẳng và dễ lan rộng nếu không điều trị kịp thời. Bệnh cũng có khả năng lây nhiễm cho người khác và dễ tái phát, đặc biệt trong môi trường nóng ẩm hoặc khi vệ sinh cá nhân kém.

Nhiều người cho rằng hắc lào chỉ là một dạng ngứa ngoài da thông thường, tự hết hoặc chỉ cần bôi thuốc vài ngày là khỏi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nếu không điều trị đúng cách và đủ liệu trình, bệnh rất dễ tái phát và lan rộng. Việc chủ quan trong giai đoạn đầu là lý do khiến nhiều ca bị hắc lào nặng kéo dài hàng tháng, thậm chí nhiều năm. Do đó, việc điều trị đúng phương pháp là yếu tố quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Hotline: (028) 38 213 456

Website: https://taimuihongsg.com

Đặt Hẹn Khám Bệnh Online: https://taimuihongsg.com/dat-hen-kham-benh/